Peter de Frankrijker voelt zich in zijn armoe rijk

VLIST • Peter de Frankrijker heeft naar eigen zeggen 'geen cent te makken'. Desondanks zit hij niet bij de pakken neer. "Ik maak er het beste van."

Zijn huis in Vlist staat vol met 'krijgertjes': van de grote, zwarte beeldenzuil, die prominent op de tv-kast staat, tot de flipperkast onder de trap. "Ik doe wel eens wat voor mensen. Als dank krijg ik soms wat terug. Ook de auto voor de deur heb ik gekregen."

Paperassen
Naast hem op de bank ligt een blauwe dossiermap. Het zit vol met paperassen. Zoals uitgeprinte bedankjes van mensen die hij bijstond. Hij laat, terwijl hij een shaggie draait, een getuigschrift zien van de ondernemersvereniging in Gouda Oosterwei, waarvoor hij eens met Kerst en Oud en Nieuw als buurtwacht fungeerde. De onrustige wijk staat ook wel bekend als 'Klein Marokko'. "Ik schrik niet terug van Marokkanen. Ik spreek de taal van de straat en als het moet ook wat Berbers en Arabisch. Dankzij de buurtwacht was het met de feestdagen rustig op straat. Ik ben blij dat ik daaraan heb bijgedragen."

Onlangs hielp hij een jong Hongaars stel in Berkenwoude, dat was mishandeld door andere in Nederland verblijvende Hongaren. Eerst in hun eigen huis en daarna bij een busstation in Bergambacht. Het leverde de jongen naast blauwe plekken een dichtgeslagen oog op en het meisje een messnee in haar nek. "Die gasten waren het niet eens met hun relatie. Misschien is het in Hongarije normaal dat je dat op die manier uit, maar we zijn hier in Nederland. Ondanks dat er meerdere getuigen waren, is de zaak geseponeerd. Dat is de wereld op z'n kop; ik kan niet tegen onrecht."

Terwijl hij met zijn prettige, donkere stem zijn verhaal doet, gaat regelmatig de house-ringtone van zijn mobiele telefoon -'gekregen van de buurman'- af. Hij neemt op met: 'Ik ben even in gesprek. Ik bel je zo terug'. Bij de derde beller gaat het 'afwimpelen' iets lastiger. "Dat was een maat van me. Hij staat met autopech in Knokke. Tsja, dat is een eind weg. Zo maar eens kijken of ik hem uit de brand kan helpen." Een andere beller bedankt hem snel voor de geboden hulp bij een rechtszaak. "Geen dank. Als je weer een keer hulp nodig hebt, dan bel je maar."

Vechtscheiding
Sinds september 1995 woont de geboren Gouwenaar in Vlist. "Vanwege een echtscheiding, nou ja, zeg maar vechtscheiding,  kwam ik zonder onderdak te zitten. Ik werkte toen als boomverzorger bij Kruiswijk in Vlist, waardoor ik hier in het dorp terechtkwam." De dorpelingen moesten wennen aan die Gouwenaar, die het hart op de tong had. "Het was geen liefde op het eerste gezicht", bekent hij. "Ik ben nogal direct. Maar de gemoederen zijn in die twintig jaar bedaard. Ik kan nog steeds niet met iedereen door een deur, maar met het gros kan ik goed opschieten. Ik ben geen dertien in een dozijn: daar moeten mensen vaak aan wennen."

Die 'vechtscheiding' leverde hem een litteken op zijn hart op. "Sindsdien heb ik mijn twee dochters niet meer gezien. Dat doet pijn." Daarnaast kostte het hem indirect zijn baan. "Door alle shit in die periode zat ik niet goed in mijn vel. Ik werd beschuldigd van bedreiging van een collega. Bijzonder, want die gast was twee keer zo groot als ik. Ik denk dat mijn werkgever gewoon van me af wilde: ik had teveel aan mijn hoofd. Ik werd op non-actief gesteld en vervolgens ontslagen."

