Boek over Lekkerkerkers in de Tweede Wereldoorlog

LEKKERKERK • Hoe zagen de oorlogsjaren eruit in Lekkerkerk? Een nieuw boek van 'Lekkerkerk door de Tijd' geeft hier duidelijkheid over.

Maar liefst drie jaar zijn vier leden van de historische vereniging uit het dorp bezig geweest met het schrijven van het boek Lekkerkerkers in de Tweede Wereldoorlog. "Het was een flinke klus", erkent Willem Hoogerdijk. "Jammer genoeg gaat de officiële presentatie vanwege de coronamaatregelen niet door. We hopen het later in te halen."

Dat Lekkerkerk gedurende de oorlogsjaren een rustig dorpje was klopt volgens Hoogerdijk slechts ten dele. "Gevochten is hier niet. Duitsers zag je nauwelijks in deze polder, maar er gebeurde genoeg hoor! Er waren verzetsacties, er vielen bommen en er is flink honger geleden tijdens de hongerwinter. De mensen in Lekkerkerk hebben absoluut gevoeld dat het oorlog was."

Brieven
Het idee om een boek te maken over Lekkerkerkers in de Tweede Wereldoorlog ontstond na de vondst van enkele brieven. Die kreeg Ada Ooms-de Jong in 2017 via familie in handen. De brieven waren geschreven door Lekkerkerkers die, in het kader van de Arbeitseinsatz, in Duitsland te werk waren gesteld. "Ada vond dat zo'n interessant verhaal dat ze het verder is gaan uitpluizen", vertelt Anje Tiggelman-Hoekema. "Toen we in ons ledenblad een artikel met een oproep plaatsten, kwam er meer informatie binnen."

Het artikel over het onderwerp bleek de aanzet voor een hele reeks verhalen - 22 in totaal - en een gedicht over Lekkerkerkers in de Tweede Wereldoorlog. Die zijn nu gebundeld in een boek van 228 pagina's. Hoogerdijk is trots op het eindresultaat. "Heel veel onderwerpen komen aan bod. Ik ga niet beweren dat we alles hebben, maar het boek geeft wel een heel goed beeld van hoe het er aan toe ging in ons dorp tijdens de oorlog."

Allerlei onderwerpen komen voorbij, van een hoofdstuk over de opvang van evacués uit Rhenen en Wageningen tot de Duitse vorderingen van fietsen en radio's. Ook is er een verhaal over schuilputten in het boek opgenomen. Die moesten Lekkerkerkers graven voor de bezetters. Hoogerdijk: "De geallieerden beheersten aan het eind van de oorlog het luchtruim. De Duitsers waren als de dood voor die vliegtuigen. Daarom lieten ze mannen uit het dorp gaten graven in de dijk, om in te schuilen."

Wat veel (met name jonge) inwoners niet weten is dat er meermaals bommen zijn gelost boven Lekkerkerk. Hoogerdijk noemt het voorbeeld van de 'lichters', kleine schepen die vanuit Rotterdam naar Lekkerkerk waren gebracht en bij Schuwacht lagen aangemeerd. "De geallieerden probeerden die schepen tot zinken te brengen, maar dat ging mis. Huizen langs de dijk werden getroffen en meerdere bewoners raakten gewond. Wonder boven wonder vielen er geen doden."

Bron
De schrijvers vonden dat het verhaal over 'foute' Lekkerkerkers ook moest worden verteld. Daarvoor gebruikten ze één bron: het boek dat Wen Boon jaren geleden schreef over W.J. Berrevoets, een politieagent die actief was in Lekkerkerk tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hij was tevens actief voor het verzet. Tiggelman-Hoekema: "Na de oorlog deed hij als politieopsporingsambtenaar onderzoek naar inwoners die steun hadden verleend aan de bezetter. Alle processen-verbaal bewaarde hij. Boon gebruikte die later voor zijn boek." 

Het boek bevatte zóveel informatie dat het de amateur-historici bijna duizelde. "Het is zó gedetailleerd opgeschreven dat verder onderzoek niet nodig was", aldus Hoogerdijk. "Hoewel het natuurlijk niet is goed te praten, hadden veel van de mensen wel een reden voor hun 'Duitsvriendelijke' gedrag. Toch heb ik nergens kunnen ontdekken dat iemand verraad heeft gepleegd. Zelfs over de wapendroppings, waar iedereen in het dorp wel van wist, hield iedereen zijn mond."

Het boek is à 16 euro verkrijgbaar in boekwinkel WMW Sanorma en te bestellen via de website.

www.lekkerkerkdoordetijd.nl

Floris Bakker