Vijftigste actie bij fabriek Chemours

PAPENDRECHT/DORDRECHT • Actievoerders tegen het Dordtse chemiebedrijf Chemours brengen op zaterdag 29 augustus voor de vijftigste keer emmertjes vervuilde grond naar het bedrijf. Ook zetten ze een stichting op.

Afgelopen zaterdag, 22 augustus, lanceerden de actievoerders ter gelegenheid van de naderende 'jubileumactie' een nieuwe stichting: Stichting Gezondheid Voor Alles.

Brieven
De nieuwe Stichting Gezondheid Voor Alles gaat in Sliedrecht en Papendrecht, bij wijze van proef, duizend brieven verspreiden, vertelt actievoerder Kees van der Hel uit Sliedrecht. Van der Hel: "Om mensen op te roepen een verklaring te ondertekenen die stelt dat ze recht hebben op schone lucht en grond, gezond drinkwater, een schoon en veilig milieu, geen giflozingen meer willen en (net als in het Amerikaanse Fayetteville) recht hebben op gratis waterzuiveringsapparatuur en het onderhoud daarvan." Van der Hel is een van de mensen die het initiatief namen voor de acties tegen Chemours.

Vervuild drinkwater
Een van de mensen die net als Van der Hel volhardt in het actievoeren is Karel Thieme uit Papendrecht. Begin januari haakte hij aan. “Vervuild drinkwater is al vele jaren een groot probleem”, vertelt hij. “Uit laboratorium-rapporten van de VU Amsterdam blijkt de ernstige vervuiling van leidingwater met PFOA/GenX. Het Papendrechtse leidingwater bestaat onder andere uit rivierwater dat ingenomen wordt bij Nieuw-Lekkerland.”

Verontwaardigd: “Er wordt PFOA/GenX geloosd bij Chemours en verderop wordt daar drinkwater van gemaakt. Dordt haalt zijn drinkwater uit de spaarbekkens in de Biesbosch, Sliedrecht haalt in Lexmond grondwater diep uit de grond. In Papendrechts leidingwater zitten veel meer verkeerde stoffen doordat het, stroomafwaarts van Chemours, uit de rivier komt. Bij bloedtesten keek men in het verleden alleen naar mensen die binnen een bepaalde straal rondom Chemours wonen. Dat is onvoldoende; het leidingwater met PFOA/GenX wordt door Oasen verspreid naar álle woningen in Papendrecht, Alblasserdam en Kinderdijk.

Amerika
Thieme vindt dat Chemours in Nederland hetzelfde moet doen als in Amerika: gratis waterzuiveringsapparaten verstrekken aan de bewoners. “In Amerika is het zo dat als er meer dan 10 nanogram PFOA per liter in het drinkwater zit, Chemours per huishouden tot drie waterzuiveringsapparaten moet leveren en 20 jaar gratis onderhoud. PFOA en GenX zijn vergelijkbare, zeer giftige stoffen. Onlangs heb ik de directie van Chemours per brief gevraagd naar het standpunt van Chemours Nederland in deze zaak. Het antwoord: 'In Nederland wordt het kraanwater geleverd door de drinkwaterbedrijven. Zij stellen dat het drinkwater in Nederland veilig is en dat de concentraties GenX-stoffen die zijn aangetroffen ver beneden de door RIVM gestelde veilige richtwaarde liggen.' Het is toch vreemd dat Chemours in Amerika wel zijn verantwoordelijkheid neemt en hier niet.”

Andere norm
Het RIVM geeft als veilige richtwaarde 87,5 nanogram PFOA en 150 nanogram GenX. Thieme: “De European Food Safety Agency (EFSA) heeft al in 2018 voorgesteld de norm voor Europa te laten zakken naar 10 nanogram, net als in Amerika. Een van de drie landen die tegen zijn is Nederland. Er wordt aanvullend onderzoek gedaan. Zodra de norm voor drinkwater 10 nanogram wordt, is er een acuut probleem. Dan voldoet drinkwater niet meer aan de drinkwaterwet. Ik heb de EFSA al een paar keer gevraagd naar hun onderzoek, maar kreeg nog geen antwoord.”

Groot probleem
Een aantal actievoerders is gestopt met het brengen van emmers vervuilde grond naar Chemours. Ze vinden dat de vergunningverstrekker aangesproken moet worden. Thieme denkt daar anders over: “Iedere actie die kan leiden tot vermindering van lozingen is de moeite waard. Je kunt het Chemours niet kwalijk nemen dat ze zo’n 50 jaar geleden iets hebben opgestart wat voor vervuiling zorgt; er was minder inzicht in gevolgen. Inmiddels is dat inzicht er wel. Het bedrijf probeert een groot probleem klein te houden. Dat gaat hen opbreken. Je kunt lang iets onder het tapijt schuiven, totdat het een heuvel wordt waarover mensen struikelen.”