Vogelliefhebber: 'Stop de kraaien'

HAAFTEN • Het aantal zang- en weidevogels loopt al jaren fors terug. Volgens vogelliefhebber Frans van Os (84) komt dat door de enorme groei van met name het aantal kraaien. "Het evenwicht is verstoord."

Frans van Os is een natuurliefhebber in hart en nieren. "Dat heb ik van vroeger meegekregen. Op de lagere school was ik al dol op alles wat met de natuur te maken heeft. Tuinieren is nog altijd mijn hobby en ik ben dol op vogels. Vroeger had ik een volière en ik heb nu nog parkieten. Mooie beestjes."

Het gaat slecht met de zang- en weidevogels in ons land. En dat gaat Van Os aan het hart. "Als je 's morgens om vijf uur opstaat, hoor je de vogels al. De merels, de lijsters; iets mooiers bestaat er niet. Moet je je voorstellen dat je dat niet meer hoort."

Boosdoeners
En dat gevaar bestaat, benadrukt de inwoner van Haaften. "Want hun aantallen lopen enorm terug." De grote boosdoeners: kraaien, in mindere mate eksters, maar ook roofvogels als valken en buizerds.

"Het aantal kraaien is enorm toegenomen. Waar er dertig jaar geleden vijftig waren, zijn er nu zeker duizend. Ze vermenigvuldigen zich razendsnel. En als ze jongen hebben, pakken ze alles."

Voorbeelden
Van Os heeft daar zelf legio voorbeelden van. "Ooit had ik een vuurdoorn in de tuin. Daar zaten merels in. Daarnaast had ik volop andere zangvogels in mijn tuin en ook duiven. Ik voerde tientallen mussen en koolmezen. Ze zaten gezellig op de heg. Als die kraaien jongen hebben, plukken ze die vogels gewoon van de heg."

"En jonge eendjes zijn ook niet veilig voor ze. Die halen ze rustig uit het water." Maar ook de roofvogels houden huis. In de weilanden, maar ook in de dorpen. "Als er 's winters weinig prooi is, komen ze naar de bewoonde wereld."

Evenwicht
De toename van het aantal kraaien en eksters, de opmars van de roofvogels; het evenwicht is zoek, vindt Frans van Os. Vooropgesteld: de vogelbescherming doet goed werk. "Ze plaatsen stokken in het land om vogelnesten te beschermen. En dat is prima. Maar het is dweilen met de kraan open."

En als je niks aan die kraaien en roofvogels doet, bescherm je ze. Er moet wat aan gedaan worden, vindt Van Os. "Afschieten is niet populair, maar de eieren uit de nesten halen of de nesten uit de boom spuiten zijn voor mij wel opties. Veel mensen geven mij gelijk, maar ze durven er gewoon niks aan te doen."

Postduiven
De hartenkreet van Van Os valt samen met de noodkreet van postduivenhouders die vaststellen dat hun duiven worden 'vermoord' door sperwers, haviken en slechtvalken. Vorige week boden zij in de Tweede Kamer een petitie aan die door 7.000 duivenmelkers was ondertekend.

Landelijk beeld
Gerrit Zeldenrust uit Haaften, oprichter van de weidevogelwerkgroep van de Vereniging voor Agrarische Natuur- en Landschapsbeheer Tieler- en Culemborgerwaarden en nog altijd actief voor die club, is het gedeeltelijk eens met Frans van Os. "Het aantal weidevogels loopt terug. Dat is een landelijk beeld."

Maar volgens Zeldenrust heeft dat vooral te maken met het agrarisch beheer van het land. "Er wordt te vroeg gemaaid, er groeien bijna geen bloemen meer en dat gaat ten koste van de insecten en dus ook van de vogels. Jonge grutto's hebben veel insecten nodig."

Waterpeil
Bovendien is het waterpeil verlaagd, daardoor wordt de grond minder vochtig en dat gaat ten koste van de grutto en de tierelier. Dit voorjaar hebben we de nesten van kieviten en scholeksters weer beschermd, tureluurs en grutto's waren bijna niet te vinden."

De remedie? Zeldenrust: "Overleg met alle betrokkenen, zoals boeren, loonwerkers en vrijwilligers."

Probleem
De inwoner van Haaften geeft toe dat weide- én zangvogels bovendien te maken hebben met vossen, hermelijnen, egels, wilde katten, kraaien en eksters die eieren of jonge vogels weghalen.

"Er ontstaan problemen als bepaalde dieren de overhand krijgen. De vos is een prachtig dier, maar als er te veel van komen, heb je een probleem. Daar moet wat aan gedaan worden. Wegvangen of afschieten helpt lang niet altijd. We proberen er wat aan te doen, maar we moeten dieren ook in hun waarde laten. Het gaat erom de gulden middenweg te vinden."

Voor Frans van Os is de zaak helder: "Er is niks mooiers dan de natuur. Daar moeten we voor opkomen. Stel je voor dat je straks de merel niet meer hoort. Ik roep het al 30 jaar en laat mijn stem nog één keer horen."

André Bijl