Jezelf pijn doen om je even beter te voelen

KRIMPEN A/D IJSSEL • Kinder- en jeugdboekenschrijfster Teunie Suijker uit Krimpen aan den IJssel verdiepte zich in het aangrijpende onderwerp automutilatie en schreef er een jeugdboek over.

Beschadigd gaat over Esmé, een tienermeisje dat het op het eerste gezicht goed voor elkaar lijkt te hebben. Ze heeft vrienden, kan goed skaten en is verliefd. Toch gaat het niet lekker met haar. Als de populaire Maud bij haar in de klas komt, hebben haar vrienden het alleen maar over haar gave vlogs. Esmé verliest nog meer zelfvertrouwen. Sombere gedachten lijken de baas over haar te worden. Langzaamaan ontdekt ze dat haar nare gedachten en gevoelens even verdwijnen, als ze zichzelf pijn doet. "Zelfbeschadiging komt onder tieners helaas vaker voor dan je zou denken", weet Teunie Suijker inmiddels. "Erover praten is een taboe, zowel voor jongeren die zichzelf verwonden als hun directe omgeving." Voor Teunie is Beschadigd het eerste 'probleemboek' dat ze schreef. Haar uitgever daagde haar uit om na vijfentwintig kinder- en jeugdboeken eens een meidenboek te schrijven over een maatschappelijk thema. Daar moest ze goed over nadenken. "Ik schrijf vooral spannende en vrolijke boeken voor kinderen en jongeren. Om dan in één keer een zwaar thema te verdiepen is best pittig."

Verslavingsgevoelig
Toch ging ze de uitdaging aan. In haar zoektocht naar een geschikt onderwerp stuitte ze op een interview in het Driestar Magazine met een schoolmaatschappelijk werker. "Die vertelde over de toename van het aantal depressieve jongeren op het voortgezet onderwijs. Die zijn meer verslavingsgevoelig voor alcohol en drugs. Of ze krassen en snijden zichzelf om zich even beter te voelen. Dat steeds meer jongeren hier mee bezig zijn, schokte mij."

Toen Teunie verleden jaar een kennis tegen het lijf liep, kwam het onderwerp plots heel dichtbij. "We hadden een kletspraatje en ik vroeg hoe het met de kinderen ging. Na die vraag begon ze te huilen, want ze hadden ontdekt dat haar dochter zichzelf al maanden beschadigde. Heel heftig. Ik heb haar verteld dat ik met de gedachte liep om een boek te schrijven over dit onderwerp. Toen ik voorstelde om een keer erover te praten, vond ze dat fijn."

Ook de dochter zelf wilde haar verhaal doen aan Teunie. "In haar kamer heb ik heel lang met haar gepraat, over van alles en nog wat. Je zit dan naast een leuke jonge meid die naar school gaat, vrienden heeft en in haar vrije tijd in de supermarkt werkt. Er lijkt weinig aan de hand. En toch beschadigt ze zichzelf, 'om haar innerlijke pijn te lijf te gaan', zei ze letterlijk. Waarom? Het is moeilijk om de vinger te leggen op de oorzaak."

Minderwaardig
Toen het meisje vertelde dat er op haar school meer meiden aan zelfmutilatie doen, kwam dit hard binnen bij Teunie. "Wat zorgelijk is is dat ze elkaar lijken aan te steken. Het probleem wordt dus alleen maar groter." Sociale media maken het er niet beter op. "Op Instagram draait alles om er goed uitzien. Dat maakt deze jongeren nog onzekerder, want er is altijd iemand die mooier of interessanter is. Dat versterkt bij onzekere jongeren het gevoel dat ze minderwaardig zijn."

Voor haar boek sprak Teunie met nog een tweede jonge meid die graag haar verhaal wilde delen, vooral om andere meiden te helpen. "Ze liet me haar lichamelijke littekens zien, maar ook haar innerlijke beschadigingen." Wat Teunie opviel was dat allebei de meiden die ze sprak niet echt een heftige achtergrond hebben. "Het gaat om hele leuke sociale meiden die kampen met een laag zelfbeeld. Het verwonden van zichzelf is voor hen een manier om met emotionele pijn om te gaan."

Lange broek
Ouders, klasgenoten, docenten, vrienden en vriendinnen moeten alert zijn op signalen die wijzen op zelfbeschadiging. "Jongeren die zichzelf pijn doen, doen er alles aan om hun littekens te verbergen. Als ze op een snikhete dag in een lange broek of met lange mouwen lopen valt dat natuurlijk op." Dat het niet vanzelf over gaat, ontdekte ze in de psychiatrische kliniek die ze bezocht. "Daar zitten jongeren die - voor hun eigen veiligheid - in een isoleercel zitten. Dat geeft wel aan hoe serieus je dit probleem moet nemen."

Met de meiden die ze sprak voor haar boek gaat het goed. "Ze zijn allebei gestopt met het verwonden van zichzelf. Maar de strijd in het hoofd stopt niet, want de drang om jezelf te beschadigen is niet zomaar weg. Diep respect voor deze dappere meiden. Ga naast hun staan en help ze door er voor hen te zijn en te blijven."

Het boek Beschadigd is in iedere boekhandel te koop of te bestellen. Teunie wil graag middelbare scholen bezoeken, om met tieners te praten over haar boek en het thema automutilatie. Scholen kunnen haar een e-mail sturen via haar website: www.teuniesuijker.nl.