Beheercollectief voor nieuwe natuur Krimpenerwaard

KRIMPENERWAARD • Natuur- en landbouworganisaties hebben een collectief opgericht om vanaf 2021 de nieuw ontwikkelde natuur in de Krimpenerwaard te beheren.

Een deel van de geplande 2.250 hectare nieuwe natuur - onderdeel van het Natuurnetwerk Nederland - ligt er al en wordt beheerd door boeren, particuliere grondeigenaren, pachters en het Zuid-Hollands Landschap (ZHL). "Meer natuur betekent nóg meer beheerders", zegt Jaap Graveland van de Natuur- en Vogelwerkgroep Krimpenerwaard (NVWK). "Er komen ook boeren en particulieren bij die zelf de natuur op hun eigen grond gaan onderhouden."

Uniek
Om te komen tot één beheer wordt er een collectief opgericht met daarin vertegenwoordigers van zowel natuur- als landbouworganisaties. Mart-Jan Verkaik van de Natuurcoöperatie Krimpenerwaard noemt dat uniek. "Ik ken geen gebied in Nederland van een dergelijke omvang waar boeren en natuurbeschermers op deze manier met elkaar optrekken en samenwerken."

Dat ze binnen het collectief soms verschillend aankijken tegen het beheer van de zogenaamde 'NNN-gronden' staat voor hem buiten kijf. "Feit is dat het gronden zijn met een natuurdoelstelling en wij boeren die grotendeels gaan beheren. De uitdaging is om er binnen het beheercollectief samen uit te komen, om die beoogde natuurdoelen te halen."

Bij veel boeren in de Krimpenerwaard ligt de aanleg van de nieuwe natuur nog altijd gevoelig. Verkaik: "Het algehele gevoel is dat die 2.250 hectare grond van hen is afgepakt. Toch hebben de meeste boeren het nu wel geaccepteerd hoor. Je draait het nu toch niet meer terug." Graveland benadrukt dat boeren hard nodig zijn voor het beheer van de natuurgronden. "Als je kijkt naar de historie is dit gewoon boerenland. De uitdaging is om de natuur er een plek in te geven. Je kunt die natuur laten beheren door een natuurorganisatie zoals het Zuid-Hollands Landschap, maar het is veel waardevoller om dat ook door boeren te laten doen. Tegelijkertijd moet agrarisch medegebruik in een deel van het NNN mogelijk blijven."

Later
Het is uiteindelijk de bedoeling dat het beheer van het gehele NNN-gebied in de Krimpenerwaard onder verantwoordelijkheid van het collectief komt te vallen. "Zo'n 1100 hectare is in eigendom van het ZHL, circa 400 hectare is van boeren of particulieren, de rest wordt erfpacht of eigendom van het collectief", zegt Graveland. "Het beheercollectief moet jaarlijks verantwoording afleggen aan de Provincie Zuid-Holland. Na zes jaar wordt gekeken of we op schema liggen, na twaalf jaar moeten doelen grotendeels zijn gehaald." 

Het beheren van de natuurgronden is volgens Verkaik geen vetpot voor boeren. "Wat het kost krijg je via vergoedingen betaald. Voor de meeste boeren is het een onderdeel van de bedrijfsvoering. Je moet er wel plezier in hebben, het leuk vinden om de natuur een handje te helpen. Als het niet bij je past, moet je er ook niet aan beginnen."

Kruiden en insecten
Graveland denkt niet dat het landschap van de Krimpenerwaard drastisch verandert door de aanleg van de NNN-gronden. "Je zult vooral meer kruidenrijk grasland zien, met veel kenmerkende planten- en insectensoorten. Weidevogels broeden graag op deze kruidenrijke percelen en hun kuikens vinden er voedsel en bescherming." Verkaik verwacht dat er wellicht een ander type koe in de weilanden zal grazen. Hoe die eruit gaat zien? "Geen idee, daar valt echt nog geen zinnig woord over te zeggen."

Hij vindt het vooral belangrijk dat er continuïteit komt in het beheer van de natuurgronden als het collectief in 2021 operationeel zal zijn. "Nu nog komt het voor dat boeren voor korte tijd percelen pachten van de provincie. Je ziet dan niet of jouw werk bijdraagt aan het verbeteren van de biodiversiteit. Dat is anders als je die percelen langer in beheer hebt. Bovendien kun je dan je bedrijfsvoering en investeringen beter afstemmen op het natuurbeheer.

Floris Bakker