• Jan, Rik en Martin met Geofort-medewerkers Ireen en Dieuwke én de telescoop.
• Jan, Rik en Martin met Geofort-medewerkers Ireen en Dieuwke én de telescoop. Foto: Janneke Boogaard

Eindelijk weer eens de Melkweg zien

Algemeen 273 keer gelezen

HERWIJNEN • De Nacht van de Nacht luidt bij het Geofort het sterrenkijkseizoen in. Amateur-astronomen zetten zich daar vrijwillig voor in. "Voor het eerst door een telescoop kijken, dat geeft een kick."

De laatste zaterdag van oktober is een aantal jaren geleden door de natuur- en milieufederaties uitgeroepen tot Nacht van de Nacht. Zij vragen op deze datum aandacht voor lichtvervuiling. Donkere nachten zijn belangrijk voor het ritme van mens en dier. Veel bedrijven en gemeenten zetten voor één keer reclamezuilen, verlichting op openbare gebouwen en straatverlichting uit. En op veel plekken worden op deze avond 'duistere' activiteiten georganiseerd.

Sterrentocht
In het Geofort is dat een uitgebreide versie van de sterrentocht die in het winterseizoen maandelijks op het programma staat. Vrijwilligers Martin van Ingen, Jan Zeebregts, Ries Euser en Rik Brandenburg vertellen dan enthousiast over hun hobby astronomie en geven uitleg over de sterrenhemel met behulp van een planetarium programma. De uitbreiding op het normale programma zit 'm in een speurtocht over het donkere forteiland, met zaklampen op zoek naar informatie over het heelal.

Landmeetlounge
Maar eerst worden de bezoekers ontvangen in de landmeetlounge. "Daar krijgen ze in het kort de geschiedenis van het fort te horen", vertelt Martin. "Daarna laten we filmpjes zien waarin de afmetingen en verhoudingen in het heelal duidelijk worden." Ook The Powers of Ten zit in het programma, een attractie van het Geofort waarbij je steeds een factor tien in- of uitzoomt, tot aan de grenzen van het heelal en de wetenschap. Martin vervolgt: "We leggen natuurlijk ook de link tussen sterrenkunde en navigatie." Tegenwoordig hoef je de sterrenbeelden niet meer uit je hoofd te kennen, daar heb je onder andere een handige app voor: Skyview. Als mensen die vooraf op hun telefoon of tablet zetten, kunnen ze die mooi gebruiken op het fort.

Speurtocht
Want het tweede deel van de avond speelt zich buiten af. Naast de speurtocht zijn er drie telescopen om door te kijken. De maan en planeten doen keurig mee aan de Nacht van de Nacht en blijven deze zaterdag verborgen achter de horizon, maar sterren zijn er wel te bewonderen. "Als het echt goed donker is, kunnen we misschien de Melkweg zien", hoopt Jan.

Foefjes
In Nederland lukt dat door lichtvervuiling bijna nooit. De amateur-astronomen hebben daar wel wat foefjes voor. Martin legt uit: "Natrium- en kwikverlichting kun je filteren. Maar met ledverlichting lukt dat helaas niet. Het is energievriendelijk, maar voor ons niet gunstig." Jan: "Daar komt bij dat mensen een ledlamp eerder aan laten staan, omdat het toch haast geen stroom kost. Aan de lichthinder denken ze dan niet." Hij biecht op: "Achter mijn huis staat een lantaarnpaal. Ik heb een sleuteltje waarmee ik het luikje dat altijd in zo'n paal zit, kan openmaken. Dan kan ik de lantaarn uitschakelen. Dat doe ik soms als ik wil waarnemen. Maar het hoeft alleen als je sterren buiten ons zonnestelsel wilt zien. Manen en planeten zie je heel fel door de telescoop."

Adembenemend
Rick heeft het geluk een tijd in de tropen te hebben gewoond, waar de sterrenhemels adembenemend zijn. Terug in Nederland zag hij op een dag leden van een sterrenwacht bezig. "De eerste keer dat je in het echt de schaduwen op de maan ziet, of Saturnus met zijn ringen... Lang niet zo mooi als je weleens op foto's ziet, maar het idee dat je een planeet zo ver weg staat écht kunt zien geeft een heel bijzonder gevoel." Jan herkent dat: "Ik vond het de eerste keer zo fascinerend dat ik met een collega zelf een telescoop heb gebouwd. Ik hoop dat de kinderen dat hier ook zo ervaren." En als het onverhoopt bewolkt is? Daar hebben de hobby-astronomen iets op gevonden wat de ervaring van de echte waarneming bijna evenaart.

Het programma op 26 oktober duurt van 19:15-22:30 uur, de toegangsprijs is 12,50 euro. Het is geschikt voor iedereen vanaf 10 jaar. Reserveren, ook voor de sterrentochten later in het seizoen, kan via de website. Tip: daar staat ook info voor nieuwe vrijwilligers voor verschillende taken.

q www.geofort.nl

Janneke Boogaard

Stuur jouw foto
Mail de redactie
Meld een correctie

Download onze app

Heb jij de app van Het Kontakt al?

Al het nieuws uit jouw regio
Direct op de hoogte
Gratis downloaden

• Fenne las zelfverzekerd en rustig voor.
Fenne uit Ameide wint regiofinale voorleeswedstrijd en plaatst zich voor provinciale finale Nieuws 5 uur geleden
• Joke in de opslag van de Voedselbank Vianen.
Joke is hét gezicht van Voedselbank Vianen: 'Doe dit met zóveel liefde en plezier' Nieuws 8 uur geleden
• Het eiland.
Nieuwbouwplannen op het Eiland in Leerdam krijgen vorm: drie woontorens met 126 appartementen Nieuws 19 uur geleden

Download onze app

Heb jij de app van Het Kontakt al?

Al het nieuws uit jouw regio
Direct op de hoogte
Gratis downloaden