Stichting Budgethulp Krimpenerwaard: 'Hulp bieden, geen zak geld'

KRIMPENERWAARD • Iemand die uit (financiële) nood een kerk in vlucht. 'Het is een voorbeeld uit de praktijk met een treffende symboliek.'

"De man had vanwege schulden en andere problemen geen onderdak meer, waarna hij zijn toevlucht zocht tot het park in zijn woonplaats. Tijdens een regenbui besloot hij te schuilen in de kerk. Daar werd hij aangesproken door een medewerker, die vermoedde dat er meer aan de hand was. De man vertelde zijn verhaal, wat leidde tot een hulpvraag bij onze stichting."

Marjan Pronk en Piet van Willigen, respectievelijk coördinator en voorzitter van Stichting Budgethulp Krimpenerwaard, vertellen het voorbeeld uit het prille bestaan van de stichting met enige schroom. De hulpvragers moeten zoveel mogelijk anoniem blijven. De drempel om zich aan te melden is al zo hoog. Maar concrete voorbeelden maken wel beter inzichtelijk wat er speelt. Ook in de Krimpenerwaard zien veel mensen geen uitweg meer in financiële problemen. Het blijkt uit de tien aanmeldingen, die binnen enkele maanden na de oprichting al zijn binnengekomen bij Stichting Budgethulp Krimpenerwaard. Marjan Pronk schetst de ernst van de situatie: "Hun gemiddelde schuld is 50.000 tot 90.000 euro. Ja, daar schrik ik van. Er is veel aan de hand."

IJsberg
Piet van Willigen: "Die tien mensen zijn waarschijnlijk het topje van de ijsberg. Eén op de vijf huishoudens in Nederland heeft te maken met problematische schulden: schulden waar je zonder hulp niet meer uit komt. Als je dat gegeven naar de Krimpenerwaard vertaalt, betekent dat nogal wat. Nu zijn de armoedecijfers op het platteland meestal iets gunstiger dan de situatie in de stad, maar toch."

Het idee om aan te haken bij de landelijke organisatie SchuldHulpMaatje, een initiatief van de kerken in Nederland, ontstond in 2014. "Als protestantse kerken binnen de oude gemeente Bergambacht besloten we de krachten te bundelen", vertelt Piet van Willigen. "De crisis heeft de financiële positie van veel mensen verslechterd en we vonden dat we niet langer aan de zijlijn toe moesten kijken. Stichting Budgethulp Krimpenerwaard is een uitbreiding van het bestaande diaconaat, zeg maar het maatschappelijk werk binnen de kerk."

Pilot
Na de nodige voorbereidingen en in samenwerking met de gemeente Krimpenerwaard ging de pilot in februari dit jaar van start. "Inmiddels zijn binnen de Krimpenerwaard zes zogenaamde schuldhulpmaatjes opgeleid, drie anderen volgen binnenkort. Zij begeleiden mensen met een hulpvraag." Schuldhulpmaatje word je niet zomaar. Coördinator Marjan: "Je moet drie cursusdagen volgen en bereid zijn om je kennis te blijven actualiseren. Een financiële achtergrond is niet nodig, wel betrokkenheid en inzet."

Over de schuldhulpmaatjes zelf: "Het zijn mensen die, al dan niet vanuit een christelijke achtergrond, anderen willen helpen. Soms omdat ze zelf in die situatie hebben gezeten, omdat ze tussen twee banen in zitten of gewoon om iets voor anderen te betekenen."

Als coördinator zorgt ze voor de match. "Een klik is wel handig, want er wordt veel van beide partijen verwacht. Een maatje moet het vertrouwen winnen en eventuele vooroordelen overboord zetten. Dat kost tijd. Hulpvragers zijn vaak mensen die al zo veel hun hoofd hebben gestoten. Ze hebben het gevoel dat iedereen tegen ze is." Tegelijkertijd is snelle hulp gewenst. "De schuldeisers staan te dringen. Het woord geduld kennen zij niet."

Chaos
Schuldhulpmaatjes moeten vaak orde scheppen in een financiële chaos. "Wat is de hoogte van de schulden? Is er een administratie gevoerd? Als je twee keer uit je huis bent uitgezet en daarbij alle papieren hebt achtergelaten, is het voor een maatje lastig ergens een begin te vinden. Soms zijn er wel papieren, wel drie vuilniszakken vol... Hoe ga je dat ordenen?" Is er eenmaal een plan opgesteld, dan moet de overheid als crediteur eerst tevreden worden gesteld. "Een belastingschuld heeft altijd voorrang en vervolgens schulden bij het justitieel incassobureau. Daarna komt de rest, zo is het in dit land geregeld."

Hulpvragers kunnen tijdens het traject niet achterover leunen. Van hen wordt eigen initiatief verwacht. Piet van Willigen: "Dat begint al bij de aanmelding: mensen moeten zelf contact met ons opnemen, de eerste stap zetten. Ze moeten hun wil tonen om geholpen te willen worden. Iemand die niet wil, kan je niet helpen." En dus worden er afspraken gemaakt. Om bepaalde zaken na te bellen bijvoorbeeld of emails te versturen naar instanties. "Mensen moeten uiteindelijk de regie over hun eigen leven in handen nemen. Ze moeten weer op eigen benen staan. Voor alle duidelijkheid: we bieden geen zak geld, wel deskundige hulp."

Marjan aanvullend: "We kijken op welke regelingen en voorzieningen eventueel een beroep gedaan kan worden. In het genoemde voorbeeld van de man in de kerk was de eerste prioriteit om hem weer een dak boven zijn hoofd te bezorgen. Alleen dan kon hij een bijstandsuitkering krijgen en had hij weer wat stabiliteit. We wijzen mensen op de Voedselbank of Speelgoedbank. Op de minimaregeling, noem maar op." In veel gevallen leidt een traject tot schuldhulpverlening. "Maar lang niet iedereen komt daarvoor in aanmerking. Alleen al vanwege de beperkte capaciteit om alle dossiers verwerkt te krijgen."

Volgens Marjan is er altijd wel een oorzaak die tot de penibele financiële situatie heeft geleid. "Het komt nooit zomaar uit de lucht vallen. Denk aan een scheiding, drank- of drugsprobleem en werkloosheid. Er zijn er maar weinig die zomaar met geld smijten. Op krediet kopen en dat later niet kunnen afbetalen is wel een probleem. Vooral veel jongeren overkomt het."

Nerveus
Piet van Willigen wordt soms licht nerveus, bekent hij. "We hebben nu de eerste stap gezet, maar hoeveel hulpvragen zullen we krijgen? En hoeveel kunnen we er aan? Het is een dubbel gevoel: we kunnen niet niks doen, maar moeten het wel waarmaken. Je zegt niet zomaar 'nee' of dat iemand op zijn beurt moet wachten."

Tot besluit: "Vandaar dat we het project verder willen uitrollen over de hele Krimpenerwaard. We zullen hiertoe in het najaar uitnodigingen naar de andere kerken versturen. In de Lopikerwaard zijn ze er inmiddels ook mee bezig, heb ik begrepen. Een goede zaak, samen staan we sterk." Meer informatie: schuldhulpmaatje.nl en info@budgethulpkrimpenerwaard.nl

Het Kontakt probeert armoede in de Krimpener- en Lopikerwaard een 'gezicht' te geven door het begrip vanuit verschillende aspecten te belichten. Wat is armoede en wat doet het met je? Dit is deel 4: Stichting Budgethulp Krimpenerwaard. Voor reacties en suggesties: r.vanderhek@hetkontakt.nl