‘Moeten voorkomen dat gedetineerden doorgaan met hun criminele activiteiten’

KRIMPEN A/D IJSSEL • Vijftien zware criminelen zullen vanaf eind maart op een speciale afdeling van de Penitentiaire Inrichting in Krimpen aan den IJssel worden geplaatst. Daar is extra toezicht, om te voorkomen dat ze binnen de gevangenismuren doorgaan met hun criminele zaakjes.

De Afdeling Intensief Toezicht (AIT), zoals die officieel gaat heten, moet 31 maart open gaan. De speciale unit zit tussen een ‘gewone’ gevangenis en de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught. Het wordt de tweede AIT van het land. Begin vorig jaar ging de eerste open in Leeuwarden, waar twaalf gedetineerden verblijven.

Beschermen
Maar er blijkt dringend behoefte aan meer plekken. “De misdaad verhardt en dat betekent dat we steeds meer criminelen van de zwaarste categorie moeten huisvesten”, zegt vestigingsdirecteur Nathalie Tonnon. “Om de maatschappij te beschermen en te beveiligen, is het nodig dat we meer van deze afdelingen realiseren.”

Waarom de AIT juist in de Krimpense bajes komt? “Deze gevangenis heeft al een hoog beveiligingsniveau, dus dat is wel een pluspunt. Er is geen leegstand, maar we kunnen hier wel ruimte creëren om deze afdeling te realiseren.” Vorige week is de verbouwing begonnen. De AIT, die volledig is afgezonderd van andere afdelingen, bestaat uit twee gescheiden blokken van zeven en acht cellen. Buiten komt een ‘dome’, een overdekte buitenplaats waar alleen gedetineerden van de AIT mogen luchten en sporten.

Dagprogramma
Net als op de reguliere afdelingen volgen de gedetineerden op de AIT een dagprogramma, met ruimte voor werk, sport, luchten en een bezoek aan de bibliotheek. “Het grote verschil is dat alles op één afdeling gebeurt”, zegt Tonnon. “Zo beperk je de onderlinge contacten en krijgen de gedetineerden niet de kans om - via andere gevangenen - door te gaan met criminele activiteiten.”

Op de afdeling gelden strenge regels. Zo lopen er meer penitentiair inrichtingsmedewerkers (piw’ers) rond die, vaker dan normaal, celinspecties houden. Ook is de controle op poststukken en telefoongesprekken intensiever. Her en der hangen er (onopvallende) camera’s, om de gedetineerden goed in de gaten te houden.

Werken op een AIT is net even anders dan op een reguliere afdeling binnen de penitentiaire inrichting. Iedereen moet volgens Tonnon goed kunnen observeren en analyseren. “De collega’s die op de AIT starten, krijgen specifieke trainingen en zijn uiteraard in Leeuwarden en Vught ervaring op gaan doen. Op de AIT moet je ook de kleinste signalen kunnen oppikken.”

Welke gedetineerden in aanmerking komen voor plaatsing op de afdeling is aan de gevangenisdirecteur. “Ik neem de beslissing op basis van het gedrag dat een gedetineerde laat zien in de inrichting en andere informatie die ik tot mijn beschikking heb. We plaatsen iemand alleen op een AIT als het echt nodig is. We hebben ook de verantwoordelijkheid voor de overige gedetineerden in de inrichting en de taak Nederland te beschermen en beveiligen. Dan moeten de zwaarste criminelen onder intensiever toezicht staan.”

Tonnon beseft zich dat het leefklimaat op een AIT door het intensief toezicht anders is. “Normaal lopen gedetineerden meer over de afdeling rond en ontmoeten ze andere gedetineerden. Dat is hier niet zo. Dat heeft onze aandacht en daarom proberen we zingeving te benadrukken.”

Longstay
Wie op de AIT terecht komt, kan overigens op den duur terug naar een reguliere afdeling van de gevangenis. Tonnon: “De AIT is geen longstay-afdeling, dus gedetineerden zitten er niet hun hele straf uit. Maar overplaatsing gebeurt pas na een behoorlijke tijd van onbesproken gedrag.”

In Krimpen zelf zullen ze weinig merken van de veranderingen binnen de gevangenismuren. “Het gaat veelal om gedetineerden die nu al hier in de PI Krimpen vastzitten. Ja, daar zitten figuren tussen die interessant zijn voor de media. Maar in de praktijk valt het allemaal reuze mee.”