Waterschap en archief zetten watererfgoed op een rij

REGIO • Waterschap Rivierenland en het Regionaal Archief Rivierenland (RAR) starten een project om het erfgoed van het waterbeheer te beschrijven en toegankelijk te maken.

Het rivierengebied kent een schat aan erfgoed van het waterbeheer: historische documenten, voorwerpen, bouwwerken en landschapselementen. Kennis over dat watererfgoed draagt bij aan historisch besef en aan antwoorden op nieuwe uitdagingen.

Klaar in 2027
Langs de rivieren in Gelderland, Zuid-Holland, Noord-Brabant en Utrecht liggen de sporen van 474 rechtsvoorgangers van het huidige waterschap. In 2002 begon de laatste fusie en ontstond het huidige waterschap. Bij het 25-jarig jubileum in 2027 moet de inventarisatie van al het watererfgoed klaar zijn en online toegankelijk voor publiek en wetenschap.

Van document tot monument
Bij de inventarisatie beschrijft het RAR elk erfgoed, te beginnen in eigendom van het waterschap. In de loop der eeuwen kregen veel objecten nieuwe bestemmingen of eigenaren. “Vaak is erfgoed nog gewoon in gebruik: zoals historische dijken, eeuwenoude vaarten, sluizen en gemalen”, zegt directeur Ella Kok-Majewska. “Er zitten monumenten tussen, maar ook zonder die status is erfgoed vaak van betekenis. Vanuit het waterschapsarchief en de literatuur kunnen we de inventarisatie verrijken.”

Inzicht
De inventarisatie verschaft het waterschap bovendien inzicht in de staat van onderhoud en kosten. Het RAR betrekt waar nodig collega-archieven in Nijmegen, Arnhem, Gorinchem en Heusden bij het project. Gaandeweg zal het archief er ook meer lokale partners bij betrekken, zoals heemkundekringen of historische verenigingen.

Inspiratie 
“Bij nieuwe uitdagingen als klimaatverandering en biodiversiteit kan erfgoed inspireren”, zegt heemraad Esther Groenenberg van Waterschap Rivierenland. “Erfgoed is ons verhaal van eeuwen wonen en werken in het rivierengebied, het is deel van onze identiteit. En als water leidend is in ruimtelijke opgaven, dan wijst erfgoed vaak de weg.”

Boek
Over de geschiedenis van Waterschap Rivierenland verscheen in 2017, bij het 15-jarig bestaan, de bundel ‘Tussen dijkstoel en dorpspolder’. Het boek is op aanvraag verkrijgbaar, zolang de voorraad strekt. Voor meer informatie: https://www.waterschaprivierenland.nl/erfgoed

Een overzicht van de 474 rechtsvoorgangers van het waterschap en hun archieven is al te vinden in de online waterschapsstamboom op de website van het RAR: https://regionaalarchiefrivierenland.nl/waterschap-rivierenland