Eigenaar van gemeentelijk monument roept op: ‘Monumentenzorg niet vrijblijvend’

WEST BETUWE • Dertig jaar geleden zag de familie Buyserd de bui al hangen. Toen wees de toenmalige gemeente Geldermalsen hun woning aan als gemeentelijk monument. “We vroegen ons toen af wie de rekening zou betalen”, zegt Gerd Buyserd. Nu met de energiecrisis worden ze opeens keihard geconfronteerd met deze vraag, maar voorlopig zonder antwoorden.

Op de monumentenlijst van West Betuwe staan 574 monumenten, waarvan 239 gemeentelijke. Van alle monumenten worden er ongeveer 250 bewoond. “Mensen die wonen in een monument staan voor een grote maatschappelijke uitdaging, te weten de energiecrisis en de opgaven in het kader van verduurzaming”, zegt mevrouw Buyserd. Eigenaren hebben vaak grote investeringen gedaan om de monumenten bewoonbaar te maken, maar lopen tegen regelgeving aan als ze plannen hebben om te verduurzamen. 

Gezamenlijk verantwoordelijk

Mevrouw Buyserd schreef inmiddels de Omgevingsdienst Riviereland aan en ook de gemeente West Betuwe. Omdat hun woning aan de Kerkstraat in Tricht een gemeentelijk monument is, zullen de antwoorden toch uit het gemeentehuis moeten komen, zo blijkt. Haar boodschap is duidelijk: “Monumentenzorg is niet vrijblijvend. Zowel de gemeente als de bewoners hebben een gezamenlijke verantwoordelijkheid om ons erfgoed in stand te houden en over te dragen aan nieuwe generaties. West Betuwe zal verduurzaming moeten vergemakkelijken en daarnaast op zeer korte termijn de eigenaren moeten bijstaan met de energiekosten. Zo niet, dan moet de gemeente rigoureus een groot aantal monumenten schrappen en zo de eigenaren een vrijbrief geven om zelf te verduurzamen.” 

Onbewoonbaar

De familie Buyserd betaalt inmiddels drieduizend euro per maand aan energiekosten en dat is nauwelijks op te brengen. Het woonhuis en de voormalig dokterspraktijk worden regelmatig gebruikt voor kleinschalige evenementen die belangrijk zijn binnen de gemeenschap zoals historische lezingen en dergelijken. “Als er voor de monumenten niets gebeurt, zullen ze snel onbewoonbaar worden omdat de kosten niet op te brengen zijn. Daardoor kan het erfgoed dat de eigenaren en gemeente juist wilden beschermen, niet langer onderhouden worden.” 

Rijksmonumenten 

Vorig jaar trok het kabinet extra geld uit voor het verduurzamen van rijksmonumenten. Ruim 8,8 miljoen euro werd beschikbaar gesteld om eigenaren van monumenten de mogelijkheid te bieden om te verduurzamen. De regeling is voor rijksmonumenten en blijkbaar niet voor de gemeentelijke monumenten waarbij sprake zou zijn van aparte regelgeving. Omdat mevrouw Buyserd maar geen reactie kreeg en het volgens haar nu echt ‘vijf voor twaalf’ is, sprak ze in tijdens de raadsvergadering. “We hopen dat de gemeenteraad en het college zich snel in deze materie verdiepen en ons op de hoogte houden van de weg die zij willen volgen. Besturen is vooruit zien en anticiperen.”