De Achterste Molen in Hellouw draait weer

HELLOUW • De Achterste Molen in Hellouw is na het vervangen van de roede weer maalvaardig. De molen werd maandagmiddag opnieuw in bedrijf gesteld tijdens een feestelijke bijeenkomst.

De Achterste of Laaglandse Molen aan de Zeek in Hellouw werd vroeger ook wel 'Het IJzeren Veulen' genoemd. De historie ervan gaat terug tot 1572, toen de eerste is gebouwd. Deze werd echter, net als het tweede exemplaar van 1627, na een overstroming door kruiend ijs verwoest. De derde brandde in 1863 af, en de huidige molen is in 1864 gebouwd. Samen met de Voorste of Hooglandse molen, is hij de enig overgebleven wipmolen van Gelderland. In de loop van de jaren zijn verschillende restauraties uitgevoerd, maar eind 2014 de meest ingrijpende. Bovendien werd de molen in 2016 verbouwd tot bezoekerscentrum. Enthousiaste vrijwilligers staken vijfduizend manuren in het herstellen van het authentieke interieur, compleet met houtkachel en bedstede. Vicevoorzitter van Molenstichting voor het Gelders Rivierengebied Jaap Verweij vertelt: "We hebben via een historische vereniging en de kringloop mooie details kunnen verwezenlijken."

Het knusse huiskamertje zit maandagmiddag vol met bestuursleden van de Molenstichting, diverse molenaars en Gerben en Walter Vaags van het gelijknamige molenrestauratiebedrijf. Reden is het opnieuw in bedrijf stellen van deze – en de Poldermolen in Ophemert, na vervanging van de roede: een stalen balk waaraan de wieken bevestigd worden. "De molens hebben bijna een jaar stilgestaan nadat de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed de noodklok luidde over de boutverbinding van de zogenaamde deelbare roeden", vertelt Jan van Rijnsbergen, secretaris van de Molenstichting. "De roede vormt de basis van de wiekopbouw, en als die langer dan 25 meter is, zoals bij de Achterste molen, vormt de grote vlucht een verhoogd risico op breken. Om elk risico te vermijden zijn er zestig molens stilgezet."

De overheid stelde zich garant voor de vervanging van de roede, en Van Rijnsbergen heeft de procedure voortvarend in gang gezet en afgerond. Dat wordt nu gevierd met een hapje en een drankje, terwijl de molen genoeglijk schudt en schommelt. Vrijwillig molenaar Jan Pluimert (68) geniet zichtbaar van het feit dat zijn molen weer maalvaardig is. "Toen de molen stil stond kwamen er weinig bezoekers, maar een draaiende molen trekt altijd." In 1950 werd de Achterste molen afgesneden van boezemwater, waardoor hij het lage deel van de polder Hellouw niet meer kon bemalen. Pluimert legt uit: "Ik maal nu in circuit, dus het water komt weer in dezelfde sloot terecht. Een molen moet namelijk functioneren, om niet achteruit te gaan."

Levien Vermeer