Burgemeester Werner ten Kate kiest functie op achtergrond

GIESSENLANDEN • Het zijn hectische tijden voor Werner ten Kate. Afscheid nemen en kennismaken. Huis verkopen en nieuw huis verbouwen. En intussen gewoon doorwerken als burgemeester. 'Het is een diffuse periode.'

Tijdens het interview belt de makelaar. Het huis van de familie Ten Kate in Bergschenhoek is verkocht. Ten Kate kan één punt van zijn to-do-lijstje schrappen.

Rustiger leven
Een nieuw huis is er al, maar moet grondig worden verbouwd. "We laten alleen de muren staan", vertelt Ten Kate in zijn kamer op het Hoornaarse gemeentehuis. Het betekent dat zijn vrouw en hij elk weekeinde heen en weer rijden naar Ommen, een rit van een kleine twee uur. Ze hebben het ervoor over, een rustiger leven lonkt.

"We misten een goede balans tussen werk en privé." Ten Kate is geboren en getogen in Overijssel. Dat hij terugkeert naar zijn geboortestreek, is geen lang gekoesterde wens. "Het heeft mijzelf verbaasd. Op mijn achttiende ben ik in Delft gaan studeren. Ik ben er precies dertig jaar weg en heb lang gezegd: ik ga niet meer terug, ik ben zo gewend aan deze hoek van het land. En het oosten is ook niet meer als dertig jaar geleden." 

De bossen in
Toch viel de keus niet op een baan en huis in het westen. "Er zijn drie redenen. Wat ik vooral miste is het landschap. Ik mag graag de bossen inlopen, met mijn motorzaag wat rommelen. We hebben er nog altijd een stuk bos. De tweede reden: mijn vrouw en ik realiseerden ons dat Bergschenhoek is gelegen in een behoorlijk hectische randstedelijke omgeving."

"Daarnaast hebben we allebei een drukke baan. Ik ben al tien jaar bestuurder, minimaal drie avonden in de week weg. Als ik nog een baan wil met minder belasting in de avonduren en het weekeinde, is het nu wel het moment om daarvoor te kiezen. De derde reden: mijn vrouw had die behoefte ook steeds meer. Ze komt niet uit het oosten van het land, had het idee dat er achter Utrecht niet zo veel leven meer was." Met een glimlach: "Dat blijkt mee te vallen."

Nuchter
Tussen de Alblasserwaard en zijn geboortestreek ziet hij veel overeenkomsten. "Mensen zijn hier, generaliserend gesproken, nuchter, werken hard, zeggen niet gelijk zeggen wat er in hen opkomt. Ook het agrarisch karakter en de bereidheid je buren te helpen komen overeen. Mensen zijn hier nog wel wat directer dan in het oosten, niet zoals in Rotterdam."

"Het verschilt wel per dorp, maar ik heb het gevoel je er hier net wat makkelijker tussenkomt. Je zit hier iets meer in een randstedelijke omgeving. In het oosten hebben ze het over 'het westen'. Als ze vandaar een dag in 'het westen' zijn geweest, zijn ze blij als ze de IJsselbrug weer over zijn. Ze hebben het beeld dat hier alle ellende begint: de drukte, de files, de randstedelijke problematiek. Niet helemaal waar: je kunt tegenwoordig bij Zwolle ook behoorlijk goed in de file staan."

Dichtbij
Als hij terugblikt op zijn bijna vijf jaren in Giessenlanden, springen een paar dingen eruit. "Dat we als gemeente altijd dicht bij de inwoners konden staan, bijvoorbeeld tijdens nieuwjaarsbijeenkomsten, die we altijd in een dorpshuis hielden. De bezoekers waren een mix van bestuurders en mensen die actief zijn in de dorpen." Hij noemt zorgen voor die nabijheid meteen ook een uitdaging. "Hoe kun je als overheid dicht bij je inwoners staan?"

Vliegeniersmonument
Wat hem ook bijbleef is de onthulling van het vliegeniersmonument in Giessenburg, met Pieter van Vollenhoven. "De zoon van een omgekomen Amerikaanse vliegenier stond met tranen in zijn ogen. Door woorden die je spreekt kun je er als burgemeester betekenis aan geven. Ik ben dankbaar dat ik dit heb mogen meemaken."

