Boek over voorbije wereld van de zandwinning

VREESDWIJK • Op zaterdag 15 december wordt bij Museumwerf Vreeswijk het boek 'Zand, grind en de historische binnenvaart - honderd jaar zelflossen' gepresenteerd. De auteurs Ko Blok en Jan van 't Verlaat nemenhet publiek in hun lezing/presentatie mee naar de interessante en voorbije wereld van de zandwinning. Aanvang 12:30 uur. 

Eind negentiende - begin twintigste eeuw ontstond door de groeiende economie een toenemende behoefte aan bouwstoffen als zand en grind. Het winnen van zand gebeurde op de rivier, aanvankelijk handmatig, later machinaal. Mede door de ligging van de winplaatsen speelde de binnenvaart een belangrijke rol bij het transport van zand en grind.

De schepen werden aanvankelijk gelost met kruiwagens en manden.

In 1915 begon schipper Arie Kreuk uit Nieuwerkerk aan de IJssel te experimenteren met het lossen van zand en grind met behulp van mast en giek. Rond 1916 bedacht hij een lossysteem dat gebruik maakte van de mast en de giek van zeilschepen én van een kiepbak met pal. Grote motorschepen werden later ook uitgerust met dit systeem.

Het zelflossysteem verbeterde de productiviteit aanzienlijk. De zandschippers konden voortaan zelf op elke willekeurige locatie lossen. Honderden binnenvaartschepen voeren vervolgens met een zelflosinstallatie. De laatste zelflossers waren actief tot in de jaren tachtig van de vorige eeuw. Over deze bijzondere vinding is weinig vastgelegd. Dit vormde de aanleiding voor Ko Blok en medeauteur Jan van 't Verlaat dit alsnog te doen.

Auteurs
Ko Blok, voorzitter van Museumwerf Vreeswijk en zandschipper in zijn vrijetijd, verzorgt met zijn enthousiaste team en zijn gerestaureerde IJsselaak Door Gunst Verkregen al vele jaren demonstraties met de zelflosinstallatie. Ko is tevens initiatiefnemer van het Nederlands Kampioenschap Baklopen. Jan van 't Verlaat is redacteur van het blad van de Vereniging De Binnenvaart en (mede)auteur van een aantal boeken over de binnenvaart.

Beiden raakten geïntrigeerd door de zandwinning en de schijnbare eenvoud van de zelflosinstallatie en de enorme impact die deze vinding had. Gedurende vele jaren zochten Blok en Van 't Verlaat naar oude foto's en verhalen wat resulteerde in het rijk geïllustreerde boek 'Zand, grind en de historische binnenvaart - honderd jaar zelflossen'. Hierin schetsen zij een beeld van de ontwikkeling van de zelflosinstallatie in de binnenvaart en de betekenis van de binnenvaart bij de opbouw van ons land.

Het 168 pagina's tellende boek met ISBN 978-90-6868-749-1 wordt uitgegeven door uitgeverij THOTH in Bussum. Het is een paperback met flappen (22 x 22 cm.) en telt ruim honderd illustraties in kleur.

Het boek is verkrijgbaar voor € 19,95 bij de boekhandel, via www.THOTH.nl en ook na de presentatie.

Wie aanwezig wil zijn bij de presentatie kan zich aanmelden via Cisca@museumwerf.nl. De toegang is gratis.

Museumwerf Vreeswijk is gevestigd aan aan de Wierselaan 113 in Nieuwegein (Vreeswijk). Meer info: zie http://www.museumwerf.nl.