Zuheir kan eindelijk weer glasblazen

LEERDAM • Zijn opa was glasblazer, zijn vader was glasblazer; de familie van Zuheir Alkazzaz (55) beheerst het ambacht al honderden jaren. Hun eigen fabriek stond in een dorpje dicht bij Damascus. Maar toen brak er oorlog uit in Syrië. De fabriek werd bij bombardementen met de grond gelijk gemaakt, de familie raakte verscheurd.

Zuheir kon vluchten naar Nederland en kreeg na drie jaar wachten begin vorig jaar een verblijfsvergunning. Later dat jaar kon hij zijn vrouw en drie kinderen in zijn armen sluiten. Ze prijzen zich gelukkig met hun woning in Gouda.

Familie in belegerd gebied
Maar het verdriet blijft knagen. "Mijn zoon is omgekomen tijdens de oorlog. Zijn kind woont daar nog bij familie. Ook twee van mijn dochters wonen nog daar, in het huis bij de fabriek waar we met de hele familie woonden. Het gebied is belegerd, ze kunnen de straat niet op, dus ze kunnen al helemaal niet naar Nederland komen. Ik denk altijd aan ze", vertelt Alkazzaz in gebroken, maar goed verstaanbaar Nederlands.

Syrisch glas
Toch verschijnt er op zijn zorgelijke gezicht soms een lach. Als hij praat over glas is het alsof de zon doorbreekt. "In Syrië blazen we vooral kleine vaasjes. Het is traditie dat mensen die cadeau geven bij gelegenheden zoals een huwelijk of geboorte. Ze vullen de vaasjes dan met zoete lekkernijen", legt Alkazzaz enthousiast uit. Hij laat wat voorbeelden zien: kleurloos glas in combinatie met rood, groen, blauw of geel. "Geel glas hebben we in Syrië niet, maar hier wel."

'Iedereen helpt mij in Leerdam'
'Hier' is atelier De Oude Horn van Bernard Heesen in Leerdam. Alkazzaz: "Ik vertelde mijn contactpersoon van VluchtelingenWerk dat ik glasblazer was. Hij heeft toen contact opgenomen met het Glasmuseum. Ik ben heel goed opgevangen in Leerdam, iedereen helpt mij. Ik krijg materiaal van meneer Bernard en hij heeft ook gezorgd voor een oventje."

Niet dat Heesen geen ovens had om glas te blazen, maar de Syrische manier van werken is heel anders. "Het glasblazen is duizenden jaren geleden in Syrië ontstaan, en ze doen het daar nog bijna op dezelfde manier als toen", vertelt Heesen enthousiast. Mede daarom heeft hij Alkazzaz met open armen ontvangen.

"Ik vind het mooi om de verschillen te kunnen laten zien en de Syrische glastraditie naast de Nederlandse te zetten. Daarnaast wil ik Zuheir ook gewoon graag helpen. Hij is gevlucht uit zijn land, is heel aardig en doet hier zijn stinkende best om alles te leren."

Lesgeven
De Leerdamse glaskunstenaar vervolgt: "Ik wil graag samen met Zuheir tot nieuwe dingen komen, maar dat kost nog wel moeite. Ik probeer een zinvol programma voor hem te maken. Misschien kan hij gaan lesgeven. De Syrische manier van glasblazen, met een klein oventje, is voor veel meer mensen bereikbaar dan blazen in een studio zoals De Oude Horn."

Demonstraties
Er kwam dus een oventje voor Alkazzaz, en dat kan met een aanhangwagen vervoerd worden naar elke locatie. "Ik heb al demonstraties gegeven in Eindhoven. Er kwamen heel veel mensen kijken", vertelt Zuheir blij.

Ervaring
Wordt hij niet zenuwachtig als mensen hem op de vingers kijken? "Nee hoor, ik vind het prima. Het is net als met autorijden: als je net je rijbewijs hebt, heb je al je aandacht nodig voor de weg en kun je niet tegelijk met iemand praten. Na een tijdje verandert dat. Ik heb zoveel ervaring dat ik kan werken, vertellen en zingen tegelijk", lacht hij.

Ruimte om te experimenteren
Wat wil je: Zuheir begon op zijn tiende al in de fabriek van zijn vader. "Nieuwe generaties krijgen bij ons veel ruimte om te experimenteren. Kinderen ook, al is het natuurlijk wel belangrijk om op de veiligheid te letten, want het is wel gevaarlijk. Leren glasblazen heeft veel tijd en oefening nodig. Na vijf jaar kun je het een beetje."

Tuin van het Glasmuseum
Bijna drie jaar heeft Alkazzaz het blazen moeten missen. Nu doet hij het één dag in de week in De Oude Horn. In de toekomst hoopt hij dat uit te bouwen. Deze kerstvakantie gaat hij met zijn oventje aan de slag in de tuin van het Glasmuseum. Op 26, 29 en 30 december en 2, 6 en 7 januari blaast hij daar kerst-/winterballen. Die zijn ter plekke te koop voor 7,50 euro, waarvan 2,50 euro naar Stichting VluchtelingenWerk gaat.

Zittend glasblazen
Bezoekers zal het misschien opvallen dat Alkazzaz niet staat, maar zit als hij glasblaast. "Dat is het grootste verschil in techniek tussen Europa en Syrië", legt hij uit. "Vroeger stond de oven op de grond en zat de glasblazer in een soort kuil ervoor. Die tijd heb ik niet meegemaakt, dat is honderden jaren geleden. Tegenwoordig staat de oven op een verhoging en kunnen we gewoon op een stoel zitten."

Heel erg prachtig
Als hij zelf niet bezig is, neemt hij in zich op hoe de andere glasblazers in Leerdam werken. "Daar kan ik uren naar kijken, het is zo mooi om te zien. Ik wil alles leren, maar ik wil ook graag de Syrische manier van werken aanhouden. Het Leerdamse glas vind ik heel erg prachtig."