Aantal gevangen muskusratten stabiel, minder beverratten

REGIO • In 2022 zijn er langs de rivieren tussen de Duitse grens en de zee 4.855 muskusratten gevangen. Dat is vrijwel gelijk aan een jaar eerder: 4.830. Het aantal gevangen beverratten daalde: van 244 naar 186.

Muskus- en beverratten vormen een risico voor dijken en de natuur. Daarom vangen de waterschappen deze dieren, die van nature niet in Nederland voorkomen.

Het doel is om in 2034 in het binnenland van Nederland geen duurzame populatie muskusratten meer te hebben. Langs de landsgrens proberen de waterschappen de instroom van muskusratten direct weg te vangen. Zo moet het binnenland uiteindelijk vrij van muskusratten worden.

Ook Muskusrattenbeheer Rivierenland ziet dat de vangsten in het binnenland dalen, aan de grens wordt de instroom uit Duitsland opgevangen. De organisatie, die werkt in vier waterschappen, telde opnieuw langs de grote rivieren de meeste vangsten. In heel Nederland werden 48.447 muskusratten gevangen, een stijging van 8 procent ten opzichte van 2021.

Afname instroom beverratten
Bij de beverrat is het al gelukt om hem terug te dringen naar de landsgrens. Nederland heeft geen eigen populatie beverratten. Ruim 95 procent van de vangsten vindt plaats direct langs de grens met Duitsland. Als gevolg van zachte winters en een minder goed georganiseerde bestrijding is de beverratpopulatie in Duitsland nog steeds omvangrijk.

Door lokale inzet over de grens nam de instroom van beverratten naar Nederland regionaal af. In Duitsland werden 117 beverratten gevangen. In Nederland zelf ving Muskusratten beheer Rivierenland minder exemplaren: van 244 (2021) naar 186 in 2022. Landelijk waren het er 1.131, een daling van 17 procent.

Schade aan dijken
Muskus- en beverratten komen van nature niet voor in Nederland, ze zijn hier door menselijk handelen beland. Ook hebben de dieren bij ons nauwelijks natuurlijke vijanden. De dieren worden bestreden omdat ze schade brengen aan waterkeringen en oevers, door holen en gangen in dijken te graven. In het ergste geval kan een dijk of kade doorbreken.

Bedreiging biodiversiteit
De muskus- en beverratten vormen ook een bedreiging voor de biodiversiteit. De dieren staan daarom allebei op de Europese lijst van Invasieve soorten. Ze eten planten als riet en lisdodde weg, en verdringen daardoor inheemse rietvogels zoals de zwarte stern, de roerdomp en de kleine karekiet.

De waterschappen hebben bijna 400 gespecialiseerde muskus- en beverratbestrijders in dienst. Zij helpen steeds vaker ook bij het monitoren en herstellen van graverij door bevers. Bovendien leveren ze een bijdrage aan de inventarisatie van de verspreiding van invasieve exoten voor de waterschappen.

Slimme vallen en DNA
Muskusrattenbeheer Rivierenland ontwikkelt nieuwe technieken, samen met partners in wetenschap en in het veld. Zo vangen slimme vallen, uitgerust met beeldherkenning, alleen muskus- en beverratten. Dit voorkomt bijvangst van andere dieren. Met environmental DNA-technieken (eDNA) vinden we DNA-sporen van de dieren in watermonsters. Dat bepaalt of er muskusratten of beverratten in het gebied zijn. Deze innovaties staan centraal in het Europese project Life MICA, waarin het waterschap grensoverschrijdend samenwerkt.