Bakker Stam stopt ermee: ‘Altijd met veel plezier bij de mensen langs gegaan’

KINDERDIJK • De ‘rijdende bakker’ Wim Stam is al meer dan vijftig jaar een bekend gezicht in en rondom het dorp. Vanwege personeelsgebrek worden eind december de bakkerij en de winkel in Kinderdijk definitief gesloten. Ook Wim zal niet meer langs de deur gaan. Klanten zeggen: “We zullen het belletje missen.”

In 1927 begon Nijs Stam met de bakkerij in het huidige pand aan de Molenstraat in Kinderdijk. Met paard en wagen ging hij langs de deur om de klanten te bedienen. Het gebeurde regelmatig dat hij bij grote gezinnen de vrouw des huizes zomaar een pak koekjes toestopte. Aan een moderne uitvinding als de broodsnijmachine deed hij niet. “Ze snijden hun brood zelf maar.” Toen zijn zoon Adrie hem opvolgde, kocht die meteen een broodsnijmachine. De daaropvolgende bakker was zijn kleinzoon, de huidige bakker Wim Stam (68).

Als kleine jongen ging Wim al mee met opa langs de weg. Ook stond hij vaak om zes uur op om te helpen met het uitsteken van kleingoed (koekjes). Na de Mulo ging Wim meteen in de bakkerij werken. Op zijn achttiende moest hij van zijn vader zijn rijbewijs halen om met de bus langs de klanten te kunnen gaan. Wim vertelt: “Mijn vader was puur bakker. Ik hield daar minder van en wilde juist graag brood bezorgen. De eerste uren ’s morgens hielp ik in de bakkerij, maar pa zei: ‘Om een uur of acht, negen word jij altijd onrustig. Je bent net als opa en wilt graag rondgaan.’ Samen met een knecht bezorgde ik in Kinderdijk, langs de Lekdijk en in Nieuw-Lekkerland, waar we bij onze klanten aanbelden. Toen ik later alleen reed, heb ik een bel aangeschaft, zodat de mensen naar de auto kwamen.”

“Als je ergens al vijftig jaar komt, is dat heel apart. Mensen vertellen regelmatig over problemen met kinderen of ze delen ziekte en rouw. Ik maakte mee dat een vrouw huilend aan de deur stond, omdat ze geen kinderen had. Een aantal jaren later stond ze weer huilend aan de deur. Maar dit keer omdat ze het zo druk had met de kinderen die kort achter elkaar waren gekomen!” Lachend voegt Wim eraan toe: “Mijn vrouw Marry zegt soms dat ik wel een psycholoog lijk. Bij kritiek van een klant dacht ik vaak aan opa’s advies: ‘Laat je hele dag niet zuur worden door één klant. Bedenk dat er van de 100 klanten toch 99 mensen positief zijn.’”

De eerste twintig jaar heeft Wim ’s morgens vroeg nog als bakker gewerkt, daarna deed hij alleen werkzaamheden eromheen en het bezorgen. ’s Morgens was hij om vier of vijf uur in de zaak. Vroeger moest elk brood met de hand gemaakt worden. Eerst afwegen, dan ‘oppunten’ (vormen), en daarna het ‘opmaken’(in het blik leggen). Tussen alles door moest het deeg rijzen en kon dan uiteindelijk de oven in. Om een uur of negen kon Wim starten met het bezorgen van gebakbestellingen en daarna zijn vaste route rijden met brood bezorgen. Van lieverlee werd het assortiment uitgebreid en werden er ook gebak en koekjes geleverd. Vaak waren er grote bestellingen voor IHC of voor feesten en dergelijke, tot in Alblasserdam. Er werd ook brood geleverd aan bakker Van de Wegen in Alblasserdam. Deze was knecht bij Stam geweest en voor zichzelf begonnen als banketbakker.

Marry, Wims vrouw, vertelt: “Wim maakte lange dagen. Na het avondeten ging hij weer naar de zaak om op te ruimen en klaar te zetten voor de volgende dag. Sinds dertien jaar wonen we niet meer bij de bakkerij, maar in Alblasserdam en gaat hij na het eten niet meer terug. Het bezorgen doet hij door weer en wind. Soms dacht ik weleens: ‘Wat zal hij het koud hebben’, maar nooit had hij daar last van. Alleen boven de 25 graden vond hij het niet fijn.”

Marry zelf verzet ook heel veel werk. “Je moet er samen achter staan, anders kan het niet”, zegt Wim. Jarenlang heeft Marry naast de zorg voor hun negen kinderen alle telefonische bestellingen opgenomen, de administratie gedaan en bijgesprongen in de winkel. Marry: “Vaak stond ik om vijf uur op en had het huishoudelijke werk gedaan vóór de winkel open ging. Ik deed het gráág. Nog steeds sta ik af en toe in de winkel en elk jaar ben ik druk met het boren van appels rond Sinterklaas, Kerst en Oud en Nieuw. Op tweede kerstdag was ik altijd van vier tot elf aan het boren voor de appelbollen.”

Vanwege een groot tekort aan bakkers en gezondheidsproblemen worden eind december de bakkerij en de winkel in Kinderdijk opgeheven. De Lekkerlandse winkel wordt overgenomen door een banketbakker die nu in dienst is bij bakker Stam. Deze winkel zal straks bevoorraad worden door bakker Voordijk. Gelukkig hebben alle personeelsleden een nieuwe betrekking aangeboden gekregen. Wim en Marry hebben hun werk altijd met veel plezier gedaan. “We zijn dankbaar dat we er de kracht en gezondheid voor mochten krijgen.”

Janny den Besten