Afbeelding
Foto: Christina van Schie

Art de Vos over Gordel van Geweld: 'Ik mocht álles opschrijven'

Algemeen 1.243 keer gelezen

KRIMPEN AAN DEN IJSSEL • Art de Vos werkte tien jaar aan zijn nieuwe boek 'Gordel van Geweld'. Het vertelt in 400 pagina's over het reilen en zeilen van een gezin in de nadagen van het koloniale Nederlands-Indië.

Wat was de aanleiding voor het schrijven van dit boek?
"Tien jaar geleden voerde ik een gesprek met de moeder van een goede vriend van mij, hoofdpersoon Trijntje uit het boek. Zij vertelde hoe zij met haar zoons de Jappenkampen meemaakte tijdens de Tweede Wereldoorlog in Indonesië. Dat maakte diepe indruk op mij. Ik verdiepte mij in de geschiedenis van de familie Navest. Later dook binnen de familie een enorme schat aan materiaal op: patrouilleverslagen van het Koninklijk Nederlandsch Indisch Leger (KNIL) , documenten van de geheime dienst, verslagen van militaire acties, dagboeken, van alles. Ik ontdekte dat zij als militair gezin bijna alle aspecten van de eindfase van ons koloniale Nederlands-Indië meemaakten. Van overleven tijdens de Japanse bezetting en de Indonesische opstand tot vechten voor het herstel van de koloniale macht en het verliezen van deze oorlog en terugkeer naar Nederland. Ze zaten vaak op de eerste rang."

"Ik vind het heel bijzonder en moedig hoe openhartig de familie is geweest over hun Indische verleden. Meestal wordt er gezwegen over wat er in Indië is gebeurd. Te beladen, te traumatisch. Ik mocht álles opschrijven, de mooie en minder mooie kanten. Ze hebben nooit één woord willen terugnemen."

Had je zelf in de schoenen van militair Henk Navest, de man van Trijntje, willen staan?
"Beslist niet. Wij kunnen ons niet meer voorstellen hoe het daar was tussen 1942 en 1950. Wat de mensen daar meemaakten aan geweld, vernedering en ontberingen werkt door tot op de dag van vandaag. Ik merk dat aan de reacties op mijn boek. Ik heb het dan niet alleen over de witte Nederlanders, maar ook over de Molukkers, Chinezen, 'Indo's' en alle andere bevolkingsgroepen."

Hoe zijn de reacties op het verschijnen van het boek?
"Dagelijks krijg ik verhalen te horen van tweede en derde generatie-nazaten over de trauma's die ouders en grootouders er aan overhielden. Over vaders die 's nachts in een koortsdroom op hun buik door hun huis kruipen op zoek naar hun geweer. Hun kinderen zitten nu nog met vragen: wat is daar gebeurd? Er werd over deze periode thuis niet gesproken. Ik denk dat er maar weinig mensen ongeschonden uit de 'Gordel van geweld' zijn teruggekeerd."

"Iedere dag krijg ik mailtjes of word ik aangesproken. Vaak hoor ik dat mensen het in één ruk uitlezen, terwijl het toch vierhonderd pagina's zijn. Voor sommigen is dat een stuk herkenning. Zo zei iemand na een voordracht: 'dit is ook het verhaal van míjn vader en moeder'. Voor anderen is het een verbijsterende kennismaking met een weggestopt verleden. Je krijgt deze geschiedenis nu eenmaal niet op school te horen."

Het boek is enorm gedetailleerd en verraadt een gedegen kennis van en betrokkenheid bij het onderwerp. Hoe heb je je zo kunnen inleven?
"Ik ben niet over een nacht ijs gegaan. Het kostte me moeite om aan de juiste informatie te komen, daarvoor moet je vertrouwen opbouwen. Bovendien moet ik alles wat ik te weten kwam checken en wat ik niet te weten kwam wilde ik naar eer en geweten invullen. Ook dat kost veel onderzoek, schrijven en herschrijven. Bovendien wilde ik dat ook de details klopten. Als iemand in het verhaal een vliegtuig start, wilde ik dat de lezer dat voor zich ziet. Als je met een Jeep naar vredesbesprekingen hoog in de bergen rijdt, wilde ik de details van zo'n rit kennen. Dat maakt nu dat je als lezer het idee hebt dat je aanwezig bent op de plek waar het allemaal gebeurt. Ik denk dat dit is gelukt; ik hoor dat gelukkig van mijn lezers."

Hoe lang heb je over het schrijven gedaan?
"Ik weet niet meer precies wanneer ik het eerste gesprek met de moeder uit het verhaal Trijntje had, over het Jappenkamp. Dat was of in 2006 of in 2007. Daar ligt het feitelijke begin van mijn zoektocht. En die eindigde pas recent. Ik moest het boek zelfs nog een keer terughalen bij de drukker omdat ik weer nieuwe informatie ontdekte."

Wat hoop je met het boek te bereiken?
"Wat ik wil is dat wij gaan begrijpen wat daar tussen 1942 en 1950 of '51 is gebeurd. Ik wil onze generatie mee terugnemen naar die periode en laten ervaren hoe het was om deze grote verandering in de Nederlandse geschiedenis mee te maken. En ik probeer te laten zien wat het betekent als een samenleving in extreem geweld verzeild raakt. Hoe reageer je als persoon? Wat doet het met je moraliteit? De hoofdpersonen zijn afwisselend slachtoffer, getuige en dader. Ze kunnen zich er niet aan onttrekken. Ik heb heel erg mijn best gedaan om niet te oordelen. De lezer moet zelf conclusies trekken."

Misschien durf je er nu nog niet aan te denken, maar heb je al een volgend boek in gedachten?
"Ik mis het schrijven nu al. Er komt wel weer wat nieuws, maar ik weet nog niet wat."

Art de Vos (54) woont in Krimpen aan den IJssel. Hij werkt als zelfstandig communicatie-adviseur voor bedrijven en overheden. Daarnaast is hij auteur. Meer informatie over 'Gordel van geweld' en de auteur: http://www.gordelvangeweld.nl

Robert van der Hek

Redacteur / coördinator van Het Kontakt - Krimpenerwaard

Stuur jouw foto
Mail de redactie
Meld een correctie

Download onze app

Heb jij de app van Het Kontakt al?

Al het nieuws uit jouw regio
Direct op de hoogte
Gratis downloaden

Download onze app

Heb jij de app van Het Kontakt al?

Al het nieuws uit jouw regio
Direct op de hoogte
Gratis downloaden