Tonja uit Nieuw-Lekkerland debuteert met roman over vluchtelingen op Lesbos

NIEUW-LEKKERLAND • Samen met enkele anderen ging Tonja Versluis uit Nieuw-Lekkerland in 2016 naar vluchtelingenkamp Moria om daar iets voor de mensen te kunnen betekenen. Sindsdien laat Lesbos haar niet los. Nog tweemaal stak zij er een weeklang de handen uit de mouwen. Bovendien schreef zij rondom de opgedane ervaringen haar debuutroman Aangespoeld geluk.

Tonja Versluis-Markestein (1985) wilde als kind al graag een boek schrijven. Als dertienjarige schreef ze in een paar schriftjes verhaaltjes voor haar jongere broertjes. Wat ze als beroep wilde gaan doen, wisselde soms met de week. Schooljuf of in het buitenland zorgen voor arme kinderen, maar in ieder geval moest het iets sociaals zijn. Uiteindelijk werd ze kinderverpleegkundige. Ze trouwde en heeft samen met haar man drie kinderen van 7, 9 en 12 jaar.

Liefde en gedrevenheid
Nadat er in 2015 enkele mensen vanuit Nieuw-Lekkerland en omstreken naar Lesbos waren geweest, ging er in 2016 opnieuw een groep met onder andere brandweermannen en verpleegkundigen. Samen met een vriendin ging Tonja mee. “Het was allemaal heel informeel, maar we gingen vanuit liefde en gedrevenheid om daar iets te doen. Allerlei werkzaamheden verrichtten we: van het opvangen van mensen op het strand en hen helpen naar de douches tot het vlak maken van een stuk grond om er een tent op te kunnen plaatsen. Een uur later ben je dan soms bezig met het huisvesten van mensen in diezelfde tent of je haalt door het hele kamp de vuilniszakken op of je verstrekt verband en dekens vanuit de afgiftepost.”

Vreselijke plek
“Lesbos is een schitterend eiland om naartoe te gaan met een prettige temperatuur, maar het kamp is een vreselijke plek om te wonen.” Met bewogenheid vertelt Tonja: “De mensen zitten daar letterlijk op de puinhopen van hun bestaan. Het is schrijnend dat in zo’n tent soms wel drie gezinnen moeten bivakkeren. Het meest aangrijpend vind ik de alleenreizende jongens, omdat die vaak het minst geliefd zijn. In deze groep komen regelmatig drankmisbruik en vechtpartijen voor, vooral tijdens de avonden. Een zestienjarige knul liep de hele avond al rondom de dokterspost te zwalken en over te geven, zodat wij dachten dat hij te veel gedronken had. Later bleek dat hij zich enorm beroerd voelde, omdat hij voedselvergiftiging had. Met een taxi werd hij vervoerd naar een ziekenhuis waar alles, inclusief de taal, voor hem onbekend was. Zulke stoere en grote jongen hebben op zulke momenten keihard hun vader en moeder nodig. Dat raakt me enorm.”

Vanuit de spontaan begonnen hulpacties werd Stichting Christian Refugee Relief opgericht. Anno 2021 is CRR een breed gedragen organisatie door heel Nederland. Hulpgoederen worden in een loods aan de Veenweideweg in Nieuw-Lekkerland verzameld en regelmatig vindt een transport plaats naar vluchtelingenkampen. Tonja ging in 2019 en 2020 nogmaals naar Lesbos, maar nu ook met de gedachte om informatie te verzamelen, zodat ze het verhaal van de kampen door zou kunnen geven. Terwijl zij meerdere interviews afnam en foto’s maakte, rijpte er een verhaallijn die zij thuis uitwerkte.

“Voor gezinsblad Terdege had ik een tijdlang columns geschreven wat ik met bijzonder veel plezier deed. Ook had ik een schrijverscursus gevolgd en boeken gelezen die over schrijven gaan. Met behulp van de vele informatie over het vluchtelingenkamp op Lesbos heb ik een eerste opzet gemaakt voor mijn roman Aangespoeld geluk. Met begeleiding van mijn redacteur werkte ik die uit tot een breder geheel. Daarna volgden de correctierondes. Doordat ik mijn kinderen thuisonderwijs moest geven vanwege coronatijd, viel het niet altijd mee om mijn boek af te ronden. Soms zat ik om vijf uur ’s morgens al achter mijn laptop. Gelukkig nam mijn moeder soms de kinderen een poosje mee of hielp ze me met schoonmaakklusjes.”

Voor volgende generatie
Graag zal Tonja ooit weer teruggaan naar Lesbos. “Je komt als een ander mens terug en maakt je thuis niet meer zo druk om bepaalde dingen.” Met een grijns: “De twee-dezelfde-bloempotten-cultuur leer je wel af als je daar geweest bent. Hoewel het werk in de kampen soms dweilen met de kraan open lijkt, kun je niet je hoofd omdraaien en doen alsof er niets aan de hand is. Daarom heb ik mijn roman ook geschreven: opdat ook volgende generaties nog weten wat er op Lesbos gebeurde. Aangespoeld geluk gaat over een 23-jarige verpleegkundige die als hulpverlener op Lesbos een vrouw bijstaat bij haar bevalling. Als deze verpleegkundige enkele jaren later dit kindje opnieuw ontmoet, is de moeder overleden en vat zij veel genegenheid op voor dit jongetje en voor zijn vader.

Aangespoeld geluk is uitgegeven door De Banier en bij elke boekwinkel te koop of te bestellen voor € 17,95. Het boek is bovendien cadeau te krijgen als je voor een bepaald bedrag donateur wordt via www.ccr.nl.

Janny den Besten