Proef om rivierkreeften weg te vangen: ‘Je krijgt ze nooit allemaal weg’

LEKKERKERK • Drie maanden lang mocht Jan de Waard niet vissen op de rode Amerikaanse rivierkreeft in de wateren van de Krimpenerwaard. In die tijd wist de exoot zich razendsnel te vermenigvuldigen.

Het was op z’n zachts gezegd een ‘vervelende ervaring’. Op last van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) moest de Lekkerkerkse beroepsvisser in oktober vorig jaar abrupt stoppen met zijn dagelijks werk: het vangen van rivierkreeften. Hij zou in overtreding zijn omdat zijn fuiken in een ‘gesloten’ periode in het water lagen. Dit vanwege de palingtrek, “maar Jan vist helemaal niet op paling”, verzucht zijn vrouw Ramona. “Paling zit hier nauwelijks.” Al snel was het voor de instanties duidelijk dat De Waard zich niet schuldig had gemaakt aan een economisch delict, “en toch kan het nog maanden duren voordat we dat zwart op wit krijgen bevestigd.” 

Schade
In de maanden dat De Waard’s fuiken op de kant lagen, konden de rivierkreeften zich in alle rust voortplanten. Met alle gevolgen van dien. “Eén rivierkreeft kan per jaar 800 jongen krijgen”, zegt Jan. “Als je daar een groot deel van wegvangt, scheelt dat enorm veel schade.”

Het graafgedrag van de kreeft leidt namelijk tot instabiele oevers, met hoge herstelkosten tot gevolg. Daarnaast voedt het diertje zich met kleine waterdieren en knippen ze met hun scharen waterplanten door, die juist belangrijk zijn voor de waterkwaliteit. Voor hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard reden genoeg om - in samenwerking met een onderzoeksbureau - een proef te starten. Jan doet daar aan mee. “Het is de bedoeling om in een afgesloten stuk polder in Berkenwoude alle rivierkreeften weg te vangen. Het gaat om zestien kilometer sloot, dus het is best een klus. Volgend jaar kijken we dan hoeveel kreeften er zitten en of het ‘wegvangen’ nut heeft gehad.”

De Waard denkt niet dat de rivierkreeft ooit zal verdwijnen uit de poldersloten van de Krimpenerwaard. “Je krijgt ze nooit weg. Wel ben ik ervan overtuigd dat je het probleem beheersbaar kunt maken, door op meerdere plekken fuiken uit te zetten. Maar ik moet mijn materiaal allemaal zelf betalen. Als fuiken worden gestolen of kapot worden gemaakt, draai ik op voor de kosten. Het zou fijn zijn als ik subsidie kan krijgen. Dan kan ik meer fuiken aanschaffen en uitzetten, om het kreeftenpopulatie ‘beheersbaar’ te maken.”

Kreeftenfeesten
De vraag naar (levende) rivierkreeft is groot. Ramona krijgt dagelijks telefoontjes van restaurants die bij haar willen inkopen. “Kreeftenvlees is heel smaakvol én gezond. Vandaar dat het bij veel restaurants op de menukaart staat.” Voor corona organiseerde zij ook zelf kreeftenfeesten voor grote groepen. Iets dat ze in Louisiana, waar de rode Amerikaanse rivierkreeft van oorsprong vandaan komt, ook doen. “We koken de kreeften dan in een grote pan. Deelnemers mogen die dan pellen en met elkaar opeten. Heel gezellig.”

Dat hobbyvissers ook regelmatig een fuik in het water gooien is haar een doorn in het oog. “Jan is de enige die mag vissen op kreeften in de Krimpenerwaard. Als anderen het doen, overtreden zij de wet. Want het is gewoon verboden. Wij hebben veel geld geïnvesteerd en moeten ons best doen om er een boterham aan over te houden. Het zou alleen al om die reden fijn zijn als we wat financiële steun zouden krijgen van overheden aangezien wij ook bezig zijn met het bestrijden van een plaag.”