‘Heel af en toe hoor je nog een kikker kwaken’

KRIMPENERWAARD • De aanwezigheid van de rode Amerikaanse rivierkreeft is funest voor het slootleven in de Krimpenerwaard. Dat zegt Jaap Graveland, voorzitter van de Natuur- en Vogelwerkgroep Krimpenerwaard.

De kreeften werden gehouden in vijvers en aquaria, zijn ooit los gelaten in Krimpen aan den IJssel en wisten zich in hoog tempo over de rest van het gebied te verspreiden. Parallel daaraan verdwenen de waterplanten: eerst in het westen van de Krimpenerwaard en daarna steeds meer oostelijk. “De dieren knippen de planten weg met hun scharen”, zegt Graveland. “Dat is dus echt een megaprobleem. Het areaal waterplanten is in tien jaar tijd met minstens 80 procent afgenomen.”

Soep
Op het bruggetje voor zijn huis in Berkenwoude laat Graveland zien wat de kreeftjes veroorzaken met hun gewoel. Het slootwater is veranderd in een bruine soep. “Toen we hier dertien jaar geleden kwamen wonen, was dit water helder en zag je de waterplanten drijven. Je hoorde ‘s avonds tientallen kikkers kwaken. Als je wilde maaien in de boomgaard achter ons huis moest ik eerst tientallen kikkertjes en padjes weghalen. En onder boomstronken zaten soms wel twintig kleine watersalamanders. Dat is nu allemaal weg. Heel af en toe hoor je nog een kikker kwaken.”

Toch is het gewoel en geknip van de rivierkreeft volgens Graveland niet de enige reden dat er steeds minder waterplanten groeien en het leven uit sloten verdwijnt. Door uitspoeling van voedingsstoffen (door bemesting) vanaf landbouwgronden naar nabijgelegen sloten is de waterkwaliteit slecht. “Dat er de laatste vier jaar blauwalg opduikt, met name rond Berkenwoude, kan veroorzaakt worden door een combinatie van kreeften en de slechte waterkwaliteit. Die maken waterplantengroei onmogelijk, zodat de blauwalg zijn kans krijgt. Het is goed mogelijk dat de groei van waterplanten in water van betere kwaliteit zó sterk is, dat kreeften er geen effect op hebben.”

Hard
Het effect van waterplanten testte hij zelf door waterdrieblad aan te planten in één van zijn sloten. “De eerste jaren sloeg het niet aan: de kreeften vraten elke keer de stengels door. Ook bij herhaaldelijk herplanten. Maar op een gegeven moment sloeg het wel aan en daarna ging het heel hard. Nu zijn de velden zo groot dat de kreeften geen effect meer hebben. Ze zijn er nog steeds. Als ik de velden in het najaar inkort, schieten er veel jonge kreeften tussen de stengels weg. Dus: planten kunnen kreeftenvraat veel beter weerstaan, als de omstandigheden verder goed zijn en er veel waterplanten staan.”