• Leo de Kluijver met zijn boek voor het Thomashuis, waar vroeger de 'bewaarschool' was gevestigd.
• Leo de Kluijver met zijn boek voor het Thomashuis, waar vroeger de 'bewaarschool' was gevestigd. Foto: Wijntjes Fotografie

Leo de Kluijver rondt drie projecten af: van boekje over ‘bewaarschooljuf’ tot podcast

Algemeen 1.259 keer gelezen

SCHOONHOVEN • Noem het een afwijking, een kronkel, zegt hij zelf: “Maar waar anderen gaan vissen of een sudoku maken, duik ik graag het digitale archief in om historische verhalen op te tekenen”.

Liefhebbers van de streekgeschiedenis zijn er blij mee. Van de hand van Leo de Kluijver verschenen eerder boekjes over de ‘Reformatie en Bergambacht’ en de ‘Ridderlijke Duitsche Orde’. Om niet in een gat te vallen, zoals hij het zelf omschrijft, pakte hij nadien meerdere projecten op. Het resultaat daarvan komt deze periode samen.

Boekje
Allereerst presenteert hij een nieuw boekje. Centraal daarin staat de toenmalige leidster -Dina Bastiana van der Wel- van de ‘bewaarschool’ aan de Schoonhovense Koestraat 114.

De uitgave, gebaseerd op feiten, is deels geromantiseerd en vertelt het verhaal van de juf die rond 1879 in Schoonhoven kwam wonen en trouwde met een meester van de lagere school op het Doelenplein, Jacobus Marinus Kosten. Dat op zich is niet de reden voor het boekje, wel dat ze zich gezamenlijk op het bijzonder onderwijs voor kwetsbare kinderen stortten en daarmee hun tijd ver vooruit waren.

Getriggerd
Eigenlijk ontstond het verhaal bij toeval, vertelt de Schoonhovense amateur-onderzoeker. “Ik verrichtte wat speurwerk naar de zondagsschool rond 1870 in Schoonhoven, toen ik werd getriggerd door de locatie van de zondagsschool, namelijk een ‘bewaarschool’. Ik dacht: bewaarschool, wat is dat? Het bleek de voorloper van de kleuterschool te zijn. Kleuteronderwijs was nieuw in die tijd. Men wilde kinderen al vroeg laten wennen aan school en ontwikkeling. Anders waren ze al zo jong aan het werk in de vele werkplaatsen en fabriekjes in de stad.”

Hij stuitte op de naam van juffrouw Van der Wel. De Kluijver besloot meer van haar te willen weten. “Ik ontdekte dat zij samen met haar man, na in Schoonhoven gewoond en gewerkt te hebben, via Amsterdam in Den Haag aan de slag gingen in een tehuis voor weeskinderen van arme vrijmetselaars. Ze hielpen hen weer op eigen benen te staan. Dat was wat hen dreef: hulp bieden aan kwetsbare kinderen en jongeren.”

Thomashuis 
Op de locatie waar vroeger de bewaarschool was gevestigd -Koestraat 114-, zit nu een Thomashuis. De Kluijver vindt het bijzonder: “Ook dat is een plek waar kwetsbare jongeren thuis mogen zijn, worden geholpen en gestimuleerd. Ik was onder de indruk van dit werk en zag een mooie lijn vanuit het leven van Dina van der Wel.”

Dankzij crowdfunding kon de auteur de kosten van het boekje dekkend krijgen. “Hiermee kan ik de totale opbrengst ten goede laten komen aan het Thomashuis.” 

In de uitgave doet de geboren Bergambachtenaar ook uit de doeken hoe hij te werk is gegaan. “Ik heb inmiddels jarenlange ervaring met onderzoek in historische bronnen en merk dat steeds meer mensen hierin geïnteresseerd zijn. Misschien kan ik ze hiermee op weg helpen.”

Bevolkingsregister
Ondertussen gaat de De Kluijver, in het dagelijks leven grafisch ontwerper en vader in een gezin van zes kinderen, vooral door met historisch onderzoek. Zo tekent hij levensverhalen van Schoonhovenaren op uit het midden van de negentiende eeuw.

Leidraad daarbij is het eerste Bevolkingsregister van Schoonhoven (1846-1850). De Kluijver: “Ik kwam daarin mensen met bijzondere beroepen, namen dan wel afkomst tegen. Dat triggerde me. Wat als ik die anonieme personen een gezicht kon geven? Inmiddels heb ik dertig van deze portretten af. Dat doe ik in interview-vorm. Alsof ik in die periode tegenover ze aan tafel zat en ze allerlei vragen stel.”

Blijven er nog zo’n 450 adressen over in het bevolkingsregister over… De Kluijver lachend: “Zo beredeneerd ben ik er nog wel even zoet mee. Maar niet iedere oorspronkelijke bewoner is even interessant en als ik bijvoorbeeld op een tweede loodwitknecht stuit, om maar een beroep uit de die tijd te noemen, richt ik mijn pijlen op iemand anders.” 

Expositie
Zeven van deze portetten maken onderdeel uit van een tentoonstelling met als thema ‘Kleine geschiedenis, grote verhalen’, die tot en met december te zien in het Historisch OntmoetingsPunt Schoonhoven, in de bibliotheek aan de Spoorstraat.

“Wat het meest bijzondere portret is? Poe, ik vond een keuze van zeven uit dertig portretten al lastig. Maar wat me persoonlijk raakt is het verhaal van Hendrik Copier, die, toen het gezin nog in Culemborg woonde, met twee broertjes door het ijs zakte in de stadsgracht en bijna verdronk. Hun vader wist echter twee van hen, en met zijn allerlaatste krachten, ook Hendrik wonder boven wonder te redden. Dat verhaal werd zelfs opgepakt door landelijke kranten van die tijd. Hendrik zelf, eenmaal woonachtig in Schoonhoven, verloor drie van zijn kinderen. Wat een macaber toeval is dat? Ze hadden ook nog eens dezelfde naam, Maria Christina...”

Podcast
En dan is er nog een podcast van het Streekarchief Midden Holland met Leo de Kluijver als middelpunt. “Hierin vertel ik over mijn passie voor geschiedenis en mijn onderzoeksprojecten.” De podcast is te beluisteren via de website van het Streekarchief. 

De Kluijver zelf blijft onvermoeid doorwerken aan zijn projecten. “Er gaat veel tijd in zitten, maar dat is inherent aan een hobby. En wat scheelt: mijn hoofd kan goed multitasken en daar heb ik profijt van. Soms doe ik wat onderzoeks- of schrijfwerk tussen andere bezigheden door. Nee, vervelen doe ik me niet snel.”

Het boek ‘Meester en Bewaarschooljuf met maconnieke arbeid’ is te koop voor 9,95 bij de auteur (l.h.dekluijver@hetnet.nl). De opbrengst komt geheel ten goede aan het Thomashuis.

Robert van der Hek

Redacteur / coördinator van Het Kontakt - Krimpenerwaard

Afbeelding
Stuur jouw foto
Mail de redactie
Meld een correctie

Download onze app

Heb jij de app van Het Kontakt al?

Al het nieuws uit jouw regio
Direct op de hoogte
Gratis downloaden

Download onze app

Heb jij de app van Het Kontakt al?

Al het nieuws uit jouw regio
Direct op de hoogte
Gratis downloaden