Stichting wil Viaanse kasteeltuin aan het Hofplein in ere herstellen

VIANEN • De Viaanse kasteeltuin aan het Hofplein was in vroeger tijden een elitair lusthof. De nieuwe kasteeltuin moet juist een laagdrempelige ontmoetingsplaats worden.

Betty de Swart en Jeannette Verplancke van stichting Hof van Brederode turen wat over het groene weiland aan het Hofplein. Daar waar ooit het baanbrekende lusthof van Johan Wolfert van Brederode floreerde. Het veldje ligt ingeklemd aan de Ringdijk, onder de schaduw van de watertoren. De vrouwen wijzen. Hier moet een kas komen. En een klein gebouwtje, misschien een terras. En daar beneden, daar moeten die vijf karakteristieke vakken - kenmerkend voor de kasteeltuin van weleer - aangelegd worden. De Swart: "Dit is een heel uniek gebied, weet je dat? De oorspronkelijke locatie van de tuin van kasteel Batestein is nog onberoerd. Dat komt in Nederland bijna nooit voor." Verplancke: "Die sloot, dat is de oorspronkelijke slotgracht. Kan je je dat voorstellen? Dat is toch bijzonder?"

Het gehele huidige Hofplein was vroeger kasteel, de Hofpoort fungeert als ingang tot het domein van de Van Brederodes. Het plan om de tuin van dit Batestein in ere te herstellen, ontstond tijdens de open tuinenroute die in 2016 in het kader van het Brederodejaar werd opgetuigd. De organisatie had toen vijf vakken laten maaien in de groene weide. Als het ware om aan te geven hoe het nu wat saai aandoende weiland er ooit uitgezien moet hebben. Immers: er is een heel gedetailleerde ets van de Viaanse kasteeltuin beschikbaar, gemaakt door Hugo Allaerdt in 1632. Er zijn ook veel feiten bekend over de inrichting. Van Brederode - getrouwd met aan de Oranjes verwante Anna Johanna van Nassau-Siegen - liet de tuin aanleggen om er zijn nationale en internationale bezoekers mee te imponeren. Dat lukte. Het wordt zelfs gezegd dat het Viaanse ontwerp als voorbeeld diende voor de later aangelegde tuinen bij Paleis Het Loo en wellicht misschien zelfs de tuin van Versailles.

Sociale functie
Stichting Hof van Brederode wil de tuin in ere herstellen, maar wel met één belangrijk verschil. Verplancke: "Het was toen een ontmoetingsplaats voor de elite. Maar wij willen het een tuin maken waar iedereen welkom is, een tuin met een sociale functie." De initiatiefnemers voelen zich gesteund door een indrukwekkend comité van aanbeveling, met daarin bijvoorbeeld Johan Carel Bierens de Haan - tot 2017 hoofdconservator van paleis Het Loo en bestuursvoorzitter van tuinhistorisch genootschap Cascade. En Henk Boers, de hortulanus van zowel Muiderslot als Huis Hofwijck in Voorburg. Ook verschillende organisaties dichtbij huis - zoals historische vereniging Het Land van Brederode en natuur- en vogelwacht De Vijfheerenlanden - zijn zeer te spreken over het initiatief.

Nu het geld nog. Stichting Hof van Brederode verwacht dat het gehele project zo'n 8 ton zal kosten. De eerste fase van de aanleg kost 4 ton. Verplancke, De Swart en consorten richten zich nu op het binnenhalen daarvan. Dat lukt wonderwel. Via het Europese subsidieprogramma LEADER is hen mondeling al een ton toegezegd, vertelt Verplancke. Gemeente Vianen wil ook een handje helpen, zij doet twee percelen aan het Hofplein van de hand. Koper: Oasen, die er zijn waterwinning wil uitbreiden. De opbrengst van de grondverkoop – zo'n 80.000 euro – moet ten goede komen aan stichting Hof van Brederode.

De uitbreiding van Oasen heeft impact op de kasteeltuin, maar ook het drinkwaterbedrijf heeft al enthousiasme getoond voor het initiatief. "We moeten gewoon goed overleggen, maar dat komt wel goed." De stichting is realistisch, ze verwacht dat de tuin pas rond 2023 écht gereed is. De Swart zegt droogjes: "Het is een tuin, die is er niet zomaar. Die moet groeien." Maar Verplancke onderstreept zelfverzekerd: "Dit gaat lukken. Maar we gaan het wel stap voor stap doen, volgens mij is dat ook typisch Viaans. We zijn niet van de luchtfietserij."

De raad praat dinsdagavond tijdens de forumavond over het voorstel van het college van B&W om de opbrengst van de grondverkoop aan de stichting te schenken. De vergadering begint om 20:00 uur.