Winnares Marianne Vos Prijs is blij dat ze in Nederland mag wonen

WIJK EN AALBURG • Positief, optimistisch en dankbaar. Heel dankbaar. Het zijn zomaar een paar woorden die de 13-jarige Syrische Farah Naddaf typeren. En dat mag best opzienbarend worden genoemd, want Farah heeft in haar jonge leven al veel mee gemaakt.

Een jaar of vijf geleden maakte de oorlog in Syrië een einde aan haar onbezorgde jeugd. Vanwege de gevechten en bombardementen besloten de ouders van Farah met haar en haar oudere broer naar Egypte te vluchten.

Bombardementen
"Er werd regelmatig gevochten, soms zelfs in de straat. Vanwege de bombardementen konden we niet naar school. De bommen sloegen soms dichtbij in. Dat was echt heel eng. Ik probeer er niet te veel aan te denken, daar word ik alleen maar verdrietig van."

Egypte blijkt niet het eindstation voor de familie Naddaf. Na ruim anderhalf jaar besluit het gezin opnieuw te vluchten, omdat het ook in Egypte gevaarlijk wordt. Farah kan zich nog goed voor de geest halen hoe die tweede keer was.

"We zijn toen met de boot gevlucht. Een klein jacht waar we uiteindelijk met 500 mensen op zaten. 's Morgens om negen uur kregen we een half glaasje water en 's avonds om negen uur nog een keer. Eten was er bijna niet, alleen dat wat we zelf mee hadden genomen. Vooral de nachten vond ik erg eng. Dan was het heel donker, de zee was onrustig en bij iedere golf was ik bang dat de boot kapot zou gaan of dat we in het water zouden vallen. Ik heb echt gedacht dat niemand ons zou komen helpen. Teruggaan kon ook niet: dan zouden we de gevangenis in gaan."

Italië
Uiteindelijk, na vijftien dagen op de Middellandse zee, komt er hulp. Een groot schip, zo herinnert Farah zich, dat hen eerst naar Italië brengt. "Eigenlijk weet ik niet zo veel van het stukje Italië-Nederland. Door het gebrek aan eten, drinken en slaap was ik erg slap en ziek. Ik heb alleen maar geslapen. Wel weet ik dat we zelf heel graag naar Nederland wilden: het leek ons een leuk, maar vooral veilig land."

Precies drie jaar en acht maanden geleden, Farah weet het precies, wordt voet op Nederlandse bodem gezet. "Eerst hebben we in verschillende azc's gezeten. Maar uiteindelijk, ongeveer tweeënhalf jaar geleden geleden zijn we in Wijk en Aalburg komen wonen. En we hebben het hier erg naar ons zin. In het begin was het best lastig hoor: een ander land, een andere taal, in Syrië spreken we Arabisch, ander eten en een andere cultuur. Ik heb erg mijn best gedaan om alles zo snel mogelijk te leren kennen. Gelukkig kreeg ik daar veel hulp bij van leraren en vrienden en inmiddels ben ik wel gewend."

Cultuur opnemen
Farah, maar ook haar familie, is erg gedreven om zich helemaal onder te dompelen in de Nederlandse maatschappij. "Dat vind ik echt heel belangrijk. Ik wil de cultuur in me opnemen en ook begrijpen. Het is zo goed om hier te zijn. We zijn de mensen in Nederland dankbaar dat we hier mogen zijn en dat er niet gezegd wordt: 'hup, jullie moeten terug'. We hebben een reis gemaakt om hier een veilig leven op te bouwen en hier wil ik blijven."

Plannen om wat van haar leven in Nederland te maken heeft deze jonge meid, inmiddels leerling van klas 1 Ha op het Willem van Oranje college in Wijk en Aalburg, volop. Ze wil advocate worden. "Ik wil graag mensen helpen, daar hou ik van."

Het duurt nog wel even voordat Farah mensen kan adviseren of in een rechtbank kan verdedigen, maar tot die tijd is ze al wel een voorbeeld voor anderen. En dat is ook precies de reden waarom ze begin mei de Marianne Vos Prijs 2018 kreeg, vertelt haar mentor Liesbeth Vermeulen.

Dankbaar
"Farah is zo dankbaar en dat straalt ze ook uit naar andere leerlingen. Ze snapt er dan ook helemaal niets van als leerlingen aan het mopperen zijn omdat ze naar school moeten, dat ze te veel huiswerk hebben of dat ze het eten niet lekker vinden. Door Farah, en haar achtergrond, komt het bij medeleerlingen ook binnen dat het allemaal niet zo gewoon is. Farah kan echt benadrukken hoe goed het hier is. En bovendien werkt ze ook hard. Daarom verdiende ze die prijs."

Farah was verrast dat ze de prijs mocht ontvangen en onderstreept wat haar mentor zegt. "Ik snap soms echt niet dat andere kinderen zo mopperen en zo weinig doen voor school. Je moet juist dankbaar zijn: wees blij dat je naar school kan, dat er te eten is."

Het mag duidelijk zijn dat Farah, en ook haar ouders en broer, al aan het wortelen zijn in de veilige Nederlandse maatschappij. Maar dat neemt niet weg dat er toch regelmatig teruggedacht wordt aan het land van herkomst. Met pijn, angst en verdriet.

"We hebben alles wat we daar hadden verloren, ons huis, de auto. Maar ook mijn opa is overleden, dat is erg om aan te denken. En we zijn steeds bang dat er iets ergs gebeurt met vrienden en familie. Bovendien is het lastig om contact te krijgen. Soms, ongeveer één keer in de drie maanden, krijgen we een berichtje dat ze veilig zijn. Natuurlijk mis ik ook wel dingen uit Syrië. Bijvoorbeeld het eten, het brood en het fruit. Het is daar allemaal lekker zoet. En ik mis mijn vrienden, hoewel ik me die niet zo goed meer kan herinneren. De vraag is of ze nog in leven zijn."

Marjo van Andel-van 't Hoff