Oekraïense vluchtelingen tussen hoop en vrees in Meerkerk: “We zijn ontzettend dankbaar voor de steun hier”

MEERKERK • Tien minuten heeft hij. Tien minuten om te beslissen of hij samen met zijn vijf maanden zwangere vrouw en zoon van drie, vanuit Polen op de bus wil stappen naar het Nederlandse Meerkerk. Siavash Mirzaei besluit om het te doen. Hij en zijn gezin hebben er dan al een bizarre reis opzitten om veilig weg te komen uit Kiev.

In de dagen voor 24 februari zijn er al aanwijzingen dat de oorlog op het punt van beginnen staat. In de vroege ochtend van de 24ste krijgt Mirzaei een telefoontje wat hem voor altijd bij zal blijven.

Wakker gebeld
“Ik werd wakker gebeld door mijn vrouw die, samen met mijn kind, op dat moment al bij familie buiten Kiev verblijft . Ze riep dat ik Kiev snel moest verlaten, omdat de oorlog nu echt was begonnen. Ik geloofde het niet meteen of het drong niet helemaal tot me door, maar toen ik mijn mail opende, zag ik dat mijn werkgever alle werknemers ook opriep om meteen te vertrekken.”

Mirzaei pakt de meest essentiële spullen en gaat weg uit de Oekraïense hoofdstad. Dit alleen al is een hele opgave. De hele stad is in paniek en grote groepen mensen willen Kiev verlaten. Normaal doet Mirzaei er twintig minuten over om de stad uit te komen. Nu vier uur, door allerlei kleine straten en steegjes te gebruiken die ook hij  nog nooit eerder heeft gezien. Er is geen openbaar vervoer. 

Lopend de grens over
“Ik heb gezocht naar mensen die uit de zelfde regio komen als mijn vrouw: Cherkasy. Die heb ik gevonden ik kon met hen meerijden. Normaal duurt dat ongeveer drie uur, maar nu kostte het de hele dag. Overal waren controleposten en alleen locals mochten naar die gebieden. Onderweg kwamen we volop tanks en andere legervoertuigen tegen. Dat was bizar en enorm beangstigend om te zien.”

“Vervolgens hebben mijn vrouw en ik besloten, via Lviv, naar Polen te gaan. Om met de auto de grens over te komen zou ons vier dagen kosten, dus hebben we het lopend gedaan. Deze tocht duurde twaalf uur. Met dus een zwangere vrouw en in de kou.”

In Polen komt het gezin terecht in een kamp wat volledig is opgezet door vrijwilligers. Hoe goed het ook bedoeld is, de hygiëne is er slecht en Mirzaei zijn zoon wordt ziek.

“Toen ben ik in contact gekomen met een Poolse vrouw die eigenlijk geen plek had voor ons, omdat ze al een ander gezin opving. Zij heeft haar eigen bed vrij gemaakt voor ons, omdat ze een zwangere vrouw en een kind niet in de kou wilde laten staan. Ik kan niet onder woorden brengen hoe veel dat voor ons heeft betekend. Tegelijkertijd voelde ik me ook enorm bezwaard.”

Binnen tien minuten beslissen
De vrouw bij wie Mirzaei verblijft heeft veel connecties en hoort van de mogelijkheid om per bus naar Nederland te gaan. Waar dan precies heen en hoe dat exact in zijn werk gaat is dan eigenlijk helemaal niet bekend, maar Mirzaei en zijn vrouw moeten binnen tien minuten beslissen. Over twee uur gaat de bus namelijk al.

“En zo kwamen we dus in Meerkerk terecht. Ik ben ongelofelijk dankbaar dat we hier mogen zijn. Alles is zo goed geregeld, we hadden ons voor nu geen betere plek kunnen wensen. De vrijwilligers hier zijn zo vriendelijk en willen ons bij alles helpen. We voelen ongelofelijk veel steun van de bevolking uit veel Europese landen.”

Vrouwen en kinderen
Het merendeel van de 63 vluchtelingen die in Meerkerk zijn opgevangen bestaat uit vrouwen en kinderen. De mannen zijn achtergebleven om te vechten. Ook Mirzaei en zijn vrouw hebben nog familie in Oekraïne. Contact is er vooral via de app Telegram. Iedere keer dat het lang duurt voordat men een bericht terugkrijgt van een familielid is er de angst dat hen iets is overkomen.

Hoe lang de oorlog nog gaat duren en wat de afloop zal zijn is giswerk. Wel geeft Siavash Mirzaei aan dat het overgrote deel van de Oekraïners op termijn terug wil naar hun eigen land.

“Oekraïne is een prachtig land en Oekraïners zijn trots op hun land. We willen het land na de oorlog graag met elkaar opnieuw opbouwen. Ik vrees alleen dat het eerst nog erger gaat worden. Rusland gebruikt zulke smerige truckjes om de oorlog te voeren. Zo maken ze Oekraïense nep-paspoorten om het land binnen te komen en vervolgens van binnenuit aan te vallen. Dit soort acties maakt dat ik bang ben dat ze nog veel gekkere dingen gaan inzetten, zoals biologische wapens.”

Steentje bijdragen
Mirzaei is één van de weinige vluchtelingen in Meerkerk die Engels spreekt en fungeert dus deels als tolk. “Iedereen hier wil zo veel mogelijk zijn of haar steentje bijdragen door te helpen met opruimen, koken en andere dagelijkse dingen. Gelukkig krijgen we ook de vrijheid om te doen wat we willen. De één zal hier langer blijven dan de ander. Voor zo lang het duurt, maken we er het beste van.”

Een dag op het gemeentehuis in Meerkerk
Wat voorheen kantoren waren van ambtenaren, zijn nu slaapkamers waar vier tot acht Oekraïners in kunnen. Er is een gemeenschappelijke ruimte om te ontspannen, een lunchzaal en zowel buiten als binnen is er een plek waar kinderen kunnen spelen. Wie de kinderen hard lachend ziet spelen vergeet bijna de trieste reden waarom ze hier eigenlijk zijn.

Huib Slingerland is één van de vier vrijwillige huismeesters in Meerkerk. Hij doet er de hele dag alles aan om iedereen te helpen waar hij kan. Hij vertelt: “Iedereen is hier vrij om te gaan of staan waar hij of zij wil. Als mensen bijvoorbeeld zeggen dat ze vandaag naar Den Haag willen, dan helpen wij ze om daar te komen. We leren dagelijks van elkaar. Je hebt natuurlijk wel te maken met twee verschillende culturen.”

Brood als lunch
“In Nederland eten we natuurlijk veel brood bij de lunch, maar dat zijn ze in Oekraïne helemaal niet gewend. In het begin merkten we dat er dus niet veel gegeten werd bij de lunch, maar ze durfden er eigenlijk niks van te zeggen. Toen we het doorkregen en erover met ze in gesprek gingen hebben we de lunch aangepast naar bijvoorbeeld soep en salades.”

Slingerland ziet in de praktijk wat Mirzaei ook al benadrukte: de bereidheid onder de Oekraïners om zelf de handen uit de mouwen te steken is ontzettend groot. “Op dag twee kwamen ze al naar ons toe met de vraag wat ze konden doen. Ze willen echt zelf iets bijdragen en willen niet dat alles alleen maar voor ze gedaan wordt.”