Afbeelding
Foto: Geurt Mouthaan

Donner Boekenprijs voor boek 'Target Rotterdam' van Jac. J. Baart uit Papendrecht

Algemeen 244 keer gelezen

Het is een onbekend feit uit de Tweede Wereldoorlog: na het bombardement van de Duitsers op Rotterdam volgden er nog honderden. Van de geallieerden. Jac. J. Baart uit Papendrecht won de Donner Boekenprijs met 'Target Rotterdam', waarin hij samen met Lennart van Oudheusden deze bombardementen beschreef.

Een project dat zes jaar duurde en waarmee een onbekende bladzijde uit de oorlog ingevuld wordt. Vliegtuigen van de Engelsen en Amerikanen bombardeerden onder meer de raffinaderij van BPM/Shell, de haven en de afvuurinstallaties van de vliegende bommen V1 en V2 in Pernis en Hoek van Holland. Daarbij kwamen vaak inwoners van Rotterdam en omliggende plaatsen om.

Bijzonder: Baart wist met vele uren archiefwerk de namen van de 1029 burgerslachtoffers die bij de bombardementen van de Engelsen en Amerikanen vielen te achterhalen. Ze staan in de bijlagen allen genoemd. Een lange, trieste lijst 'collateral damage'.

Historicus
De geallieerde bombardementen op Nederlandse doelen waren na de oorlog geen populair onderwerp. Het is mede de reden waarom het bombarderen van strategische doelen in Rotterdam lang geen aandacht kreeg. Via een omweg kwam het onderwerp op het pad van Jac. Baart. De uit Rotterdam afkomstige inwoner van Papendrecht is een liefhebber van geschiedenis. Met een glimlach gekruid met zelfspot: "Ik mag me, gezien mijn expertise, volgens collega's inmiddels historicus noemen. Zelf heb ik jarenlang gevaren en onder meer in de chemische industrie gewerkt."

De liefde voor geschiedenis combineerde hij in de afgelopen jaren met zijn kennis van de scheepvaart. Dat resulteerde in twee eerdere boeken: 'Rotterdam Oorlogshaven' en 'Schnellboote: Operaties vanuit Holland, Vlaanderen en Frankrijk 1940-1945'. "Op basis daarvan ben ik benaderd door een ingenieursbureau dat onderzoek deed naar blindgangers in Rotterdam en omstreken. Zelf had ik van de Kriegsmarine veel informatie over waar de bommen waren gevallen. De Duitse havencommandant had bijvoorbeeld nauwkeurig bijgehouden wanneer en waar de bombardementen waren."

Washington
Het bleek een puzzelstuk dat precies paste in de gegevens die co-auteur Lennart van Oudheusden had: hij had zich verdiept in de geallieerde kant van de bombardementen. Ze besloten de handen ineen te slaan om 'Target Rotterdam' samen te stellen. Een klus die hen onder meer in Washington bracht.

"Daar hebben we de archieven van de Amerikaanse luchtmacht over de bombardementen ingezien. Dozen die vanaf 1947 waren opgeslagen, hebben wij voor de eerste keer geopend. Het leverde unieke materialen op; de foto op de cover is bijvoorbeeld in 'Target Rotterdam' voor het eerst gepubliceerd."

Bommenwerpers
In het boek komen alle mogelijke kanten van de bombardementen, van de types bommenwerpers, de reactie van de Nederlandse overheid in ballingschap op de burgerslachtoffers tot de Duitse luchtverdediging van Rotterdam aan bod. Eén van de conclusies van Jac. J. Baart: nauwkeurig waren de bombardementen niet. "Ik schat dat vijf procent van de bommenwerpers hun doel hebben bereikt. Alles moest op zicht worden gedaan. De Amerikanen waren heel trots op hun richtmiddelen. Die werkten in perfecte omstandigheden, maar de mist en de nevel van Nederland maakten het in de praktijk veel lastiger."

Eén van de grootste uitdagingen: de honderden feiten en verslagen omvormen tot een leesbaar boek. "Dat hebben we onder meer gedaan door ooggetuigenverslagen uit dagboeken op te nemen. Het is geen droge opsomming van feiten geworden; juist de verhalen van direct betrokkenen zorgen ervoor dat de informatie blijft hangen. De reacties die we kregen zijn gelukkig alleen maar positief."

Donner Boekenprijs
Sterker nog: 'Target Rotterdam' won de Donner Boekenprijs 2019. Bijna tweeduizend klanten van Donner brachten hun stem uit op een van de acht genomineerde titels. Baart en Van Oudheusden krijgen de prijs op 25 mei de prijs uitgereikt. Met een glimlach: "Dat voelt heel goed; het is een mooie waardering voor al het werk dat we erin hebben gestoken."

Wat in het boek naar voren komt: oorlog is niet zwart-wit. Baart: "De militaire brandweer van de Duitsers, SS-ers in feite, redde Nederlanders uit brandende huizen, getroffen door geallieerde bommen." Toch sluit de inleiding af met de conclusie: 'In de beleving van de meeste Rotterdamse burgers bleef de Duitse bezetter de uiteindelijke aanstichter van al het geallieerde onheil uit de lucht. Daar is ook voor ons weinig op af te dingen.'

Geurt Mouthaan

Redacteur/fotograaf van Het Kontakt-Alblasserwaard en Het Kontakt-Klaroen.nl. Daarnaast actief voor de magazines van Kontakt Mediapartners.

Stuur jouw foto
Mail de redactie
Meld een correctie

Download onze app

Heb jij de app van Het Kontakt al?

Al het nieuws uit jouw regio
Direct op de hoogte
Gratis downloaden

• Wesley van Butselaar is de 5000-ste abonnee van Regio-Voetbal.
Wesley van Butselaar 5000-ste abonnee van Regio-Voetbal Sport 23 uur geleden
• Jessica Vleugel.
Jessica Vleugel uit Papendrecht terug op de buis voor vierde seizoen 'Meiden die Rijden' Nieuws 27 mrt, 08:52
• De onthulling van de gedenksteen op het Weense Plein, met v.l.n.r. burgemeester Van Driel, ambassadeur Harz, wethouder Van der Borg en de heer Zwijnenburg.
Onthulling gedenksteen van het gerenoveerde Weense Plein in Papendrecht: 'Iets om trots op te zijn' Nieuws 27 mrt, 08:19

Download onze app

Heb jij de app van Het Kontakt al?

Al het nieuws uit jouw regio
Direct op de hoogte
Gratis downloaden