‘Muskusrat terugdringen tot de grens’

RIVERENLAND • Muskusratten en beverratten vormen een risico voor dijken en de natuur. De landelijke strategie is om de muskusratten terug te dringen naar de landsgrenzen. 

Muskusratten en beverratten zijn diersoorten die hier van oorsprong niet voorkomen, maar inmiddels wel een serieus risico vormen. De dieren graven lange gangen en diepe holen in dijken en kades. Daarom vangt Muskusrattenbeheer Rivierenland deze soorten in het rivierengebied.

De dieren planten zich razendsnel voort en verstoren de biodiversiteit. De landelijke strategie is om de muskusratten terug te dringen naar de landsgrenzen in 2034. Bij de beverrat is dat nú al de praktijk. Muskusrattenbeheer Rivierenland is actief in het werkgebied van vier waterschappen. De organisatie wordt aangestuurd vanuit Waterschap Rivierenland, waarvan het kantoor in Tiel staat.

Aan de Duitse grens bij Winterswijk is voor het eerst een beverrat herkend en gevangen. Dat gebeurde met een ‘slimme vangkooi’, uitgerust met beeldherkenning. De beverrat komt dus niet van oorsprong voor in Nederland. De nieuwe techniek gaat waterschappen helpen om dat zo te houden.

De slimme vangkooi gebruikt beeldherkenning om diersoorten te herkennen; bij muskus- en beverratten sluit de kooi, maar bij bijvoorbeeld otters of vogels blijft de kooi open. Eind januari liep een beverrat in het Wooldseveen bij Winterswijk de kooi in, werd herkend en gevangen. Het was de eerste vangst in het veld, na een lang voortraject van testen en verfijnen.

“Met beeldherkenning in de kooi vermijden we ongewenste bijvangsten en we zijn efficiënter, we vangen alleen nog de dieren die een risico vormen”, vertelt muskusrattenvanger Jari Bremer. “Het is heel mooi dat het ons lukt om het juiste dier te vangen, dankzij een camera en een techniek die steeds beter leert herkennen.”

Bremer kreeg van de kooi in Winterswijk een signaal op zijn telefoon en kon in het veld de vangst bevestigen. Hij leverde inmiddels slimme vangkooien af in Duitse projectgebieden, als onderdeel van het Life Mica project. Binnenkort gebeurt dit ook in België.

Muskus- en beverratten hebben hier geen natuurlijke vijanden, ondergraven oevers en dijken en ze verstoren het leefgebied van inheemse soorten. De populatie muskusratten daalde de afgelopen halve eeuw van een half miljoen exemplaren naar minder dan een tiende daarvan. Vorig jaar werden in Nederland minder dan 45.000 muskusratten gevangen. Van de beverrat worden in Nederland langs de grens enkele honderden exemplaren gevangen, verder landinwaarts komen ze amper voor.
De waterschappen willen ook de muskusrat terugdringen tot de grens.

“Technische innovaties gaan daarbij helpen”, zegt Pascal van der Linden, teamleider muskusrattenbeheer. Beeldherkenning ís zo’n innovatie, die onlangs dus de eerste vangst opleverde. “Daar ging een periode aan vooraf waarin we een uitgebreide beeldbank vulden met allerlei soorten, modellering en data-analyse. De camera heeft bijvoorbeeld proefgedraaid in een Duits ottercentrum.”

‘Met beeldherkenning vermijden we ongewenste bijvangsten en we zijn efficiënter. We vangen alleen nog de dieren die een risico vormen.’