Zaltbommel Kunsthoofdstad aan de Waal?

Projectruimte PUBLIEK wil kunst dichterbij het publiek brengen. Deel 10 van een elfdelige serie: Kunst in de Bommelerwaard.

BOMMELERWAARD • Het epicentrum van de Nederlandse kunstwereld is ongetwijfeld Amsterdam en bij uitbreiding de Randstad. Toch gebeurt er ook veel moois in de provincie. Denk maar aan Leeuwarden als culturele hoofdstad van Europa 2018 of musea als De Fundatie in Zwolle of het Van Abbe in Eindhoven. Of kijk naar tentoonstellingsruimtes als Willem II in Den Bosch en Nest in Tilburg. Of naar een galerie als Sign in Groningen. Het voordeel van de provincie is de grotere overzichtelijkheid van kunstenaars en stromingen en de eigenzinnigheid vaak van exposities.

Ook in de regio Bommelerwaard is veel gaande. Jaarlijks worden de Bommelse Kunstroute, Kunst Kiezel & Klei en het Emmy Verheij Festival gehouden. Het kunsthuis Markt Twee en de galerie van Gerda Elfring zijn het afgelopen jaar de binnenstad van Zaltbommel komen versterken. Het jonge initiatief Projectruimte PUBLIEK timmert met allerhande hedendaagse kunstprojecten aan de weg. En in 2019 zal het Kunst en Cultuur Festival alle bestaande activiteiten onderdak geven onder een gemeenschappelijke paraplu en met toevoeging van o.a. ballet en koren.

Reden genoeg om tevreden te zijn. Of speelt er toch meer? Hoe staat het kunst- en cultuurklimaat er eigenlijk voor in de Bommelerwaard? Projectruimte PUBLIEK onderzoekt deze vraag en legde hem voor aan enkele cultureel ondernemers en de wethouder.

Particulier initiatief

"Kenmerkend voor kunst en cultuur in de Bommelerwaard is dat het vooral een particulier initiatief is van de burgers en de kunstenaars zelf," zegt Lisette le Blanc, oud-conservator van het Stadskasteel, "de gemeente is goeddeels afwezig." Dat vindt ze opvallend, want bekend is dat kunst en cultuur een bindende factor zijn, positief uitwerken op het algemeen welzijn en ook welvaart brengen. Niettemin "is het culturele klimaat hier inspirerend," zegt ze, "en de nieuwe initiatieven zijn veelbelovend."

Hans de Wit, voorman van het Kunst & Cultuurfestival, beaamt dit, maar plaatst ook enkele kritische kanttekeningen: "De Bommelerwaard als geheel is wat behoudend. De gemeente zou zich wat uitdagender mogen opstellen. En ook de kunstenaars, die het 'zout in de pap' zouden moeten zijn, zouden – de goeden niet te na gesproken – meer bevlogen en vernieuwend mogen zijn."

Kunstenares Gerda Elfring, die onlangs een galerie opende, moet het allemaal nog een beetje ervaren in Zaltbommel, maar stelt: "mijn ervaring is dat je nooit moet wachten tot anderen wat voor je gaan ondernemen." 

Verbinden

Desgevraagd reageert Willem Posthouwer, wethouder van cultuur, daarop en benadrukt: "Ik wil in de gemeente meer verbinding en kruisbestuiving tot stand zien komen, tussen de kernen, tussen verschillende bevolkingsgroepen, tussen de diverse betrokkenen bij kunst en cultuur." Daarvoor is volgens hem nodig dat mensen meer met elkaar communiceren en zo gemeenschappelijke interesses bij elkaar ontdekken hoewel de motieven misschien uiteenlopen. Dan ontstaat er ontmoeting en samenwerking.

Posthouwer noemt als voorbeeld: "Een uitvoering van Bach kan orthodoxe christenen verbinden met liberalen, ook al denken ze verschillend." Het sluit aan bij zijn visie op de rol van kunst en cultuur. Deze zijn middel voor promotie van de gemeente, voor zingeving en voor sociale participatie ofwel meedoen. Dat betekent evenwel niet dat de gemeente (meer) de portemonnee gaat trekken, zegt de VVD-wethouder.

Kortom, een actieve kunst- en cultuurpolitiek lijkt vooralsnog niet aan de orde. Maar toch, als 'city marketing', zou het niet mooi zijn: Zaltbommel, kunsthoofdstad aan de Waal?

Philippe van Heusden

-------------------------------------------

OPROEP

Dialoog PUBLIEK organiseert een rondetafelgesprek over het kunstklimaat in de Bommelerwaard. Bijzonderheden volgen nog. Wil je hieraan bijdragen, neem dan contact op via: projectruimtepubliek@gmail.com. Spreek jezelf uit!