Lopik zoekt uitweg in financiële crisis

LOPIK • “De coronacrisis is niet de oorzaak van de financiële tekorten, maar het maakt het zoeken naar een oplossing wel veel lastiger.” Aldus wethouder Gerrit Spelt tijdens een extra gemeenteraadsvergadering, die in het teken stond van de penibele financiële situatie in Lopik.

De voorjaarsnota laat een tekort zien van ruim 1,1 miljoen euro. Dit komt vooral door (structurele) overschrijdingen in het sociaal domein en dan met name de jeugdhulp. Ook op terreinen als afvalverwijdering, ruimtelijke ordening en personeelskosten wordt meer uitgegeven dan er binnenkomt. Lopik doet hiervoor al enkele jaren een beroep op de reserves, maar de bodem raakt nu in zicht.

Inzicht
Rik Dekker (PvdA) dinsdagavond: “Zijn wij als zelfstandige gemeente nog wel in staat om alle risico’s te beheersen? Wat de uitgaven in het sociaal domein betreft verwacht je na vijf jaar transitie –het Rijk stootte in 2015 taken op het gebied van zorg, werk en jeugdhulp af naar gemeenten, red.- meer inzicht. Het college zegt dat het hen overkomt, maar ze laten het wel gebeuren.”

Arie Schep (SGP): “Het was in 2019 al duidelijk dat er forse overschrijdingen waren op het gebied van jeugdhulp. Waarom zijn die niet opgenomen in de begroting voor 2020? Dat geldt min of meer ook voor andere terreinen waarin moest worden bijgeplust. Ik heb grote twijfels hoe dit tot stand gekomen is. We willen graag vooruit kijken, maar dan wel op basis van de juiste cijfers.” 

Ook Adrie Strien (CDA) stipte een aantal mankementen aan, maar voegde er aan toe: “Terugkijken heeft niet zoveel zin, we moeten vooruit.”

Declaraties
Wethouder Gerrit Spelt stak de hand in eigen boezem: “De kritiek is voor een groot deel terecht, zij het dat er ook factoren meespelen waar we geen invloed op hebben. Declaraties in de zorg bijvoorbeeld, die tot vijf jaar na dato kunnen worden ingediend. Dat leidt nog wel eens tot grote verrassingen.”

Volgens Spelt werd de tegenvaller in de jeugdhulp in september 2019 bekend, na het opstellen van de begroting. “Tot dan toe liep het in de pas. Voeg er aan toe dat het Rijk wel de zorgtaken heeft overgedragen, maar dat de financiële compensatie flink achterblijft. Ook de komende jaren hoeven we op dit gebied niet veel te verwachten. Dat gat wordt niet gedicht. Het is geen excuus, maar vrijwel alle gemeenten in de Utrechtse regio waar we mee samenwerken worstelen hiermee.”

Ongemakkelijk
De wethouder wil de raad de komende maanden 'nadrukkelijk meenemen in het proces om tot een oplossing te komen’. “Het gaat ongemakkelijke gesprekken opleveren”, keek hij vooruit. “We hebben de zekerheid dat door de open eind-regeling in het sociaal domein de kosten structureel blijven stijgen. Er zijn twee oplossingen: bezuinigen op de zorg en geen open eindjes meer of structureel ruimte in begroting brengen om tekorten op te vangen. Ook dat betekent pijnlijke keuzes. Belastingverhoging bijvoorbeeld of bezuinigen op voorzieningen."

Spelt vervolgens: “Eén illusie wil ik wegnemen: het gaat nooit lukken 100% zekerheid te bieden, zeker niet in deze coronatijd.”

Stappenplan
Een stappenplan als aanzet om de weg omhoog te vinden kon dinsdagavond nog niet op veel enthousiasme rekenen. Het ‘teleurstellende stuk’ (Dekker, PvdA) moet terug naar de tekentafel, waarna de gemeenteraad begin juni de discussie ‘financiële situatie in relatie tot de coronacrisis’ hervat.