Verbetering Lekdijk deze week gereed

REGIO • De Lekdijk is bijna klaar, na 4,5 jaar. Eind deze week wordt de laatste hand gelegd aan de verzwaring van de dijk tussen Kinderdijk en het Schoonhovenseveer bij Groot-Ammers. Niet bij iedereen gaat de vlag uit.

Sommige mensen die aan de dijk wonen kregen het nodige te verwerken. Ze moesten tijdelijk hun huis uit, hadden schade aan hun huis of verkeren nog in onzekerheid over de afwikkeling van schade.

Beter beschermd
De Combinatie Dijkverbetering Molenwaard (CDVM) voltooit op vrijdag 10 augustus het werk aan de openbare weg, vertelt projectmanager Kees Scheer. Voor mensen aan de dijk betekent dit dat zij geen last meer hebben van wegopbrekingen, omleidingen of van graafmachines en kiepwagens voor hun deur. En de Alblasserwaard is beter beschermd tegen overstromingen, nu 17 kilometer dijk er extra solide bij ligt.

Flinke scheuren
Toch roepen Leen en Adrie Damsteegt nog geen 'hoera'. Ze wonen aan de Lekdijk in Nieuw-Lekkerland, in een oude boerderij. Hun huis liep flinke scheuren op als gevolg van de werkzaamheden. Leen is niet tevreden over de afhandeling van de schade. "Ze zeggen: 'Het huis was toch niet nieuw meer.' Ze smeren alleen de scheuren dicht, dan heb je witte strepen in je muur. Eén van de scheuren is zo groot dat ik mijn hand erin kan steken. En overal zitten barsten, ook aan de binnenkant. De hele kracht is uit het pand, het huis is minder waard geworden. Ik heb een adviseur in de arm genomen."

Verschoven
Damsteegt vertelt dat zijn huis ook is verschoven. Om hoeveel centimeter het gaat, is onduidelijk. "Mensen die handelen in opdracht van het waterschap zeggen tegen ons: 'Het vaste punt van waaruit we gemeten hebben, is verzakt.' Ze hebben vijf jaar lang de veranderingen gemeten, maar omdat er geen ijkpunt meer is, hebben ze niets meer aan die gegevens. We zaten al aan de 7 centimeter, maar dat wordt nu van tafel geveegd."

Ook over de heipalen maakt Damsteegt zich zorgen. "Zijn die misschien harder verschoven dan het huis zelf? Wie gaat er onder de grond kijken om te zien wat er nog heel is?"

Ongerust
Anderen zijn wel tevreden over de afhandeling van de schade, maar zijn ongerust over de gevolgen op de langere termijn. Adrie Noorland woont aan de Boezem in Streefkerk. "Mijn huis is naar achteren geschoven en de heipalen waren bijna allemaal kapot. Ze zeggen dat de palen al beschadigd waren voordat de werkzaamheden aan de dijk begonnen. Wij hebben geen bewijs, zij ook niet. Volgens een woordvoerder hebben we geluk gehad dat we er nu achter kwamen dat de palen gescheurd zijn, want we hebben nieuwe palen gekregen die ik niet zelf hoefde te betalen."

Vergoeding
Het huis van Noorland is tien jaar oud. "Bij de bouw hadden we al zwaardere heipalen genomen, omdat ze zeiden dat er weer een dijkverzwaring zou komen. Dan ga je ervan uit dat de palen het kunnen hebben." Voor reparatie van de scheuren die tijdens de werkzaamheden in de muren verschenen, kreeg Noorland een vergoeding. Daarmee is ze tevreden, maar ze is nog wel ongerust. "Je vraagt je af: hoe blijft het? Ze komen nog meten af en toe. Ik ga er maar vanuit dat het nu stabiel is."

Langzamer
Er is nog één plek waar de dijk niet af is: ter hoogte van het adres Lekdijk 13. Dit is een bijzonder geval. De zetting - het zakken van de ophogingen - gaat daar veel langzamer dan gedacht, het werk loopt uit. Alle grond of zand in één keer aanbrengen gaat niet, dan zou het woonhuis grote schade oplopen. Er moet nog ongeveer 3 meter zand worden aangebracht, maar het is de vraag of dit gaat lukken zonder het woonhuis op dit adres zwaar te beschadigen.

Mogelijk kiest het Waterschap Rivierenland ervoor op deze plek een wand aan te brengen. De kans bestaat ook dat het waterschap het pand opkoopt en daarna de berm afmaakt. Wat het ook wordt: voor de bewoners van dit huis is de dijkverzwaring nog niet afgelopen.

