'Historisch geweten' Jaap van der Ende overleden

SCHOONHOVEN • Oprichter en oud-voorzitter van de Historische Vereniging Schoonhoven, Jaap van der Ende, is vorige week donderdag overleden. Hij heeft zich zijn hele leven ingezet voor het behoud van de monumentale binnenstad van Schoonhoven en was stadsbeiaardier.

Jaap van der Ende werd in 1928 op Tol nummer 6 geboren en is daar zijn hele leven blijven wonen. Vanaf 1953 verzorgde hij elke zaterdag de bespeling op de beiaard van Schoonhoven en in 1958 volgde de vaste aanstelling als stadsbeiaardier. Tot zijn pensionering in 1993 was hij stadsbeiaardier van Schoonhoven, Woerden (1964), Dordrecht (1966), Oudewater (1968) en Gouda (1979). Daarnaast werkte hij als freelance beiaardier in onder andere Bergambacht (1968-1990).

In de jaren zeventig vonden sommige inwoners dat er nogal nonchalant met het historisch erfgoed werd omgegaan. Dit was in feite de reden van de oprichting van de Historische Vereniging. "Jaap van der Ende was het historisch geweten van Schoonhoven", meldt Wim Slappendel, die in de tijd van Van der Ende als secretaris deel uit maakte van het bestuur van Historische Vereniging Schoonhoven. "Hij heeft vele malen de gang naar het stadhuis gemaakt om plannen die niet strookten met zijn opvattingen te voorkomen. Jaap probeerde in eerste instantie, op zijn beminnelijke manier, de instanties te overtuigen. Lukte dat niet dan kon het flink botsen. Jaap was recht in de leer."

Jaap van der Ende riep volgens Slappendel al jaren geleden dat er onderzoek verricht moest worden naar de Ridders van de Duitse Orde. "Hij was op de hoogte van het bijzondere archief en de binding van de ridderorde met Schoonhoven. Curieus dat zijn overlijden en de prachtige tentoonstelling over dit onderwerp nu samenvallen."

Spil
Toen er in de jaren 60 en 70 van de vorige eeuw 'megalomane' plannen werden gepresenteerd over de uitbreiding van Schoonhoven was de oprichting van een Historische Vereniging al snel een feit.

Slappendel: "Zijn kennis en vasthoudendheid brachten de gemeente vaak tot wanhoop, maar hij heeft er voor gezorgd dat Schoonhovenaren die ook tegen de genoemde plannen waren zich sterk gesteund wisten. Door zijn visie op stadsherstel, zijn kennis van de vele monumentale aspecten van de stad en zijn emotionele en deskundige binding bij het behoud van dit alles, werd hij de spil in stadsherstel en monumentenbeleid."

Na de oprichting van de Historische Vereniging in 1973 werd Van der Ende dan ook voorzitter en bleef dat tot zijn afscheid in 2005. "Naast alle brieven en achtergrondstukken die hij de gemeente stuurde verzorgde hij talloze lezingen voor de leden. Hij wist, dankzij zijn uitgebreide netwerk op het gebied van restauratie, gerespecteerde sprekers te strikken. Hetzelfde gold voor de jaarlijkse excursie. Hij vond gemakkelijk een ingang, deuren gingen open", aldus Slappendel.

Tot besluit: "We zullen ons Jaap herinneren als een bevlogen mens met ongekende kennis die zich jarenlang toegewijd heeft ingezet voor het behoud van het cultuurhistorisch erfgoed van onze stad."

De begrafenisdienst van Jaap van der Ende is vrijdag 21 september om 11.00 uur in de hervormde kerk van Willige Langerak, Montignylaan 18, Schoonhoven. Aansluitend is de begrafenis en is er gelegenheid tot condoleren.

(met dank aan 'De Beiaardier', http://www.debeiaardier.nl)