Café ‘t Zwaantje ruim 100 jaar: ‘Van heinde en ver komt men voor die wereldberoemde burger’

GENDEREN • Al meer dan 100 jaar verwelkomt café ’t Zwaantje in Genderen haar gasten. De viering van dat jubileum werd vanwege corona twee jaar uitgesteld. Geen feest, wel een boek met talloze verhalen, anekdotes, foto’s, enz.

Het initiatief daartoe werd genomen door moeder Nel die bijna 80 levensjaren aantikt. Tot corona was ze dagelijks in het café te vinden, maakte ze met bezoekers een ontspannen praatje en wist ze zich gesteund door echtgenoot Dirk. Hij is verantwoordelijk voor de boerderij op hetzelfde erf. Al 100 jaar gaan hier café en boerderij hand in hand en dat mag uniek genoemd worden.

Waarom een boek?
We zitten aan één van de tafeltjes in het café, gedekt met authentieke kleedjes. Gesprekspartner is moeder Nel. “Mijn opa, zijnde Janus Kramer, opende in november 1920 café ’t Zwaantje. Het was de maandag dat in Hedel de jaarlijkse paardenmarkt werd gehouden. Talloze boeren zijn die dag hier aangeland voor een bak koffie, een biertje of een borrel. Hetzij op weg naar de mèrt, of weer op de terugreis naar dorpen als Eethen, Drongelen, Broek, Dussen, Hank enz. Het gezin van opa Kramer telde veertien kinderen. Eén van hen was mijn moeder Huibertje die door vrijwel iedereen Hubke genoemd werd. Zij is na haar huwelijk met Kees van Japkes (Japke was zijn vader) uit Wijk en Aalburg het café gaan runnen”, vertelt Nel.

“Mijn vader werd meer en meer het gezicht van het café en in de volksmond hoorde je al snel: ik ga straks een biertje drinken bij Kees van Japkes. Die aanduiding is tot op de dag van vandaag gebleven. Dan de vraag: waarom een boek? We hadden grootse plannen om twee jaar geleden het jubileum te vieren. Corona gooide roet in het eten, want het café is lange tijd gesloten geweest. Een mooi boek met daarin een stukje historie, mooie foto’s en vooral veel verhalen over markante bezoekers leek me een goed alternatief voor een feest”, gaat Nel verder.

Heeft de tijd hier stil gestaan?
Het café is gegroeid naar een eetcafé dat wordt gerund door Suzanne. Zij is de dochter van Nel en Dirk en is samen met haar man Harold verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken. Moeder Nel moet even iets overleggen met Suzanne. Een mooie gelegenheid voor deze krant om eens rustig rond te kijken in dit café.

Vloerbedekking op de grond, een kleine bar met daarboven de toepasselijke tekst Gezelligheid Kent Geen Tijd, een biljart waar twee mannen proberen hun caramboles te maken. De kleuren van muren en plafond stralen een sfeer uit van lang geleden. In de hoek staat een gaskachel gezellig te snorren. 

Unieke uitstraling
Heeft de tijd hier stil gestaan? Ogenschijnlijk is dat zo en als bezoeker voelt het alsof je in een grote huiskamer zit. Nel schuift weer aan: “Ik kom uit een gezin met acht kinderen en bij ons moest er door iedereen hard gewerkt worden. Geld voor moderniseren van het café, door bijvoorbeeld een andere inrichting te kiezen, was er simpelweg niet. Die èèremoei van toen is nu in ons voordeel. De uitstraling durf ik gerust uniek te noemen. Als we zouden gaan schilderen, gaan we geen andere kleuren kiezen. En natuurlijk zijn we met de tijd mee gegaan maar da-ziede-nie. In de keuken is een moderne bakinstallatie gekomen, de koeling voldoet aan de huidige strenge eisen, er zijn toiletten voor mannen en vrouwen gekomen.”

Waren er eerst dan geen toiletten?
“Beroemd tot ver in de omtrek is ons buitenurinoir. Jarenlang was het zo dat de mannen buiten een plasje konden doen. De dames moesten bij ons op het privétoilet en dat ging prima. In het boek is een hoofdstuk gewijd aan, en nu zeg ik het niet zo netjes, de pisbak. Als die kon praten, sjonge wat had hij veel te vertellen. Uit ieder jaar sinds 1920 hebben de schrijvers van het boek een nieuwsbericht gehaald. Denk daarbij aan de viering van het kampioenschap van de plaatselijke voetbalclub, de opening van het zwembad, weer een overwinning van Marianne Vos enz.”

Het café bood plaats aan?
“Toen er in Genderen nog geen Dorpshuis was, fungeerde het café als thuishonk van onder andere de voetbalclub, de toneelvereniging en de korfbalclub. Nog altijd verwelkomen we hier verenigingen als de visclub, de biljartclub en de schietvereniging. Ja, ons café heeft letterlijk middenin de maatschappij gestaan en doet dat nog steeds. Toen aan het eind van de Tweede Wereldoorlog de kerken van Genderen in puin lagen, werd er zowel door de Gereformeerden als de Hervormden hier in het café gekerkt en dat nog tot ver na de oorlog.” 

“Er is hier getrouwd, gerouwd, gefeest, gehuild en vooral veul gelachen. In het boek worden heel wat markante dorpsbewoners voor het voetlicht geplaatst, zoals Henk de Joode, Kees Verdoorn, Gerrit Roelofs, Hans Combee. Daarnaast is er ruim aandacht voor alle zakelijke relaties en dat zijn er voor zowel boerderij als café behoorlijk wat.”

Van café naar eetcafé?
Inmiddels is dochter Suzanne, de vierde generatie, aangeschoven. Zij runt sinds een aantal jaren het café samen met haar man, die vooral in de keuken staat. 

“In de jaren dat mijn ouders Kees van Japkes draaiend hielden, lag de nadruk op drankjes. Een uitsmijter, een kop soep en een bal gehakt waren populair. Wij hebben dat uitgebreid naar een heuse menukaart met voor-, hoofd- en nagerechten. Waar we om bekend staan zijn de forse porties voor een betaalbare prijs en dat houden we in ere. Onze hardloper is de Van Jappeburger”, vertelt Suzanne. 

“Van onze eigen runderen maakt de slager een extra grote hamburger die lekker gekruid is. De plaatselijke bakker bakt exclusief voor ons een groot broodje waar die burger op past. We serveren die Van Jappeburger meestal met een portie friet en wie dat op heeft, voelt dat het buikje goed gevuld is. Van heinde en ver komt men naar hier, speciaal voor die wereldberoemde burger.”

Het boek over café ’t Zwaantje in Genderen is vanaf 17 november 2022 te koop.

Ruim 280 bladzijden, beperkte oplage, harde kaft: 24,95 euro.

Reserveren met het oog op de komende feestdagen kan via info@cafezwaantje.nl.