Verhalen over Joden en verzetsmensen

SCHOONHOVEN • Het project 'Open Joodse Huizen - Huizen van Verzet' is in korte tijd uitgegroeid tot een herdenkingsritueel in Nederlandse steden. Schoonhoven schuift nu ook aan.

Het programma voor zaterdag 4 mei is opgesteld door medewerkers van het Historisch Ontmoetingspunt (HOP). Drs. Cristel Stolk (39) van het Streekarchief Midden-Holland was coördinator van dit project. Ze deed de nodige ervaring op met de organisatie van eerdere edities in Gouda. Deze stad opent al vier jaar haar deuren op 4 mei voor geïnteresseerde bezoekers.

"De voorbereiding voor de Schoonhovense rondgang nam veel tijd in beslag. Op papier en in de praktijk", zegt Cristel Stolk in de bibliotheek. Ze roemt de bijdragen van diverse leden van de HOP, die zelf op onderzoek uit gingen of putten uit eigen archief. Leen Ouweneel, Ad de Vaal, Otto Ooms en Hans Fokker behoorden tot deze groep, maar ook stagiair Melina Boersma maakte zich nuttig met haar intensieve zoektocht naar de familie Morisco.

"Het is een goed team. Je merkt dat je in Schoonhoven heel korte lijnen hebt. Ons kent ons. Zo wordt het trieste verhaal van jazz-trompetiste Clara de Vries omlijst met passende muziek van René Kuzee en Ruud Bergamin. Clara was een enorm muzikaal talent. Ze werd in 1942 met haar ouders opgepakt en in Auschwitz vermoord. Ik ben zelf in hun geschiedenis gedoken en zal dat verhaal vertellen in de Hoge Vierschaar."

Bronnen
Stolk en de medewerkers van de HOP hebben diverse bronnen geraadpleegd. De coördinator heeft Schoonhoven intussen goed leren kennen.

"Het draaide om uitvoerig onderzoek naar namen en straten en het benaderen van de huidige bewoners, die hun huis een paar uur beschikbaar willen stellen voor kleinschalige samenkomsten. Dat 'naar buiten treden' geeft deze dag extra dynamiek. Het is geen wetenschappelijke opsomming van feiten, maar het werken aan een levensverhaal dat groeide door nieuwe gegevens en overleveringen van nazaten. Die kwamen boven tafel tijdens gesprekken. Ik ben vooral logistiek bezig geweest. Dat begint met een briefje in de bus. Na een tijdje keer je terug en klop je netjes aan bij de bewoners met de vraag of ze willen meedoen aan deze bijzondere herdenking. Daar gaf vrijwel iedereen gehoor aan, maar vanwege de lange mei-vakantie was dat soms niet mogelijk. Daarom beperken we ons op 4 mei tot negen locaties en willen we volgend jaar nog meer deelnemers op de lijst zetten."

Blijvertje
De herdenking wordt dus een blijvertje. "Dat verdient dit onderwerp ook", meent Cristel Stolk. "Hoewel de Tweede Wereldoorlog alweer bijna tachtig jaar achter ons ligt, groeit de belangstelling bij jongeren. Je kan bijna spreken van hernieuwde interesse. We richten ons niet alleen op de ingrijpende gebeurtenissen, maar willen daarnaast alledaagse zaken belichten. Ook het leven vóór het uitbreken van de oorlog krijgt aandacht. De gewone man in het huis om de hoek komt daarbij aan bod. Dat zorgt ervoor dat je de verhalen naar je toetrekt. Het komt opeens heel dichtbij."

Meer informatie over locaties en tijden op http://www.openjoodsehuizen.nl

Pieter van der Laan