Jan Zuijderhoudt uit Alblasserdam: 'Stoppen als huisarts wordt lastig'

ALBLASSERDAM • Na meer dan vier decennia zegt Jan Zuijderhoudt: "Ik weet heel veel, van heel veel mensen. Je ziet hele generaties groot worden. Ik heb 23 jaar consultatiebureau gedaan, dan sta je met baby's in je handen en later met hun eigen kinderen."

Zuijderhoudt studeerde af in 1975. Er was in die tijd een enorm overschot aan huisartsen, dus toen hij de kans kreeg om in Alblasserdam te beginnen, aarzelde hij geen moment. "Ik kan overal aarden. Het platteland spreekt me erg aan, het directe contact met je mensen." Twee andere voordelen: "Binnen vijf minuten fietsen zit je in de polder en ik liet mijn gezin liever opgroeien in een dorp." Hij oefende zijn vak uit met veel liefde en toewijding. "Stoppen als huisarts wordt lastig. Ik vind het over drie jaar nog leuk denk ik. Ik ga het missen."

Toen hij als 27-jarige begon had hij zes nevenfuncties en 4.500 patiënten (de huidige norm is 2.095 patiënten). "Vrienden zeiden: je bent hartstikke gek, maar ik dacht: ik zie het wel. Nee, ik kreeg geen burn-out. Omdat ik keuzes maakte. Jongelui moeten tegenwoordig zoveel, ook alles wat leuk is moet doorgaan. Ik dacht: leuke dingen doe ik later wel, of in de vakantie. Als ik de stress bij jonge mensen zie denk ik: maak dan keuzes." Wat hem ook hielp: "Ik kan ellende naast me neerleggen." Toch zal hij later in het gesprek wel vertellen dat hij een nekhernia 'bij elkaar heeft gestrest.'

Slopend
De impact van zijn werk op zijn privéleven was groot. "Ik maakte ontzettend lange dagen, had een veel te grote praktijk. Die weekenddiensten voor het hele dorp, daar heeft ons gezin wel eens onder geleden. Ik begon soms op maandagmorgen en had dienst tot tien dagen later, inclusief weekenddienst en de avonddiensten van een collega. Dat was slopend." In 1980 kwam dokter Schook erbij en kon hij een aantal patiënten afstaan. "Toen ging de stoom een beetje van de ketel."

Ook privé maakte hij de nodige hoogte- en dieptepunten mee: een echtscheiding, een tweede huwelijk, een behandeling tegen prostaatkanker, de geboorte van vier kinderen en negen kleinkinderen en de toekenning van een koninklijke onderscheiding. "De periode na de scheiding was heftig. Toen moest ik het in mijn eentje doen. Mijn jongste broer heeft me erdoorheen geholpen; tijdens elke weekenddienst zat hij bij de telefoon. Het was heel heftig, ik wil er niet meer over nadenken."

In 1983 trouwde de Alblasserdamse dokter opnieuw. Samen kregen ze naast de vier kinderen uit hun eerdere huwelijken nog twee kinderen. Inmiddels zijn er negen kleinkinderen, het tiende is in aantocht. Drie kleinkinderen spelen tijdens het interview buiten, samen met oma, die voordoet hoe de hoelahoep werkt.

Niet stikken
Zuijderhoudt zag in zijn vak veel veranderen, maar zijn kernwaarde bleef: "Met hart en ziel je werk doen, daar is niets aan veranderd." Als kind wist hij het al zeker: hij wilde huisarts worden. De meeste voldoening ervoer hij bij de zorg voor terminale patiënten. "Kwaliteit van leven is ook kwaliteit van sterven. Het is zó belangrijk dat mensen erop kunnen vertrouwen dat je er bent als ze je nodig hebben. Je kan ze beloven: je gaat niet stikken, daar zijn genoeg middelen voor. Het hoeft geen euthanasie te zijn, met terminale sedatie redt je het in 99 van de 100 keer. Families kregen mijn nul-zes nummer. Als je een sterfbed goed hebt afgerond, heb je de hele familie in je zak; dat waarderen ze zó."

Hoewel hij zijn collega's en patiënten gaat missen, zal hij zich niet gaan vervelen. "Ik lees, fiets en ski graag. Je hoopt fit van geest te blijven, daar doe ik mijn best voor. We hebben een appartementje in Zwitserland waar we graag zijn. Ik wil mijn hbs-Duits opvijzelen." Tot 1 december is hij er nog voor zijn patiënten. Op donderdag 12 en zaterdag 14 december zijn er recepties in Landvast, beide keren van 14.00 tot 17.00 uur. "Ook mensen die geen patiënt waren zijn welkom."