Tentoonstelling in Schoonhoven over invloed Duitse kruisridders

SCHOONHOVEN • Niet iedereen is bekend met het feit dat diverse boeren in Cabauw en Lopik nog steeds pacht betalen aan de 'Ridderlijke Duitsche Orde'.

Deze voormalige Duitse kruisridders kregen in de middeleeuwen diverse panden en landerijen in de Krimpenerwaard, Lopikerwaard en Alblasserwaard in bezit als dank voor de verzorging van gewonde pelgrims tijdens de kruistochten. Dat gegeven was voor de Schoonhovense Historische Vereniging en de Archeologische Werkgroep aanleiding om een tentoonstelling in te richten over dit stuk onbekende geschiedenis. Hennie Verhoef (amateurhistoricus) en Piet Niestadt (uitgever) bogen zich over de historie van de edellieden, die zich tussen 1395 en 1578 inzetten voor kerstening.

Met het tonen van borstbeelden, banieren en andere relikwieën uit de middeleeuwen proberen ze de aandacht te vestigen op de kruisridders in de Zilverstad in de periode 1395-1578. Piet Niestadt en Hennie Verhoef toelichtend: "Veel Schoonhovenaren kijken je verbaasd aan als je de invloed van Duitse kruisridders in deze stad benoemt. Dat willen we graag nader verklaren."

Liefdadigheid
Onder de kruisvaarders die rond het jaar 1100 naar het Heilige Land trokken bevonden zich veel edellieden van de Ridderlijke Duitsche Orde. Deze ridders brachten niet alleen zware offers, maar bekommerden zich ook om de vele gewonden. Daar werden ze rijkelijk voor beloond en vanwege de vele schenkingen uit de Nederlanden vestigde de Ridderlijke Duitsche Orde een hoofdkantoor in Utrecht, van waaruit de ridders toezicht hadden op twaalf deelgebieden (commanderijen). Daaronder bevonden zich diverse bezittingen in Schoonhoven, Lopik en Schelluinen. Vandaag de dag is de RDO een liefdadigheidsinstelling en wordt jaarlijks een miljoen euro geschonken aan goede doelen.

"We combineren de tentoonstelling met een educatief kwartetspel met historische afbeeldingen en teksten voor de jeugd. Daarnaast wordt in een boekje de geschiedenis van de Duitsche Orde verteld. Leo de Kluijver heeft dat passend samengevat. Het wordt straks gratis aan bezoekers van de tentoonstelling verstrekt."

De organisatoren hebben inmiddels duidelijkheid over de komst van het borstbeeld van Guy van Blois uit het museum in Valenciennes. Hij was heer van Schoonhoven en Gouda ten tijde van de kruistochten en schonk bovendien de Grote kerk aan de Duitsche Orde.

"Daar was de bevolking niet blij mee, omdat de gelden na 1395 opeens naar het Duitse Huis gingen. De commandeur werd zelfs een keer gewelddadig uit de kerk gezet", aldus Verhoef.

Een andere bezienswaardigheid is het borstbeeld van Jan van Blois uit Parijs, maar dat transport zal volgens Nietstadt nog een hele toer worden. "De Fransen staan niet te springen, maar ik blijf het proberen."

De tentoonstelling is vanaf 8 september tot eind oktober te zien in De Vierschaar, onder het oude stadhuis in Schoonhoven.

Pieter van der Laan