Aftreden wethouder
Dieptepunten waren er ook. "Het aftreden van wethouder Teus van Houwelingen, een verlies voor ons allemaal. Uiteindelijk raap je alles weer bij elkaar, de gemeente moet bestuurd worden. Maar het was lastig. Andere dieptepunten zijn het persoonlijk leed waarover je als burgemeester wordt geïnformeerd. Mensen die bijvoorbeeld door een ongeval overleden. En raadslid Bettie Piso overleed." 

Herindeling
De herindeling loopt als een rode draad door de ambtsperiode van Ten Kate. "Ik ben op 8 juli 2013 begonnen en in juni had de raad gezegd: we moeten op zoek naar een fusiepartner. Ik heb het als een uitdaging gezien om conform die uitspraak te bekijken met wie de gemeente zou kunnen fuseren, met zo groot mogelijk draagvlak. Op woensdag 18 april wordt het fusievoorstel behandeld in de Tweede Kamer. Mooi dat het nu rond is. En dat de samenwerking met raad, college en personeel van Molenwaard goed gaat. Ook bij inwoners is er een vrij groot draagvlak."

Ten Kate wordt programmamanager bij de provincie Drenthe. "Wat ik leuk vind, zijn banen die gaan over complexe vraagstukken die je met veel mensen moet oplossen. Ik ga het programma energie doen. Klimaatdoelen halen, wat betekent dat voor het landschap? De provincie vol zetten met windmolens is niet goed voor het toerisme. Bestuurlijke dilemma's zitten ook in deze functie, ik gedij in een overheidskrachtenveld."

Dienende rol
"Bij sollicitaties naar dit soort functies krijgen wethouders en burgemeesters te horen: 'U was gewend de lakens uit te delen, dat kan straks niet meer. Gaat dat wel goed?' Ik heb daar geen moeite mee. Ik ben meer bestuurder dan politicus, haal meer voldoening uit met elkaar een doel nastreven."

"Ik heb altijd geprobeerd om samen met ambtenaren en de samenleving ergens te komen. Dan maakt het onderscheid tussen aan het roer staan of een meer dienende rol spelen als ambtenaar minder uit. Mijn doel zal niet heel anders zijn dan wat de gedeputeerde voor ogen heeft. Bovendien: de gedeputeerde heeft ook anderen nodig om resultaten te boeken. De politiek bepaalt de richting en daar ga ik mee aan de slag."

Relatief bescheiden
Hij weet zeker dat hij in Den Haag niet goed zou gedijen. "Omdat het daar heel erg gaat over je profiel. In de krant komen. Of dat bijdraagt aan je doel, maakt niet uit. Ik haal meer voldoening uit resultaten bereiken dan met mijn eigen mening in de pers komen. Een belangrijk verschil wordt wel: als burgemeester ben je het boegbeeld van de gemeente, dat ben ik straks niet meer. Op belangrijke momenten staat de gedeputeerde vooraan. Ik geloof niet dat ik daar veel moeite mee heb, ik ben in de kern relatief bescheiden, heb niet de aandrang vooraan te staan."

Drenthe wil graag de verbinding met Den Haag verbeteren. "Overheidsmensen uit de randstedelijke regio komen makkelijker in Den Haag over de vloer dan overheidsmensen uit Drenthe. Het is een voordeel dat ik in het westen een poos heb rondgelopen. Ook voor mezelf is dat een verrijking."

Afscheid
Donderdag 19 april heeft Ten Kate zijn laatste raadsvergadering. "Ik heb geprobeerd het afscheid nemen voor me uit te schuiven. Het is vreemd: net hadden we nog een vergadering van de stuurgroep, over de herindeling. Dan praat je nog volop mee. Tegelijkertijd realiseer je jezelf dat je het niet meer gaat meemaken. Mensen voor de laatste keer een hand geven moet nog gaan gebeuren. Het wordt vast leuk. Tegelijkertijd: de nieuwe toekomst komt ook steeds dichterbij. Ik heb in Assen kennisgemaakt met nieuwe collega's. Het is een diffuse periode."

Polderweggetjes
Wat gaat de Giessenlandse burgervader missen straks? "Een aantal mensen met wie ik een band heb opgebouwd, ook in de privéomgeving in Bergschenhoek. En de polder toch ook wel een beetje. Ik ben hier de bossen gaan missen, maar ben in vijf jaar wel gehecht geraakt aan de Alblasserwaard. Aan autoritjes over kleine polderweggetjes tussen koeien. De Alblasserwaard is een goede tweede geworden als plek om te bivakkeren. Dus mocht ik op de A27 in de file belanden, dan moeten Alblasserwaarders het me niet kwalijk nemen dat ik een route door polder kies."