Nieuwe tentoonstelling op komst in Vianen: aandacht voor het slavernijverleden

VIANEN • Het Stedelijk Museum Vianen is al druk in de weer met haar aankomende expositie die vanaf 23 juni te zien zal zijn.

Hedendaagse kunst uit Suriname: daar draait de tentoonstelling om. Kunstwerken van Marcel Pinas uit Suriname en Isan Corinde uit Utrecht worden getoond en niet zonder aanleiding. Het museum heeft ervoor gekozen de tentoonstelling deze zomer te openen, omdat het herdenkingsjaar van het slavernijverleden op 1 juli 2024 afloopt.

Uniek verhaal

‘De Smeekbede’ van Lianne Damen, een historische roman uit 2020 die in 2023 werd omgeschreven tot toneelstuk, is de aanleiding van de tentoonstelling. Het verhaal van Dédé, een slaafgemaakte vrouw uit achttiende eeuw, wordt daarin vertelt.

Haar verhaal van Dédé begint in Suriname, waar Engelbert Kelderman, een man uit Vianen, naartoe reist en slaafgemaakten in dienst heeft op zijn koffieplantage. Hij wordt haar meester. Na dertig jaar voor hem gewerkt te hebben, wordt ze vrijgemaakt en heet ze Wilhelmina van Kelderman. Maar in 1975 komt ze erachter dat de handtekening van Engelbert mist op de documenten die haar vrijgemaakt verklaren.
Ze schrijft een brief die nooit bij haar voormalige meester aankomt en die pas in 1980 in de National Archives in Londen wordt teruggevonden: een smeekbede. Dit bijzondere verhaal werd het doek voor de roman van Lianne Damen, waarover ze bij de opening van de tentoonstelling uitgebreid zal vertellen.

Artistieke zeggingskracht

Het unieke verhaal van Dédé wordt in de tentoonstelling gecombineerd met nieuwe kunstwerken van Marcel Pinas en Isan Corinde. Beide met artistieke zeggingskracht om over het slavernijverleden te vertellen.

Corinde maakt een kunstinstallatie samen met kinderen, geïnspireerd door het verhaal van zijn overgroot oma die slaafgemaakt was. Maar er komt ook een ander, uniek kunstwerk te hangen in het Stedelijk Museum. Iris Kensmil, een Nederlandse kunstenaar van Surinaamse afkomst, heeft drie Surinaamse mensen vereeuwigd in enorme schilderijen. Eén daarvan is Dédé. Haar portret zal tentoongesteld worden.

Erfenis van vroeger

Belangrijk voor de artistiek leider van het museum, Werner van den Belt, was dat deze tentoonstelling meer zou doen dan verhalen vertellen over het slavernijverleden. “Het slavernijverleden is niet iets van vroeger. Het is iets van nu”, vertelt Van den Belt.

“Nu, op dit moment, kampen nog heel veel mensen met deze erfenis van vroeger. Dat is een groot probleem, want niemand weet hoe we dat moeten oplossen. Herstelbetalingen zijn niet voldoende. De trauma’s aan het slavernijverleden worden daarmee niet verzacht.”

“Daarom is het centrale thema: healing. Zowel met kunstprojecten als met interviews met nabestaanden belichten wij welke facetten healing allemaal heeft. In de hoop dat mensen daaruit het vertrouwen putten dat zij gehoord en gezien worden.”

Tentoonstelling reist door

De tentoonstelling wordt ondersteund door het Mondriaan Fonds en de Provincie Utrecht. Dankzij die samenwerking ontstond de mogelijkheid om de tentoonstelling door te laten reizen naar Suriname. Van den Belt: “Wij vinden dat een tentoonstelling waarin Suriname centraal staat, daar ook getoond moet worden.” Er wordt ook een educatief programma bij de tentoonstelling gevoegd, voor scholen uit de regio.

“We hoeven hier geen politiek statement mee te maken”, vervolgt hij. “We tonen de realiteit, waarmee mensen een genuanceerd beeld kunnen krijgen van de wereld waarin we leven.”

Meer informatie volgt de aankomende maanden via www.stedelijkmuseumvianen.nl.