Stolwijkse geitenboer hoopt markt te veroveren met kefir

STOLWIJK • Voor kleine producenten is het vaak lastig om in het schap te komen van supermarkten. Met een beetje doorzettingsvermogen is het De Bonte Weide uit Stolwijk toch gelukt.

Sinds kort is de kefir van de geitenboerderij verkrijgbaar bij veel natuurvoedingswinkels en EkoPlaza, een biologische supermarkt met ruim zeventig vestigingen in heel Nederland. De landelijke afzet van het licht verteerbare zuiveldrankje betekent meer productie in de stal aan de Benedenkerkseweg, maar Mart-Jan de Jong voorziet weinig problemen. "We kunnen hier zo'n 400 flesjes per dag produceren. Met wat kleine aanpassingen is dit volume nog wel wat uit te breiden. Voorlopig kijken we even aan hoe het allemaal loopt."

De biologische geitenboer presenteerde zijn product in januari tijdens de Biobeurs in Zwolle. Ruim 1.100 bezoekers die langs zijn stand liepen, proefden zijn kefir. Het drankje viel in de smaak en duimen gingen omhoog. Mart-Jan snapt dat wel, want zelf is hij ook fan. "Ik drink het elke middag bij m'n lunch. De smaak ligt een beetje tussen yoghurt en karnemelk in, heel zacht en fris."

Onzichtbaar
Net voor de beurs kon Mart-Jan een mooie deal sluiten met de biologische groothandel Udea. Iets waar hij trots op is. "We vonden het jammer dat onze geitenmelk onzichtbaar op de markt kwam en probeerden al langere tijd een eigen product te maken. Na wat geëxperimenteer kwamen we bij de biologische rauwmelkse geitenkefir. Als je product zo wordt gewaardeerd en nu in de schappen van de supermarkt komt te liggen, is dat super."

Wat helpt is dat kefir superhip is. Het melkdrankje, dat zijn oorsprong vindt in de Kaukasus, zit boordevol goede melkzuurbacteriën die gezond zijn voor de darmen. Het woord kefir is niet voor niets afgeleid van het Turkse woord keyfir, wat 'je goed voelt' betekent.

Fermenteert
Bij de productie van het drankje wordt gevriesdroogde kefircultuur aan de geitenmelk toegevoegd waarna het fermenteert. "Bijzonder aan het proces is dat we melk direct van de geit gebruiken, dus van 31 graden warm. Verhitten doen we niet. Daardoor blijven bepaalde enzymen behouden." Het eindproduct komt in flesjes van een halve liter. Na een dag in de broedkast is de geitenkefir klaar voor gebruik.

Het waren de coaches van de masterclass 'korte ketens' (georganiseerd door de gemeente Krimpenerwaard) die Mart-Jan op het idee brachten om met kefir aan de slag te gaan. "Zij wezen mij erop dat je je als agrariër moet onderscheiden."

Tussen het daadwerkelijk ontwikkelen van het product en het uiteindelijk op de markt brengen zat nog een lange periode van ontdekken, kennis vergaren en de markt verkennen. "Tijdens dat proces kregen we op allerlei manieren hulp en begeleiding. Dat was nieuw, maar zo leerzaam."

Ruimen
Dat je als ondernemer hard kunt vallen hadden Mart-Jan en Willy al eens aan den lijve ondervonden. Toen in 2010 Q-koorts werd geconstateerd, moesten zij 128 van hun melkschapen laten ruimen. Een gebeurtenis die diepe sporen naliet. "Hoewel het risico van een nieuwe besmetting nihil was, mochten de schapen die we nog hadden nooit meer gedekt worden."

Zijn echtgenote Willy wees 'm toen op geiten, maar Mart-Jan wist het nog niet. "Toch ben ik me er serieus in gaan verdiepen. Veel hoefde er niet te gebeuren. Er stond immers al een stal. Alleen het hek moest wat hoger, want een geit springt er zo over als -ie de kans krijgt."

Aan het eind van dat jaar kocht hij z'n eerste 100 geiten. Dat was wel even wennen. "Een schaap is toch een beetje een sul. Geiten zijn juist nieuwsgierig en zoeken contact me je. In het begin had ik wat aarzeling, maar nu vind ik geiten superdieren."

Nat
Als het weer goed is laat Mart-Jan zijn dieren buiten grazen. De schuurdeur blijft altijd open. "Geiten kunnen slecht tegen regen omdat ze tot aan de huid nat worden. Dan blijven ze liever binnen." De helft van zijn grasland is kruidenrijk grasland. Er komt alleen vaste mest op en de percelen worden tussen 1 april en 15 juni niet gemaaid. Dit om weidevogels de kans te geven in alle rust te broeden. Vorig jaar hebben we op deze percelen ook plas-dras gemaakt.

Mart-Jan werkt al vanaf 1999 biologisch. Kunstmest en bestrijdingsmiddelen komen er niet aan te pas. Ook wordt er gebruik gemaakt van natuurlijke ventilatie. "Als het warm is gaan de zeilen gewoon omlaag." De Krimpenerwaard is naar zijn idee een prima gebied om biologisch te boeren. "Er zitten genoeg voedingsstoffen in de grond, maar het is best een overstap als je nog niet biologisch boert. Toch denk ik dat er over een jaar of dertig hier heel wat bio-boeren zitten in de Krimpenerwaard. Wij zouden eerlijk gezegd niet anders meer willen."

Floris Bakker

Hoge kosten, lage opbrengsten; landbouwgrond dat natuurgebied wordt, een dalend bodempeil, spanning met omwonenden over uitbreidingsplannen: heeft de boer in de Krimpenerwaard toekomst? Het Kontakt belicht verschillende aspecten van het boerenleven anno 2019, blikt terug en kijkt vooruit. Dit is deel 2.