Eindinspectie
Deze maand vindt de eindinspectie plaats van alle panden die schade opliepen. Een woordvoerder van het waterschap: "Na die eindinspectie maken we de balans op." Het totale schadebedrag is nog niet bekend. "We weten ook nog niet welk deel door ons zal worden betaald en welk deel door de aannemer. De schadeafhandeling loopt nog." Om die reden kan de woordvoerder van het waterschap nog niet precies zeggen hoeveel panden schade opliepen.

Projectmanager Kees Scheer van Mourik noemt wel een aantal. "Aan het stuk dijk tussen Kinderdijk en het Schoonhovenseveer staan 470 huizen. Daarvan liepen er circa 20 in meer of mindere mate schade op. Met een groot aantal eigenaren hebben we de schadeafwikkeling al gedaan", aldus Scheer.

Meer waard
"Dankzij de toepassing van palenwanden hebben we de schade zo klein mogelijk kunnen houden. Overigens is het voor dijkwoningen soms lastig te bepalen of schade door natuurlijke oorzaak is ontstaan of door onze werkzaamheden of door beide. Voor de schadeafwikkeling maken we gebruik van een onafhankelijk expertisebureau. En veel panden zijn juist in waarde vermeerderd door het omleggen van de dijk."

Veel begrip
De projectmanager is 'best tevreden' over het proces van de dijkverzwaring. "Mensen hebben veel begrip getoond voor de werkzaamheden. We zijn begonnen in maart 2014, maar werkten niet 4,5 jaar op één locatie. De grootste impact had het ingraven van diepwanden en palenwanden in Nieuw-Lekkerland. Bewoners konden niet altijd bij hun huis komen met de auto en het was een rommeltje voor hun deur."

Aanvankelijk zou het werk eind 2017 gereed zijn. Scheer: "Er zijn locaties waar we vertraging opliepen. Dat komt doordat we extra werk kregen opgedragen door Waterschap Rivierenland en doordat de zetting van grond soms langer duurde." 

Prijs vakjury
De Combinatie Dijkverbetering Molenwaard (CDVM) won vorig jaar de innovatieprijs van de InfraTech. De jury noemde twee redenen: de toepassing van nieuwe technieken en de goede samenwerking met het onder andere waterschap, gemeente en bewoners. Scheer: "We hebben de dijk opnieuw ingericht voor verkeer en veiliger gemaakt. Sommige delen hebben we autoluw gemaakt; het verkeer gaat daar over een ander dijkstuk. Ook bij de school in Streefkerk hebben we situatie verbeterd, in overleg met de gemeente."

Megaproject
Met de afronding van de werkzaamheden wordt een megaproject voltooid. Mourik spreekt op de eigen website over een aanneemsom van 59 miljoen euro. Van de 17 kilometer dijk moest 10 kilometer worden versterkt, op diverse plekken op innovatieve wijze. Op sommige locaties is de waterkering een stuk opgeschoven in de richting van de rivier, om hem sterker en stabieler te maken. In de kern Streefkerk is een klimaatdijk neergelegd die extra sterk is en een verhoogd veiligheidsniveau heeft; de dijk is honderd keer steviger dan de norm, waardoor er op termijn tussen de vijftien en twintig huizen op gebouwd kunnen worden.

Feestje
De afronding van de klus is bij het waterschap reden voor een feest. Op de laatste zaterdag van september kunnen 'Lekdijkers' die wonen op het stuk tussen Kinderdijk en Schoonhovenseveer het glas heffen met mensen van het waterschap en de aannemer. Het feest vindt plaats in de middag- en avonduren, op het haventerrein van Streefkerk. De organisatie is in handen van Waterschap Rivierenland.

Hapjes en drankjes
Het programma is nog niet bekend, wel meldt een woordvoerder van het waterschap: "Voor jong en oud worden er leuke dingen georganiseerd. En er zijn hapjes, drankjes en muziek. Uiteraard kijken we tijdens dit feest terug op het intensieve project."

Fiets- en wandelpaden
Er zijn diverse redenen voor een feest. De dijkverzwaring zorgt niet alleen voor betere bescherming tegen hoog water; het project is ook aangegrepen om verbeteringen door te voeren. Er zijn vrijliggende fiets- en wandelpaden gerealiseerd langs de dijk en de verkeersveiligheid in dorpskernen is verbeterd. Wat ook prettig is: de aannemer en Waterschap Rivierenland kijken terug op een goede samenwerking met elkaar en met busmaatschappijen, transportbedrijven en agrariërs.