Tweede ontwerpbesluit radarstation Herwijnen: reageer!

HERWIJNEN • Tot donderdag 16 mei kan iedereen het ontwerpbesluit omgevingsvergunning van het project radarstation Herwijnen inzien en erop reageren. 

In het ontwerpbesluit ziet de minister van Infrastructuur en Waterstaat geen redenen om de omgevingsvergunning te weigeren.

Twee bijeenkomsten

Het ministerie van defensie organiseert op vanavond tussen 19:00 en 21:00 uur een inloopbijeenkomst in Dorpshuis ‘ De Poort’ in Herwijnen. Daar kan iedereen vragen stellen over het project en meer informatie krijgen.

Daarnaast organiseert: ‘Stichting Niet Nog een Radar in Herwijnen’ een informatiebijeenkomst op 24 april vanaf 19:30 uur. Zij willen bewoners informeren en helpen met het insturen van hun reactie op het ontwerpbesluit. Deze bijeenkomst wordt ook in Dorpshuis ‘De Poort’ gehouden. 

Ontbrekende gegevens

Op 30 oktober heeft de minister van Infrastructuur en Waterstaat aanvullende gegevens gevraagd, omdat deze ontbraken. Deze aanvullende informatie is voor december 2023 ingeleverd en hiermee is de aanvraag volledig.

De SMART-L radar

De SMART-L radar is getest met de richtlijn ICNIRP 2020 (International Commision on Non-Ionizing Radiation Protection). Dit is een norm die is opgesteld door de World Health Organization (WHO). Deze norm wordt in de meeste Europese landen gebruikt.

De SMART-L radar voldoet volgens defensie aan deze richtlijn. Bij het testen van de SMART-L radar is uit gegaan van het meest ongunstige geval. Ook is er gekeken of er aan de richtlijn voldaan wordt als er andere radiofrequente bronnen worden meegerekend zoals: de KNMI weerradar, mobiele telefoons, Wifi routers, etc. De richtlijn voldoet dan ook.

Stichting Niet nog een radar spreekt dit tegen en zegt dat de SMART-L radar niet aan de ICNIRP richtlijn voldoet, maar deze overschrijdt. Zij tonen dit aan door middel van berekeningen van een expert.

“Het is onbegrijpelijk dat Defensie al jaren heeft beloofd aan Eerste en Tweede Kamer, dat de radar in alle ‘worst case’ omstandigheden zou voldoen aan de stralingslimieten maar er nu toch situaties zijn dat dit niet het geval is. Deze bijzondere radar is juist aangeschaft om raketten te detecteren en doet wat het moet doen, dan kun je op voorhand toch niet zeggen dat je dit niet wist?”

De Stichting herinnert nogmaals aan de voorwaarden van de Tweede en Eerste Kamer: “Als de radar niet voldoet aan ICNIRP dan gaat de radar niet aan en komt er geen vergunning. Dit staat nog los van de waarschuwing die dezelfde WHO of Gezondheidsraad heeft gesteld waaraan de aangenomen motie van Van Helvert c.s. in de Tweede Kamer in december 2020 aan refereerde dat: de Gezondheidsraad stelt dat niet uitgesloten kan worden dat ook blootstelling aan straling onder de nieuwste ICNIRP-normen de potentie heeft de gezondheid te schaden en daarom adviseert om voorzorg toe te passen en blootstellingen zo laag als redelijkerwijs mogelijk te houden.”

De duty-cycle

Eén van de aspecten van de ICNIRP richtlijnen is de duty-cycle. Dit is de verhouding tussen de tijd dat er gezonden wordt en de luistertijd. Stel dat iemand met een walkietalkie de helft van de tijd praat en de helft van de tijd luistert, dan is de duty-cycle 50 %.

De ICNIRP heeft geen vast limiet gesteld op de intensiteit van de duty-cycle, maar deze kan van invloed zijn op de totale blootstelling aan straling. Daarom wordt de duty-cycle meegenomen in de richtlijn. Volgens de onderzoeken van defensie mag de piekblootstelling van de duty-cycle 32 keer zo hoog zijn als de gemiddelde blootstelling. Maar Stichting Niet Nog een Radar in Herwijnen weet via een meetrapport van Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI), voormalig Agentschap Telecom, dat dit niet het geval is. De stichting zegt dat de piekblootstelling van de duty-cycle maar 3,5 keer zo hoog mag zijn als de gemiddelde blootstelling.

Override-knop

Via de SP, CDA en BBB fractie van de Eerste Kamer zijn er meerdere vragen gesteld over de radartoren. Eén van die vragen gaat over de override-knop. Dit haalt de beveiliging van de bediening van een radartoren af. Hierdoor kan de radartoren veel meer en verder zien en zal door dit hogere vermogen nog meer stralen. De SP vroeg aan defensie waarom deze override-knop nodig is, als het gebruik van deze knop leidt tot het overschrijden van de ICNIRP normen. In het huidige ontwerpbesluit staat niets vermeld over deze functie, terwijl er tijdens de technische briefing van defensie voor de Eerste Kamer wel duidelijk werd gesproken over de override-knop. 

De gestelde vragen van de Eerste Kamer aan Defensie van 20 maart zijn beantwoord. Defensie laat weten dat de override-knop komt te vervallen. Er is een aanpassing voorgesteld die ervoor zorgt dat het gebruik van de radar de ICNIRP norm niet overschrijdt, aldus Defensie.

Veel vragen vanuit de gemeente

Daarnaast zijn er nog veel vragen van de gemeente, Stichting Niet Nog een Radar in Herwijnen, en omwonenden. Erwin Donga, verantwoordelijk voor het behandelen van de stukken omtrent de radartoren in Herwijnen: “Er zijn veel zorgen en ook vrees bij de bewoners. Wij, als gemeente, hebben nog veel vragen en willen gewoon niet dat daar een toren komt.” De gemeente is op dit moment, met behulp van een advocaat, bezig om een reactie op het ontwerpbesluit te sturen.