Een schrijftolk is voor Françoise Groenendaal-Vlug onmisbaar

METEREN •  Francoise Groenendaal-Vlug uit Meteren heeft het syndroom van Usher. Ze heeft een visuele én auditieve beperking. Françoise heeft op dit moment een goed hoortoestel, waardoor ze zich in één op één gesprekken wel kan redden. In groepen lukt het haar echter niet om alles mee te krijgen. Daarom maakt ze gebruik van een schrijftolk, in dit geval Kim Erkamps. 

De dames zijn al zes jaar met elkaar ‘verbonden’. ZZP’er schrijftolk Kim doet dit werk met veel plezier. “Ik vind het leuk om op deze manier een band op te bouwen met Françoise. Het is niet alleen fijn voor Françoise om een vaste schrijftolk te hebben, maar ook voor de groepen mensen waar zij komt.” 

Kim past haar scherm aan op Françoises beperkingen. Ze werkt met grote gele letters in een zwarte achtergrond. En heeft een toetsenbord waarop ze tien toetsen tegelijk kan indrukken. Maar het werk is fysiek en mentaal zwaar. “Je moet alle informatie omzetten in spreektaal. Meestal kan ik het 45 minuten volhouden zonder pauze.” 

Burgerlid bij GroenLinks
Bij de fractie van GroenLinks, waar Françoise als burgerlid werkt, is dat soms een uitdaging.  Kim: “Bij een vergadering van de gemeenteraad is het lastig om elke 45 minuten pauze te nemen. Bij een beeldvormende vergadering doen ze dat na een uur en een kwartier.

Als bekend is dat een vergadering langer duurt dan 2 uur en 15 minuten kan ik samen met een collega als team tolken. Dan wisselen we om de tien minuten. Françoise: “Jullie ontzorgen mij daar erg in.”

Tolkaanvragen moeten vaak twee maanden van tevoren vooruit gepland worden. Dat is iets waar men in de fractie ook aan moet wennen. Sinds de coronaperiode is het ook mogelijk om via een online link thuis te tolken. Kim: “Maar vanuit huis is dit wel lastiger. Soms heeft de gemeente problemen met de livestream of kan ik niet alles verstaan.” 

Françoise: “Het werken met een tolk is ook erg leuk. Er wordt ‘gelach’ getypt als dit gebeurt. Of ‘pauze’ of ‘dit schijnt heel moeilijk te zijn’. Kim laat Françoise niet alleen weten wat er gezegd wordt, maar ook wat er voor non-verbale signalen zijn en hoe de omgeving en sfeer ergens is. 

168 tolkuren
Françoise: “Een schrijftolk is voor mij onmisbaar. Door het gebruik van een tolk kan ik nu ook in groepen meedoen. Het is fijn om bevestiging of correctie te lezen van wat je denkt te horen. Als je zo slechthorend bent als ik, hoor je in een groep zo’n dertig procent van wat er wordt gezegd. Met een hoortoestel wordt dat wel meer, maar toch vul je als slechthorende veel in.”

Jaarlijks heeft Françoise zo’n 168 tolkuren te besteden omdat ze in de categorie doof/blind valt. Deze moet ze aanvragen via het UWV. “Het is voor mij een enorm belangrijke voorziening om mee te doen.” 

Syndroom van Usher
Wat het voor Françoise extra lastig maakt is dat ze naast haar doofheid ook slechtziend is. Dit komt doordat ze het syndroom van Usher heeft. Hierdoor kan ze minder goed horen en zien. Françoise is als slechthorend geboren. Ze heeft vanaf kleins af aan hoortoestellen gehad. Toch is ze naar een regulier schoolonderwijs geweest. Ze heeft zelfs in Amersfoort de school van Journalistiek gedaan.

Op dit moment heeft ze slechts vijf procent zicht. Het is voor haar alsof ze door een koker kijkt. Mimiek in iemands gezicht ziet ze niet en daardoor mist ze soms non-verbale communicatie. 

Braille en gebarentaal aanleren
Enigszins geëmotioneerd zegt ze: “Ik weet niet wanneer mijn ogen nog verder achteruit gaan. Het is maar de vraag hoe lang ik mij zo kan redden. Ik heb het te druk om daarbij stil te staan. Ik leef vandaag en probeer er niet teveel over na te denken anders deprimeert mij dat. Maar ik probeer mij wel vast voor te bereiden door braille te leren. Ook heb ik gebarentaal geleerd, dat is ontzettend leuk.”

Met haar beperkingen is haar vrijwilligerswerk bij Platform Toegankelijk West Betuwe ook van belang. “Het betekent veel voor mij. Het is fijn dat je je emoties kunt delen met mensen die je begrijpen. Ik zou mensen willen meegeven: probeer door de beperking heen te kijken naar de persoon die daar achter zit.”