West Betuwe: winkels open op zondag

WEST BETUWE • Mogen de winkels in West Betuwe op zondag open? Daarover sprak de gemeenteraad. De discussie speelt al jaren.

Gijsbert van de Water (VWB) opende het bal. Hij diende een voorstel in om openstelling op zondag mogelijk te maken: “Sinds 1984 mogen de winkels overal in Nederland op zondag open. Hier niet. Onze ondernemers missen daardoor kansen. Ook bij kleinere ondernemers neemt het draagvlak toe. Laat ze ondernemen!” 

Aan het eind van de vergadering verzuchtte Ad van Krieken (CDA): “Met de verkiezingsuitslag is dit voorstel van Van de Water eigenlijk ontstaan. Het CDA had mee willen gaan met deze winkelopenstelling als het twaalf keer per  jaar zou zijn. Maar het voorstel van Van de Water gaat veel te ver.” Uiteindelijk stemden SGP, LLB, CU en CDA tegen. De andere partijen, de meerderheid, steunde Van de Water.

Voor het zover kwam, ontspon zich een stevig debat en gingen de koppen bij tijd en wijle hard tegen elkaar. De tegenstanders probeerden van alles, maar voerden een op voorhand verloren strijd.

Procedure
Petra van Kuilenburg (LLB) viel het voorstel op procedurele gronden aan. De tekst van het voorstel was gewijzigd en dus moest volgens haar het voorstel van begin af aan opnieuw worden ingediend. De vergadering werd een kwartier stil gelegd. Het leverde geen reden op voor Van de Water om het voorstel in te trekken en dat deed hij dus ook niet.
Fred Temminck (CU) sprak zijn ongenoegen uit: “Ik ben zeer teleurgesteld door dit voorstel. Er is niet naar ons geluisterd. Wij hebben niet alleen religieuze, maar ook sociale argumenten. U zegt dat de openstelling een vrije keuze voor de ondernemers is, maar voor veel ondernemers ligt dat niet zo. Je kunt wel een andere dag vrij nemen, maar die heb je dan niet samen met je kinderen.” Namens het CDA zei Ad van Krieken dat “West Betuwe hier nog niet rijp voor is. Dit voorstel gaat veel te ver.” Lourens van Bruchem (SGP) was eveneens zwaar teleurgesteld: “De overheid is er niet alleen voor leuke dingen, maar moet ook grenzen stellen. Doe dat op basis van de Bijbel: niet stelen, niet te hard rijden, zorg voor elkaar, houd zondag rust! Mensen hebben 84 uur per week de tijd om boodschappen te doen. Die zondag is niet nodig.”

De Christelijke partijen vonden geen gehoor. Gerrit Jan van Ochten (VVD): “We praten er al jaren over. We moeten nu besluiten. Wij willen vrijheid voor inwoners om op zondag boodschappen te doen en voor ondernemers om te ondernemen.” Rita Boer Rookhuizen (D66): “Ondernemers kunnen hun keuzes maken. De kleinere zullen hooguit een paar dagen open gaan. Oké, de wereld is veranderd en daar zal je aan moeten wennen.” Hetty Markenhof (DB): “Iedere religie heeft een speciale dag. De christenen de zondag, de joden de sabbat en de moslims de vrijdag. De overheid is al zo betuttelend. Daarom kiest DB ervoor de keuze bij de ondernemers te leggen.” Jur van der Lecq (GL): “Een ondernemer hoeft niet open, maar mag open op zondag. Kernpunt voor ons is dat dit niet vanuit de overheid of door religie beperkt mag worden.” Annet IJff (PvdA) tenslotte: “Onze leden zijn voor openstelling. In omliggende gemeenten is dat ook mogelijk. Veel mensen gaan daarheen voor inkopen op zondag.”

Schuldgevoelens
Het was duidelijk: een meerderheid van de raad was voor het voorstel. Vervolgens ontstond een vinnig debat over schuldgevoelens. Van Ochten: “De SGP praat ons een schuldgevoel aan. Maar het moet over inhoudelijke argumenten gaan, niet over emoties.” Van Bruchem reageerde direct: “Ik heb een schuldgevoel. Wij hier in deze raad dwingen ondernemers en hun medewerkers op zondag te werken.” Van Ochten antwoordde: “Ik bepaal zelf wel of een schuldgevoel nodig is.” Markenhof: “Ik heb geen schuldgevoel hierover. Ik werk zelf in de zorg, ook op zondag. Dat is mijn keuze.”

Geen compromis
Er volgde nog een vertwijfelde poging tot een compromis. Temminck deed een oproep: “Pas het voorstel aan. Maak een keus, ga niet voor 52 zondagen.” Van Kuilenburg: “Waarom gaan we niet voor één zondag per maand, net als in Tiel?” Zoiets had Van Krieken ook al geopperd. Maar in Tiel is van het begin af aan een rustig debat gevoerd. Van de Water: “Dat heeft er mede toe geleid dat ondernemers onderling die afspraak hebben gemaakt.”

Voor zo’n oplossing heeft het politieke debat in West Betuwe te lang op slot gezeten. De polarisatie was eenvoudigweg te groot en de loopgraven waren te diep. De eerste winkels adverteerden al dat ze zondag open zouden zijn.