Boerenzoon Theo Ooms werd veganist en activist

ARKEL • Op zijn achttiende besloot Theo Ooms uit Arkel: ik eet nooit meer vlees. Hij had wat uit te leggen thuis, als boerenzoon en broer van een onderzoekster die met proefdieren werkt. Maar met kerst eet de hele familie vegetarisch, uit solidariteit.

De deur van de gezellige jarendertigwoning zwaait open, een vrolijke Cocker Spaniël huppelt op het bezoek af. “Die eet ook veganistisch, net als ik”, meldt Theo. “Ik sta elke twee weken bijna een dag voor haar in de keuken en maak dan iets met achttien ingrediënten; peulvruchten, rijst, bonen, linzen, granen, groenten. Met een theelepeltje mineralen. Dierenartsen hebben meegewerkt aan het uitdokteren van dat menu. De hond smult ervan.” 

Taart
Even later zet hij veganistische taart op tafel. Gewoon verkrijgbaar bij een keten van vlaaienbakkers, vertelt hij erbij. “Smaakt goed hè?” Lachend: “Ik dacht: ik moet de journalist inpalmen, want op dierendag wil ik weer in de krant.”

Lekker Dier
Theo wil graag aandacht voor dierenleed, juist in de periode rond kerst. De voormalige voorzitter van actiegroep Lekker Dier zat als achttienjarige achter een groot bord kippenvlees, op de verjaardag van zijn moeder, en moest daarna met de hond naar de dierenarts. “Ik dacht: waarom ben ik goed voor de hond en ga ik kip zitten eten? Ik kende het woord vegetariër niet, maar besloot: dat doe ik niet meer.”

Vanuit Ridderkerk reisde hij met het ov naar Rotterdam om bij een reformwinkel sojabonen te kopen. “Ik moest er veel voor doen en moest me steeds verdedigen. Mijn vader ging uit bezorgdheid naar de huisarts: wat moet hij dan eten? We hadden thuis de stilzwijgende afspraak: hier gaan we niet over in discussie. Pas sprak ik iemand die zei: jullie hebben de argumenten, wij hebben de excuses.”

Dier als productiemiddel
Kort na zijn ‘bekering’ tot het veganisme wilde hij zich nog wel eens gedragen als een dominee. “Naarmate je ouder wordt, wordt dat minder. Maar ik voel me nog steeds zo begaan met dieren dat ik er wel graag over praat. Het dier is een productiemiddel geworden, het is gereduceerd tot een eier-, melk-, en vleesmachine. Het is ook nog eens onvoordelig: je hebt een aantal kilo’s plantaardig eiwit nodig voor één kilo dierlijk eiwit. Het Amazonegebied wordt platgebrand voor de soja. Terwijl er mensen honger lijden, gaat er veel voedsel naar diervoeding voor vleesproductie. De VN deed een dringende oproep: verminder de vleesconsumptie.”

Hond en varken
Stichting Lekker Dier, waar hij jarenlang werkte, ging in 2001 ter ziele. Wakker Dier was de opvolger. “Het is mijn club niet meer, ze blijven hangen in keurmerken. De stichting zou proefprocessen moeten voeren om het dier beter in de wet te krijgen. We kennen een bescherming voor honden en katten. Als ik een hond dood, word ik opgepakt. Maar als ik een varken dood, is er niks aan de hand. Je mag een hond niet aan de ketting leggen, dan komt de dierenpolitie. Maar varkens mogen wel tussen stangen leven.”

Vergast of verdronken
Hij wil goed zijn voor mensen én dieren. “Ik heb maar één hart. Bij de geboorte wordt al besloten hoe lang een dier mag blijven leven. Kuikens die geboren worden als haantje worden direct vergast of verdronken. Hun leven bestaat uit één dag. Dat kan toch niet? Waarom hebben we alleen mededogen voor ons eigen soort?”

Geen rechten
Hij moet meer geduld hebben, zegt hij af en toe tegen zichzelf. “De cultuur van dieren eten is veel ouder dan die van bijvoorbeeld slavernij of dat vrouwen geen rechten hadden. Dat is ook pas na jaren veranderd. Maar ik ben ongeduldig, dieren hebben recht op een eigen bestaan. Als we met honden deden wat we met vleesvee doen, zou de wereld te klein zijn.”

Bio-industrie
Hij snapt best dat mensen liever niet met beelden uit de bio-industrie geconfronteerd worden. Die wordt afgeschermd, is zijn waarneming. “Als je keurig met een beschermend pak naar binnen zou gaan en je laarzen zou ontsmetten, zou je er nog niet onaangekondigd naar binnen mogen. Ik zie beelden op tv van dieren in hokjes met stro, maar ik weet door mijn vroegere werk dat er helemaal geen stro lag voordat die cameraploeg verscheen.”

Voor de ploeg
Hoe ziet zijn ideale wereld eruit? “Daarin zouden we als mensen gewoon naast de dieren leven. We slachten per jaar 650 miljoen dieren in Nederland. Dat zou niet meer gebeuren. Dieren zouden er alleen zijn voor de gezelligheid.” Maar als mensen moeten werken, waarom zou een dier dat dan niet kunnen? Na een korte aarzeling: “Vooruit, een paard voor de ploeg, daar zou ik mee kunnen leven.”

Peulvruchten
Op culinair gebied komt hij niets tekort. De tijden waarin restaurants voor vegetariërs hooguit een gebakken ei serveerden zijn allang voorbij, merkt hij op. “Er zijn veel alternatieven. Mijn zoon, die wel vlees eet, at in een veganistisch restaurant in Utrecht eens een veganistische variant van kapsalon. Het was zijn lekkerste ooit, zei hij. Zelf ben ik van de peulvruchten, rijst, granen, tofu en tempeh. Tofu maak ik met ketjap. Door de bloem heen halen, in de pan met sesamzaadjes, dan wordt ‘ie knapperig. Dat is smullen.”

Kerst
Kerst is een slechte maand voor dieren, vertelt hij. “Normaal worden er 1,7 miljoen dieren per dag geslacht, met kerst 3 miljoen.” Wat hij zelf met kerst zal eten weet hij nog niet. “Vanwege corona weet ik niet hoe het zal gaan. Meestal vieren we het bij mijn broer. Het is al jaren zo dat we dan met zijn allen veganistisch eten. Als ik op barbecuefeestjes kom zeggen mensen vaak: we hebben ook aan jou gedacht hoor. Dan denk ik: denk niet aan mij, denk eerst aan de dieren.”