Hij vindt dat hij onrechtvaardig is behandeld. "Ik heb van jongs af aan gewerkt, maar het UWV schaalde me in de laagste inkomensschaal in. Het was vechten tegen de bierkaai." Ondertussen –rond het jaar 2000- vochten hij en zijn ex de echtscheiding verder uit voor de rechter. Volgens eigen zeggen heeft hij alle rechtszaken gewonnen. "Maar ik ben toch de grote verliezer. Ik ben mijn huis, gezin en werk kwijtgeraakt."  Hij begon later nog een café in Gouda, maar ook dat was geen succes. De kroeg was slechts vier maanden open en leverde hem alleen maar nieuwe schulden op. "Dat was het dan. Ik ben 56 jaar, zit thuis en heb geen toekomst."

Scheurbuik
Hij heeft heel moeilijke periodes achter de rug. "Ik pleurde soms om van de honger. Brood met een verdwaald stukje kaas of een kopje groentesoep word je op een bepaald moment ook zat. Ik heb eens drie dagen niet gegeten. Ik trok van ellende de gordijnen dicht. Iemand uit het dorp die had gezien dat het een paar dagen potdicht zat, zei: 'ach joh, morgen gaat de zon weer schijnen'. Tsja, wat moet je daarmee als je nog maar 61 kilo weegt."

"Doordat ik zo mager werd, trok mijn tandvlees zich terug. Ik had gewoon moderne scheurbuik van het eenzijdige eten. Het tastte mijn tanden aan, maar geld voor een opknapbeurt had ik niet. Ik heb nu een kunstgebit. Daar baal ik wel van, vooral omdat mijn vader tandtechieker was."

Het geld dat hij van de bijstand krijgt, gaat grotendeels op aan vaste lasten. Toelichtend: "Ik krijg 1006 euro per maand. Mijn huur alleen al kost 582 euro. Daarnaast zijn er de ziektekosten, gemeentelijke en andere heffingen en kosten voor gas en elektra. Onder de streep houd je dan niet genoeg geld over om vleesbeleg te kopen, om maar een voorbeeld te noemen. Van armoede in Nederland ga je niet dood, maar je klapt er wel van dicht."

Voedselbank
De Voedselbank bracht enigszins uitkomst. Boodschappen die hij zelf niet kan betalen, kan hij nu wekelijks gratis ophalen. "Fruit, een luxe toetje, een stukje vlees. Een uitkomst. Overigens geef ik een deel van mijn pakket weer weg aan mensen, die het nog moeilijker hebben dan ik."

De drempel om zich aan te melden voor de Voedselbank was hoog, erkent hij. "Ik ervoer een soort emotionele dyslectie toen ik de inschrijfformulieren invulde. De letters dansten voor mijn ogen. Alle ellende kwam samen, van de zelfmoord van mijn moeder en het alcoholprobleem van mijn vader tot mijn huidige situatie. Maar ja, ook daar kom je overheen. Mijn eer en trots heb ik allang achter me gelaten."

Het waren stevige levenslessen, waaraan hij nu een positieve draai aan wil geven. "Aan het werk kom ik niet meer, maar ik wil met mijn ervaring andere mensen bij staan. Alle rottigheid die ik heb meegemaakt, wil ik omzetten in positieve energie. Ik baal er alleen van dat ik daarvoor maar beperkte middelen heb. Zoals mijn maat die me net belde: je denkt toch niet dat ik geld voor de benzine heb om even naar Knokke te karren."

Hoe hij zijn toekomst ziet? Hij kijkt me recht in de ogen en zegt: "Ik zou het niet weten. Soms voel ik me als een militair in oorlogsgebied, die twintig jaar niet met verlof is geweest." Verklarend: "Het zijn niet alleen mijn eigen problemen, maar ook die van anderen die ik moet verwerken. Het is zwaar. De kleine dingen in het leven houden me overeind: mensen die me zomaar wat geven of een fluitende vogel. Dan voel ik me in mijn armoe rijk."

Het Kontakt probeert armoede in de Krimpener- en Lopikerwaard een 'gezicht' te geven door het begrip vanuit verschillende aspecten te belichten. Wat is armoede en wat doet het met je? Dit is deel 2: Peter de Frankrijker. Voor reacties en suggesties: r.vanderhek@hetkontakt.nl