Wethouder Paula Jorritsma: 'Natúúrlijk is mantelzorg belangrijk'

ALTENA • Paula Jorritsma kan aan de slag met de bezuinigingen binnen het sociaal domein. 'Opschrijven is één, maar nu moeten we ze gaan uitvoeren.'

Het sociaal domein heeft het afgelopen jaar de agenda van Paula Jorritsma bepaald. Voorafgaand aan de zomer van 2019 werd duidelijk dat alleen al binnen de Wmo het tekort was opgelopen tot negen ton en in de loop van de zomer zou dat bedrag meer dan verdubbelen. 

In oktober luidde de politiek de noodklok. "Het was alle hens aan dek om uit te zoeken wat er precies aan de hand was", vertelt de wethouder. 

Een eerste constatering was dat in de begroting van de kersverse fusiegemeente niet alles even goed was verwerkt. "Dan zijn je uitgangspunten niet goed. Wat dat betreft hebben we inmiddels écht slagen gemaakt, maar het sociaal domein blijft een bijzonder dossier. Alle gemeenten in Nederlanden hebben hierbij met oplopende tekorten te maken." 

Jeugdzorg en Wmo
De grootste kostenposten zijn de jeugdzorg en de Wmo. Sinds de decentralisatie kloppen steeds meer jongeren bij gemeenten aan voor zorg en Altena moest bijspringen om de jeugdzorg, die tot 1 mei via jeugdzorginstelling Juzt verliep, draaiende te houden.

Toch is geld vanuit Almkerk én vanuit Den Haag niet de enige oplossing om op termijn de problemen binnen de jeugdzorg op te lossen, stelt Jorritsma. "Er zal een maatschappelijk debat gevoerd moeten worden over hoe we dit anders kunnen aanpakken." 

Ubuntu
Om haar punt te maken haalt ze een voorbeeld uit de humanistische filosofie ubuntu, die haar oorsprong heeft in het zuidelijke deel van Afrika, aan. "Een man uit een Zuid-Afrikaans dorp wordt door de dorpsraad veroordeeld, omdat hij mais heeft gestolen. Dat wordt hem zwaar aangerekend, evenals dat hij zijn dorpsgenoten niet om hulp heeft gevraagd. Maar de grootste misdaad was dat de gemeenschap niet had gezien dat het gezin honger had."

Vrij vertaald: We moeten meer omzien naar elkaar en hulp bieden als dat nodig is. "Altena samenredzaam", benadrukt de wethouder nog maar eens. 

Eigen bijdrage
Een knop waar de politiek in Den Haag wat Jorritsma betreft wél aan kan draaien is de eigen bijdrage voor huishoudelijke hulp. "Dat die niet meer inkomensafhankelijk is vind ik knotsgek. Zó krom! Mensen die het voorheen prima konden betalen, regelen hun huishoudelijke hulp nu via de gemeente, omdat dat goedkoper is. Dat gaat er bij mij niet in. De sterkste schouders moeten de zwaarste lasten dragen."

Na een serie lange debatten stemde de gemeenteraad van Altena deze week in met het voorstel om 7,5 procent te bezuinigen binnen het sociaal domein. 

Adviesbureau Berenschot heeft vanuit zijn expertise geadviseerd over mogelijke routes, nu is het college aan zet om in goed overleg met inwoners en maatschappelijke organisaties, zoals Trema en Pro Seniore, de 'ombuigingen' door te voeren. "Opschrijven is één, nu moeten we ze gaan uitvoeren", merkt Jorritsma op. 

Kwetsbaarste mensen
Het voornaamste doel is niet alleen dat de kosten niet de pan uit rijzen, maar ook dat de kwetsbaarste mensen worden ontzien. Schuldhulpverlening en de aanpak van armoede onder kinderen worden daarom buiten de bezuinigingen gehouden, net als alcohol- en drugspreventie en mantelzorgondersteuning.

Omdat op andere vlakken geld over is, zoals bij het ouderenwerk en het collectief vervoer, is er ruimte voor een evenwichtige herverdeling. "In eerste instantie voelt dus niemand de pijn", weet de wethouder. 

'Volhoudbaar'
Dankzij een eenmalig overschot uit 2019 kan het spaarpotje voor het sociaal domein met een miljoen worden verhoogd en zijn de kosten voor 2020 en 2021 afgedekt. De komende jaren ligt de nadruk op het meten van de effecten van de 'scherpe keuzes' die gemaakt zijn en bijsturen. Uiteindelijk moeten zorg en ondersteuning 'volhoudbaar' blijven.

"Het is enorm lastig om de juiste strategische keuzes te maken. Natúúrlijk is mantelzorg heel belangrijk, zoals de raad ook aangeeft, maar binnen het sociaal domein zijn er zo veel belangrijke punten." 

Jorritsma is blij dat de raad unaniem het bezuinigingsvoorstel steunt. Ook de maatschappelijke partners zien de noodzaak en stellen zich coöperatief op. "De saamhorigheid om dit op de pakken is groot. Niets doen is geen optie."

Tom Oostra