• Paul Hamann
• Paul Hamann Foto: Dick Aanen

Getuige van ramp met schip Orania

Algemeen 729 keer gelezen

ASPEREN • Scheepskok Ben Janse zag in december 1934 met eigen ogen hoe zijn schip De Orania in de Portugese haven van Leixões werd geramd door een vrachtschip. Kleinzoon Paul Hamann heeft zijn belevenissen verwerkt in een boek.

"Ondanks verwoede pogingen om de Orania nog te redden, zonk het schip naar de bodem", zegt de 50-jarige schrijver. "Het schip lag midden in de haven, maar toch konden alle 158 bemanningsleden en 121 passagier worden gered via toegesnelde roeibootjes."

Het was nogal een onbehouwen daad van de kapitein van het Portugese vrachtschip om in die bewuste middag van de 19e december zonder hulp van een loods de nauwe haven in te varen. Het schip had veel te veel vaart en kon de Orania niet meer ontwijken. De ramp betekende niet alleen het einde van het vervoer van passagiers naar Zuid-Amerika door de Koninklijke Hollandsche Lloyd, maar luidde tevens de ondergang van de ooit zo prestigieuze rederij in. Na de ramp volgde voor Ben Janse een treinreis van 72 uur naar huis. Onzeker over zijn toekomst en in gepeins verzonken passeren in gedachten de ramp, zijn laatste reis en het verleden de revue.

Hamann gaat in zijn boek Getuige van de scheepsramp met de Orania niet alleen in op de ramp, maar ook op het levensverhaal van zijn opa: zijn jeugd in de Transvaalbuurt in Amsterdam, zijn opleiding tot banketbakker en kok, het leven aan boord van het luxueuze schip en de toevallige ontmoeting op volle zee met een Duitse Graaf Zeppelin.

Reisverslagen
Hamann, die opgroeide in Asperen, heeft in zijn jonge jaren heel wat uurtjes doorgebracht met zijn opa. Die was na zijn pensionering in Heukelum komen wonen. Ze hielden allebei van voetballen, vissen en schaken. Opa Janse vertelde echter nooit over de ramp. Na zijn overlijden kwam Paul in het bezit van een kartonnen doos gevuld met reisverslagen die zijn opa maakte over zijn belevenissen aan boord van het stoom- en passagiersschip.

Het schip voer al sinds 1922 vanuit thuishaven Amsterdam naar Zuid-Amerika. In de doos bevinden zich ansichtkaarten van bestemmingen, menukaarten voor de passagiers, monsterboekjes en nog veel meer. Maar natuurlijk ook krantenknipsels over de ramp uit De Telegraaf en het Algemeen Handelsblad. De ramp is heel toevallig vastgelegd door een fotograaf. "De doos was gevuld met puzzelstukjes die in koor riepen om gelegd te worden", zegt Hamann.

Foto's
"Mijn opa was bevriend met de boordfotograaf van het schip. Die legde van alles en nog wat vast en overhandigde de passagiers na de reis een album met mooie herinneringen van de reis. Dat is vrij uniek. In de doos zaten foto's die zelfs in het archief van het Scheepvaartmuseum in Amsterdam niet zijn terug te vinden."

Hamann is al jarenlang werkzaam als marketeer. De laatste jaren heeft hij zich steeds meer ontwikkeld als storyteller. Het was echter de eerste keer dat hij een echt boek schreef. "Het was best wel spannend of ik hiertoe in staat was. Ik ben in september begonnen en heb het boek in vier maanden tijd geschreven. Van andere schrijvers heb ik gehoord dat dat razendsnel is." Hamann besloot om het boek in eigen beheer uit te geven. "Ik wilde wel eens zien wat daar nu bij komt kijken. Dat was een interessante ontdekkingstocht. Het is daarbij wel handig dat ik marketeer van beroep ben."

Reviews
Hamann is blij verrast door de eerste reviews. Het boek is vlot geschreven, vanuit het perspectief van Ben Janse. "Voor een gewone Amsterdamse jongen, zit zijn verhaal vol kleine en grote avonturen", schrijft een lezer. "Wat het interessant maakt, is een heel praktisch beeld van het leven tussen 1899 en 1934. Als je wat hebt met Amsterdam, lekker eten en de grote vaart, is dit een feest!"

Het boek 'Getuige van de scheepsramp met de Orania' wordt uitgegeven door Uitgeverij Marketo en is verkrijgbaar via www.boekenbestellen.nl. Het boek (ISBN: 978-94-6345-562-6) heeft een verkoopprijs van € 19,95. Meer informatie via 06-52837996 of kijk op de website http://www.marketo.nl

Dick Aanen

Dick Aanen

Redacteur van Het Kontakt-Culemborgse Courant (+ HK-West Betuwe en HK-Tiel)

Stuur jouw foto
Mail de redactie
Meld een correctie

Download onze app

Heb jij de app van Het Kontakt al?

Al het nieuws uit jouw regio
Direct op de hoogte
Gratis downloaden

Afbeelding
Toegankelijk West Betuwe zoekt interactie en organiseert avond in Heukelum Nieuws 5 uur geleden
• Van radio's tot koffiezetapparaten en knuffels, alles wordt gerepareerd.
Repair Café Leerdam-Noord van start: 'Goed voor milieu én portemonnee' Nieuws 7 uur geleden
• Fenne las zelfverzekerd en rustig voor.
Fenne uit Ameide wint regiofinale voorleeswedstrijd en plaatst zich voor provinciale finale Nieuws 7 uur geleden

Download onze app

Heb jij de app van Het Kontakt al?

Al het nieuws uit jouw regio
Direct op de hoogte
Gratis downloaden