Nieuw boek over Papendrechtse sekte

PAPENDRECHT • Zelf had ze niet bedacht: 'leuk, ik ga er een boek over schrijven', vertelt ze. "Maar er werd tegen me gezegd: je kunt mensen waarschuwen."

Geertje besloot dat de rode draad van haar boek moest worden: hoe is het mogelijk dat iemand zich zijn vrijheid laat ontnemen. "Ook wil ik laten zien hoe je weer uit een sekte kunt komen. En wat een buitenstaander kan doen voor iemand die opgesloten zit in zichzelf. Daarnaast beschrijf ik hoe de rauwe werkelijkheid is in een sekte."

Heftige tijd
Het schrijven was confronterend. "Drie mensen lazen mee, zij stelden steeds vragen over dingen die nog niet duidelijk waren. Elke keer zeiden ze: je moet dieper gaan, meer vertellen. Dat heb ik gedaan. Het heftigste deel schreef ik tijdens een vakantie in Spanje, dat viel me zwaar, alles kwam weer boven. Nu is het ook een heftige tijd: ik geef veel interviews en krijg dagelijks reacties. Er zijn mensen die me vragen stellen omdat ze zelf in een sekte zaten of iemand uit hun familie in een sekte zat."

Vervloekingen
Sekteleider Vrieswijk regeerde als een potentaat in zijn 'Gemeente Gods', schopte en sloeg zijn volgelingen. Tegelijkertijd draaide alles bij hem om seks. Waarom besloot Geertje niet veel eerder om te vertrekken?

"Je werd bang gemaakt. Als je iets verkeerd deed, werd je vervloekt. Hij zei tegen me: 'Als je heel goed je best doet, dan kan het misschien goed komen met je, maar de Here heeft geopenbaard dat je geen kind van God bent.' Dat vond ik onvoorstelbaar erg."

Negatief zelfbeeld
"Van binnen heb ik wel geweten dat het niet klopte. Maar het was confronterend om naar binnen te kijken. Ik dacht altijd: het zal wel aan mij liggen. Ik keek negatief naar mezelf, dus zag de dingen nooit zoals ze waren. Ik betrok alles op mezelf, dacht dat ik niet goed genoeg was. Ook bij mijn ex-man was dat zo. Mijn hele leven was ik nooit goed genoeg, ik kreeg nooit een complimentje, had nooit ouders die achter me stonden. En in de kerk had ik geleerd: je gaat iemand die leiding geeft en door God is aangesteld niet afvallen."

Geertje woonde met de sekte in een voormalig klooster in Velddriel en later met een aantal sekteleden in een huis in Papendrecht. Vrieswijk verbleef in Geertjes Papendrechtse tijd in het buitenland. "Toen ik in Papendrecht woonde, werkte ik in het onderwijs. Een collega nodigde me af en toe uit bij haar thuis. Dat was een enorme ervaring: gewoon in een huis komen waar het gezellig was. Ze was ook christen en ging respectvol met me om, dat heeft veel voor me betekend. Dat heeft me geholpen om eruit te komen. Je hebt namelijk geen eigen wil, geen gevoel van eigenwaarde."

Arm om je heen
"Ik werd een keer naar huis gestuurd, naar mijn ouders. Zij nodigden mijn zusjes uit, met aanhang. Die stelden zich tegenover me op, wilden me wakker schudden. Maar dat kun je niet verwerken als je in een sekte zit, omdat je zo kwetsbaar bent en zo ver van de realiteit af staat. Familie en vrienden moeten iemand in zo'n situatie als een baby koesteren. Een arm om je heen heeft veel meer effect dan een preek afsteken."

Op haar werk in het onderwijs leerde Geertje Eef kennen. Die kennismaking was het begin van haar bevrijding. "Hij zag: ze lacht met haar mond, maar in haar ogen zie ik wat anders. Hij bouwde een band met me op. Na tien jaar ben ik uit de sekte gegaan, tien jaar lang heeft Eef mij los moeten weken. Ik kon alles bij hem kwijt. En hij stelde me vragen waar ik over na moest denken. Dan dacht ik: het is voor eerst dat ik mijn hersens gebruik."

Kindermisbruik
In 1997 werd sekteleider Vrieswijk in Engeland opgepakt. Geertje wist dat niet. "Ik wist niet dat hij tbs kreeg, ook niet dat de belasting achter hem aan zat en dat hij gepakt was voor kindermisbruik. In de sekte lazen we geen kranten, er was geen tv, geen radio. Je mocht geen boeken lezen. Ik wist weinig van de wereld om me heen." Vrieswijk zelf was onverbeterlijk. "Hij kreeg boodschappen van God, daar kon je weinig tegenin brengen. Hij zei: 'Ze zetten mij vast, maar God verandert mij in een engel en je zult zien dat ik door de muren naar buiten kan komen."

God
Na haar vertrek uit de sekte duurde het nog lang voordat Geertje zich ook van binnen vrij voelde. Ze trouwde met Eef Tobé, maar moest leren zelfstandig te denken. "In het begin bleef ik 'sorry' zeggen tegen Eef, ik was zó onderdanig." Ook haar geloof veranderde. "Als kind had ik een blij geloof. Maar door mijn negatieve zelfbeeld dacht ik dat ik het bij God ook nooit goed genoeg kon doen. In de sekte was er van binnen een tweedeling: ik dacht dat ik beter af zou zijn als ik niet geloofde. Maar ik wist ook dat God bestaat en dat Hij anders is dan ik daar hoorde. Mijn geloof is nu veel breder geworden; het is geen geloof meer van regels, maar van vrijheid."

Schizofreen
Ze kan zich nu niet meer voorstellen dat ze ooit in een sekte zat. En Vrieswijk hoeft ze niet meer te spreken. "Ik heb gehoord dat hij kanker heeft en in Papendrecht woont. En dat hij nog steeds hoog van de toren blaast. Hij is schizofreen natuurlijk. Iets tegen hem zeggen heeft helemaal geen zin."

Meer informatie over het boek van Geertje Tobé: http://www.crewmusic.nl