Afbeelding

Leo de Kluijver schrijft 'Duitsche Orde voor dummies'

Algemeen 898 keer gelezen

SCHOONHOVEN • In de Hoge Vierschaar te Schoonhoven is van zaterdag 8 september t/m zaterdag 3 november de tentoonstelling 'De Ridderlijke Duitsche Orde' te zien. Leo de Kluijver schreef het bijbehorende boekje, dat iedere bezoeker gratis krijgt. Het Kontakt stelde hem de volgende vragen:

Hoe is één en ander tot stand gekomen?
De Kluijver: 'Ik ben gevraagd door de beide organisatoren van de tentoonstelling, de Historische Vereniging Schoonhoven en de Archeologische Werkgroep Schoonhoven. Twee jaar geleden was er een soortgelijke tentoonstelling in Maasland, ook een commanderij van de Ridderlijke Duitsche Orde. Daar was eveneens een boekje bij verschenen, dat deels over de Duitsche Orde ging en deels over de commanderij van Maasland. De gedachte was om dat opnieuw te schrijven, maar dan voor Schoonhoven. Echter, in Maasland 'leeft' de Duitsche Orde veel meer dan hier. Dus stelde ik voor om een insteek te bedenken die bij gewone mensen herkenning oproept. Dat is de Derde Kruistocht geworden, waarbij de Duitsche Orde als Ridderorde is opgericht.'

Was het onderzoeken en schrijven een tijdrovend proces?
'Ja nogal. Ik schrijf graag en een verhaal groeit al snel, maar hier moest ik wel wat extra zoekwerk voor verrichten. Ik kende de Duitsche Orde al wel (zo'n vijftien jaar geleden ben ik me erin gaan verdiepen), maar dan vanuit de Reformatie in Schoonhoven. De min of meer laatste commandeur/pastoor werd enkele jaren daarna de eerste predikant van Schoonhoven. Over hem heb ik geschreven in mijn jeugdboek 'In de greep van de Geuzen' en ik blijf het een interessant figuur vinden. Dus ik was eigenlijk geïnteresseerd in de 'achterkant' of de 'teloorgang'. Maar over het begin wist ik vrij weinig.'

Wat is de Duitsche Orde precies en wat is de link met de Krimpenerwaard?
'De Duitsche Orde is een ridderorde die bij de Derde Kruistocht is opgericht. Je moet dat eigenlijk zien als een 'fonds' waarin giften konden worden gedeponeerd voor een ziekenhuisje dat Duitse handelaren hadden opgericht in Akko (Israël), waar men toen vocht om het land binnen te komen. Mensen die dit werk een warm hart toedroegen deden deze giften. Ze waren 'aftrekbaar' zeg maar en je kon er je zonden mee afkopen, zo dacht men: de kerk schonk je dan vrijspraak van je zondenschuld. Ook werden missen voor je opgedragen als je overleden was.'

'Om diezelfde reden heeft de heer van Schoonhoven, Guy van Blois, de Bartholomeüskerk en de Heilige Kruiskapel aan de Orde geschonken. Aanvankelijk liet hij de keuze aan de landscommandeur -de grote baas van de Orde in Utrecht- tussen Gouda of Schoonhoven. Om nog onduidelijke redenen koos hij toen voor Schoonhoven. Zo werd de Zilverstad een van de veertien commanderijen van de Duitsche Orde. Een commanderij is een gebied waarin die bezittingen liggen die hun opbrengst aan de Duitsche Orde geven. De dichtstbijzijnde is Schelluinen. In eerste instantie was de Orde katholiek, maar na de Reformatie is men ook overgegaan tot het protestantisme.'

Bart Ibelings schrijft eveneens een boek over de Duitsche Orde. Waarin zal zijn werk verschillen met dat van jou?
'Mijn verhaal is tamelijk laagdrempelig, zeg maar 'de Duitsche Orde voor dummies'. Iemand die nog niets weet van de Orde, leert de grote lijnen in dit boekje. Ik probeer te schrijven voor een gemiddeld publiek, dat niet zo heel erg thuis is in de geschiedenis. Bart Ibelings daarentegen zal veel dieper op de materie ingaan, expliciet de commanderij van Schoonhoven en niet zozeer het algemene verhaal van de Orde.'

Ben je tevreden over het eindresulaat?
'Ja erg tevreden, want ik dank het resultaat aan allerlei mensen die me van informatie hebben voorzien, zoals de Hstorische Vereniging Schoonhoven en de Archeologische Werkgroep Schoonhoven, en ik ben dankbaar voor de kritische noten van Bart Ibelings, die heeft meegelezen. Zo kon er door samenwerking, verbinding van bronnen en kennis, een mooi verhaal worden geschapen. Vermeldenswaard is dat we samen ook enkele leuke dingen hebben ontdekt, zoals dat er twee grafzerken in het koor van de kerk liggen, met symbolen die met de tijd van de Duitsche Orde te maken hebben.'

Wat is je volgende project?
'Ha ha, dat vroeg je vorig jaar bij het schrijven van het boekje over de Reformatie en Bergambacht ook en toen wist ik nog niet dat dit er opeens tussendoor kwam. Het project waar ik toen nog mee bezig was, een novelle over het overleden broertje van mijn moeder, ligt nog te wachten. En ik heb een ander gaaf project opgestart. Ik ben een serie 'interviews' begonnen met mensen uit het BevolkingsRegister van Schoonhoven 1846-1850. Het boekje gaat heten 'Koekkoek - koekeloeren in Schoonhoven rond 1845' Die term 'Koekkoek' is een woordspeling op de bekende schilder Willem Koekkoek, die veel stadjes heeft geschilderd. Zijn schilderijen heb ik als entourage gebruikt. En ik ben huis voor huis aan het aflopen om die mensen die er toen woonden in beeld te brengen; zeg maar 'tot leven' te brengen, door ze een karakter te gegeven en te plaatsen in de tijd van toen.'

'Ik bouw de verhalen op rond de feiten die ik over hen heb gevonden. En daar zitten enorm leuke verhalen tussen. Schoonhoven was een veelkleurige stad en was van alles te beleven; verhalen over de veerman, de schoenmaker boven de Veerpoort, de grafdelver, een scheepswerfbaas, een kroeghoudster, een - ja misschien wel-  bastaardprinsesje van Oranje Nassau (maar daar verklap ik nog niets over), een boekdrukker en nu ben ik bezig met het verhaal van een zakkendrager, die een heel militair voorgeslacht had! Kortom, genoeg om over te schrijven.'

Robert van der Hek

Redacteur / coördinator van Het Kontakt - Krimpenerwaard

Stuur jouw foto
Mail de redactie
Meld een correctie

Download onze app

Heb jij de app van Het Kontakt al?

Al het nieuws uit jouw regio
Direct op de hoogte
Gratis downloaden

Download onze app

Heb jij de app van Het Kontakt al?

Al het nieuws uit jouw regio
Direct op de hoogte
Gratis downloaden