Twee verhalen van Paul Welling uit Tiel in ‘Joodse Huizen’deel 10

TIEL • Auteur Paul Welling uit Tiel heeft opnieuw twee bijdragen geleverd aan de bundel Joodse Huizen (10), verhalen over vooroorlogse bewoners. Welling schreef twee verhalen voor dit laatste deel uit een serie, dat op zondag 21 april ‘s middags in Hotel Arena in Amsterdam wordt gepresenteerd. 

Een verhaal gaat over de Bredeweg 37, het adres waar de later van tv bekende filmjournalist Simon van Collem woonde. Paul Welling woonde in de zelfde straat. Het tweede verhaal betreft Kattenstraat 10 in Culemborg, waar Samuel Wijsenbeek tot 1914 een manufacturenzaak had. 

Indrukwekkende reeks
In 2015 verscheen het eerste deel van Joodse Huizen, een serie verhalenbundels over het dagelijks leven van de ooit zo bloeiende vooroorlogse joodse gemeenschap in Nederland. Wat begon als een enkel boek, groeide uit tot een indrukwekkende reeks die de geschiedenis en herinneringen van deze gemeenschap levend houdt.

Raadslid uit Culemborg
Op zondag 21 april wordt het tiende en laatste deel gepresenteerd. In dit tiende deel gaat het onder meer over een gemeenteraadslid uit Culemborg, een handelaar in antiquiteiten, een dienstmeisje in Groningen, een tekenaar van sportkarikaturen en een winkelier in porselein

Simon van Collem
Maar ook over de Amsterdamse vakbondsleidster Alida de Jong (tante van historicus Lou de Jong), de legendarische marktventer Professor Kokadorus, de familie van filmcriticus Simon van Collem, een slagersdochter uit Gorredijk, een actief lid van de joodse kerkenraad in Apeldoorn, een fotograaf in Winschoten, een kunstschilder uit Naaldwijk en een bijzonder poppenhuis in Alkmaar.

‘Ik snapte er niets van’
In Joodse Huizen 10 komen twee bijdragen van Paul Welling voor. “Het eerste verhaal gaat over het adres Bredeweg 37”, aldus de auteur uit Tiel. “Ik heb mijn jeugd op de Bredeweg in Amsterdam-Oost doorgebracht, op nummer 32. Ik hoorde toen veel verhalen over de Joden die voor de oorlog in de straat woonden en die afgevoerd waren naar het oosten. Ik snapte daar als kleine jongen niets van.”

Filmjournalist
“Later ontdekte ik dat op nummer 37 voor de oorlog de filmjournalist Simon van Collem, bekend van de tv, gewoond had. Over zijn leven op de Bredeweg gaat dat verhaal; hoe hij zijn eerste stukken over de film schreef voor de krant. Van Collem overleefde door onder te duiken in West-Friesland.”

Manufacturenzaak
Wellings tweede verhaal gaat over Kattenstraat 10 in Culemborg. “Daar had Samuel Wijsenbeek tot 1914 een manufacturenzaak. “De zaak is toen overgenomen door de vier kinderen van zijn broer Elias”, aldus Wlling. “Daardoor kon Samuel zich, net als zijn vader, volledig richten op zijn werk in de gemeenteraad van Culemborg. Hij zat in de raad namens de Vrijheidsbond, een liberale partij.”

In Sobibor vermoord
In december 1940 kreeg Samuel via de burgemeester te verstaan, dat het voor Joden verboden was deel uit te maken van de gemeenteraad. Daarop diende hij zijn ontslag in. “Samuel woonde in de Kattenstraat op nummer 10, naast de manufacturenzaak, met zijn eveneens ongehuwde zuster Flora. Beiden zijn op 14 mei 1943 in Sobibor vermoord.”

Stolpersteine
Sinds 2012 liggen in de Kattenstraat zogenoemde Stolpersteine, ter herinnering aan hen.

Joodse Huizen 10: Verhalen over vooroorlogse bewoners; redactie: Esther Shaya, FritsRijksbaron en Gert Jan de Vries; ISBN 978-90-6446-197-2; prijs: 22,50 euro; 224 pagina’s; ISBN eboek: 978-90-6446-198-9; prijs: 9,95 euro.