Onthulling gedenksteen Gerrit van Dalen druk bezocht

PAPENDRECHT • Het zuivere trompetsignaal van Edward Renneberg klonk zondagmiddag 8 maart over een doodstil Plein in de oude wijk Het Zand in Papendrecht.

Doodstil, ondanks de honderden bezoekers die aanwezig waren bij de onthulling van de gedenksteen op het woonhuis van de Papendrechtse verzetsstrijder Gerrit van Dalen, Plein 12. Het was afgelopen zondag precies 75 jaar geleden dat Van Dalen werd gefusilleerd.

Kort daarvoor hadden Lenie Breedveld, de huidige bewoonster van het pand en Gert Stam, een volle neef van Gerrit van Dalen, de mooie sobere steen onthuld.

Bloemenzee
Na het leggen van de officiële bloemstukken, bleek dat tal van aanwezigen gehoor hadden gegeven aan de oproep om een enkele bloem neer te leggen bij de gedenksteen en zo veranderde de stoep voor het huis in een bijzondere bloemenzee.

Het Plein zag er toch al feestelijk uit, met de tientallen vlaggen die de bewoners van Het Zand hadden uitgestoken. Overduidelijk was wel dat de bewoners van de wijk deze bijzondere gebeurtenis erg op prijs stelden. De voorzitter van het 4-mei Comité, Wim de Leur, begon zijn toespraak dan ook met het uitspreken van zijn dank voor de betrokkenheid van de omwonenden.

Burgemeester
Voor hij uitgebreid inging op de verdrietige achtergronden van dit eerbetoon, kreeg eerst burgemeester Moerkerke het woord. Die vertelde dat hij de brief had gelezen die een voorganger van hem, burgemeester De Keijzer, op 4 december 1950 had geschreven aan de ouders van Gerrit. Daarin deelde hij hen mee dat het gemeentebestuur had besloten een straat te vernoemen naar hun zoon, die zo kort voor het einde van de oorlog was gefusilleerd door de Duitse bezetter. In hem, zo stelde De Keijzer destijds, eren we alle mannen en vrouwen die zich in ons dorp hebben ingezet voor onze vrijheid.

Met de dood bekopen
Voorzitter De Leur ging vervolgens in op het leven van Gerrit van Dalen. Dankzij het artikel in De Klaroen van enkele weken geleden weten we nu meer over deze bijzondere jonge man, zo stelde hij. Maar het blijft mondjesmaat. Vooral over de periode waarin hij actief gezocht werd door de Duitsers en in Rotterdam was ondergedoken, weten we nog te weinig. Overigens was Gerrit niet de enige Papendrechter die moest onderduiken voor het wegsluizen van bonkaarten naar het verzet. Ook Marinus Veth was daarmee bezig en ook hij heeft dat met de dood moeten bekopen. 

Ontroerd luisterde men naar enkele citaten uit een brief van Johan Knijff, de buurjongen van Gerrit van Dalen. "Dagenlang hoorden we z'n moeder huilen", schreef Johan. "Hij was enig kind en nog geen twee maanden voor het einde van de oorlog werd hij alsnog vermoord".

Indenken
De Leur vroeg z'n gehoor om zich in te denken wat het betekent als je 's morgens je doodvonnis te horen krijgt en dan een paar uur later als jonge vent voor het vuurpeloton staat. "Naar wie gaan je laatste gedachten, naar je verloofde, naar je ouders? We weten het niet, maar wat we wel weten, is dat Gerrit alles heeft gegeven voor onze vrijheid", zo stelde hij. "En Gerrit was zeker niet de enige in Papendrecht die vocht voor z'n idealen.

Je kunt tal van namen noemen van families uit ons dorp die ook met groot verdriet uit de oorlog zijn gekomen". "Maar", zo vervolgde hij, "vandaag staat Gerrit van Dalen symbool voor hen allemaal, want we mogen niet vergeten. Herinneringen worden langzaam geschiedenis. Nog zijn er ooggetuigen, maar lang zal dat niet meer duren".

Het Papendrechtse 4-mei Comité heeft ervoor gekozen om activiteiten met een blijvend karakter te ontplooien, zoals de gedenksteen voor Gerrit van Dalen.

Nog meer horen
"U zult de komende maanden nog meer van ons horen", beloofde Wim de Leur. "Natuurlijk zal die 75 jaar vrijheid ook gevierd worden" sloot hij af, "maar die activiteiten zullen worden georganiseerd door het Oranjecomité".

Het was een bijzondere bijeenkomst, waar menigeen geëmotioneerd van raakte. Bij de koffie in het gemeentehuis, waar alle bezoekers na afloop door ceremoniemeester Peter Jan van der Giessen voor werden uitgenodigd, werd dan ook nog lang nagepraat.