Oud-burgemeester Tammes schrijft boek over de eerste vrouwelijke burgemeesters van Nederland

GELDERMALSEN • Vorige week werd in Den Haag het boek ‘De ambtsketen veroverd’ gepresenteerd. De verhalen gaan over de eerste tien vrouwelijke burgemeesters in ons land, geschreven door oud-burgemeester Klaas Tammes. Het feestelijke gebeuren vond plaats in het Design Museum Dedel, aan de Prinsengracht. 

Het eerste exemplaar werd aangeboden aan Martijn Le Coultre, zoon van Anneke Le Coultre-Foest, zij was de derde Nederlandse vrouwelijke burgemeester. Anneke kwam uit Wassenaar en uit de stal van Mr. W.J. Geertsema die in het verleden ook commissaris van de Koningin in Gelderland is geweest. Uit de toen 27 sollicitanten voor het burgemeesterschap in Blaricum, werd zij gekozen. Ze vervulde het felbegeerde ambt gedurende de periode 1973 tot 1992. Met recht kan gezegd worden dat Anneke een van de eerste vrouwelijke pioniers is geweest.

Locatie
Toen Martijn Le Coultre, zelf directeur van het museum dat is ondergebracht in een van de meest historische panden aan de Prinsengracht en gebouwd in 1642, hoorde dat het boek over de eerste tien vrouwelijke burgemeesters klaar was, nodigde hij Klaas Tammes uit de presentatie in Den Haag te laten plaatsvinden.

Tammes: “Ik had me geen betere plaats kunnen bedenken, dan op zo’n mooie historische plaats. En dan mag ik ook nog het eerste exemplaar uitreiken aan een zoon van een van de in mijn boek beschreven burgemeesters. Daar ga ik graag voor naar Den Haag.”
De vele belangstellenden kregen eerst een rondleiding door het pand. Terwijl de meesten nog onder de indruk waren van de geschiedenis van het pand, vertelde Klaas Tammes over het leven van de eerste tien burgemeesters. Zij droegen allemaal de ambtsketen tussen 1946 en 1976.

Geschiedenis
De dertig jaar tussen 1946 en 1976 zijn op een zeer prettige manier in het boek ‘De ambtsketen veroverd’, beschreven. Het is een boek dat is geschreven voor iedereen die enig raakvlak heeft met de politiek. Ongelooflijk is het wat er zich heeft afgespeeld in die tijd. Dan kunnen we het ons niet voorstellen dat we de honderd vrouwelijke burgemeesters al gepasseerd zijn. Maar liefst een derde van het huidige burgemeestersbestand wordt nu ingevuld door vrouwen.

Tammes vertelt: “Het parlementaire gevecht voor deze emancipatie begon al in 1903. Het was Eerke Albert Smidt, van de Vrijzinnig-democratische Bond die de kat de bel aan bond. Het was onder leiding van Abraham Kuyper, die wilde dat bij de wijziging van de Gemeentewet duidelijk werd dat het uitdrukkelijk onmogelijk werd gemaakt dat een vrouw burgemeester kon worden. Wat er ook gebeurde, Kuyper bleef inhoudelijke en praktische bezwaren houden. Hij vroeg zich af of een vrouw wel geschikt was voor het burgemeesterschap. Stel je voor, een burgemeester die het hoofd van de politie is. Zij zou eens een manspersoon in de kraag moeten pakken. Een vrouw zou daar niet geschikt voor zijn”, aldus Tammes, die zelf van 1988 tot 2013 burgemeester was.
“De Vrije Socialist Geert van der Zwaag reageerde fel. Mannen zagen de vrouw als concurrent. Dat vrouwen in de fabriek werkten, zag men niet als een probleem.” Zo wordt in het boek op een geweldige manier de strijd om tot een vrouwelijke burgemeester te komen, beschreven. Boeiende verhalen over het spel voorop en achter de wagen.

De ware socialist
Mieke van der Wall-Duyvendak was een van die eerste vrouwelijke burgemeesters. Zij vervulde die taak van 1964 tot 1978. Ze kwam uit een christelijk gezin en was al vroeg actief in de christelijke jongerenorganisatie. Haar grote sociale gevoel deed haar besluiten over te stappen naar de PvdA. Ze werd wethouder in Haarlem. In het zo zwaar christelijk Geldermalsen, sloeg het als een bom in. Een vrouwelijke burgemeester. Ze had begrip voor de aarzeling die sommigen hadden bij een vrouw in het ambt. Zij wist de discussie, die er in de diverse kerken over het aanstellen van een vrouw in het ambt was, te overwinnen. Gezegd mag worden dat zij in haar opdracht is geslaagd. Ze heeft veel aandacht gegeven aan het maatschappelijk werk, dat haar bijzondere aandacht had. Velen zullen bij het lezen van dit boek met plezier op deze periode terugkijken.

Wat het volgende boek van Klaas Tammes zal zijn, weten we niet. Klaas Tammes heeft nadat hij met pensioen is gegaan in 2013, meerdere boeken schreven, zoals ‘Dwarsligger van beroep’, over Ridder van Rappard en ‘Een verdwaalde intellectueel’ over Hans Gruijters. Het boek ‘De ambtsketen veroverd’ is verkrijgbaar bij de boekhandel en bij Bruna in Geldermalsen.