Experiment in Stolwijk: klei als wapen tegen bodemdaling

STOLWIJK • Samen met drie andere boeren uit de Krimpenerwaard won Cees Verhagen uit Stolwijk de ‘kleiloterij’. Afgelopen woensdag kreeg hij zijn prijs: twee vrachtwagens vol klei uit de Betuwe. 

De klei dient als wapen tegen de bodemdaling. “Op een aantal percelen brengen we - als proef - een dun laagje klei aan”, legt projectleider Maaike van Agtmaal van het Louis Bolk Instituut uit. “Het is de bedoeling dat de kleideeltjes zich gaan binden aan de veengrond waardoor die minder snel oxideert. Veengrond waarin klei is verwerkt remt dus indirect de bodemdaling en zorgt er tevens voor dat er minder C02 vrijkomt.”

Veldproef
Deze theorie is al bevestigd in het laboratorium. Uit laboratoriumproeven blijkt dat er sprake is van 50 tot 60 procent minder veenafbraak. Toch is niet elke klei geschikt. “Het kostte wel wat tijd om de juiste kleisoort voor dit experiment te vinden”, erkent Van Agtmaal. “Die hebben we uiteindelijk gevonden in de Betuwe. We gaan nu bij vier boeren in de Krimpenerwaard een veldproef houden, om te kijken of deze methode in de praktijk net zo goed werkt als in het laboratorium.” 

Het project Klei in Veen is al in 2019 van start gegaan, bij melkveehouder Marinus de Vries in Stolwijk. Daar legde het Louis Bolk Instituut 24 kleine proefveldjes aan, om te kijken hoe klei zich aan veen verbindt. Toen vond ook de ‘kleiloterij’ plaats. De vier winnaars wonnen elk 50 kuub klei. Het project heeft inmiddels een spin-off gekregen in Friesland, waar op twee plekken ook klei op veengrond is aangebracht. 

Wethouder Jan Vente van Krimpenerwaard heeft hoge verwachtingen van Klei in Veen, een project van Proeftuin Trots op de Krimpenerwaard. “Het grote voordeel is dat er weinig bezwaren aan deze methode kleven. Dat is belangrijk, want we willen onze boeren een duurzame toekomst bieden. Alleen zo kunnen we de boerenstand behouden hier in het veenweidegebied. Dit zou wel eens kunnen helpen.” 

Win-winsituatie
Hij wijst erop dat de klei afkomstig is van grote infraprojecten in het land. “Normaal doen we daar niets mee. Nu wordt het een waardevolle grondstof waarmee we de bodemdaling kunnen remmen. Dit is dus een win-winsituatie.”

Cees Verhagen, de agrariër die deze middag de klei krijgt aangeleverd, is vooral benieuwd of de methode werkt in de praktijk. Van bodemdaling merkt hij (nog) niet heel veel. “De veengrond zakt hier wel iets hoor, zo’n 4 millimeter per jaar. Dat lijkt niet veel, maar in tien jaar tijd is het wel een stuk hoor. Ik wil graag dat hier ‘tot in de eeuwigheid’ boeren het land bewerken, dus sta open voor dit soort experimenten. De tijd zal leren of deze methode werkt.”