Papendrechts bedrijf helpt Afrika bij legen latrines

PAPENDRECHT • Latrines in urbaan Afrika worden nog altijd met de hand geleegd. Het Papendrechtse ingenieursbureau Practica bedacht een oplossing voor dit vieze karwei: de PuPu Pomp.

Gezamenlijk brein achter de bijzondere pomp zijn de oprichter van Practica, Gert Jan Bom, en Aart den Breejen van het Hardinxveldse Aqua Delta.

Practica is actief op het gebied van watervoorziening, irrigatie, het benutten van grondwater en sanitatie in ontwikkelingslanden. Aqua Delta is gespecialiseerd in waterpompen op zonne-energie. Gert Jan en Aart woonden allebei jarenlang in Afrikaanse landen, waardoor ze de situatie op dit continent goed kennen.

Met de hand
Aart vertelt: “Gert Jan en ik merkten enkele jaren geleden dat er nog geen goede oplossing was om kleine latrines in urbaan Afrika te legen. Dat gebeurt nog altijd met de hand. Er is in veel steden nooit een fatsoenlijke riolering aangelegd. Op het platteland is het niet moeilijk om een nieuw putje te graven, maar in stedelijk gebied is daar de ruimte niet voor. En het is vaak te duur. Wij dachten: dit kan beter.”

Onhygiënisch
Dit jaar begon het tweetal met de ontwikkeling van een pomp die het onhygiënische werk van de latrinewerkers kan overnemen. Medio deze maand heeft Practica de eerste PuPu Pomp opgestuurd naar Madagaskar, waar ook een vestiging zit van het Papendrechtse bedrijf. Aart: “De eerste tests hebben we in Nederland gedaan, in Madagaskar gaan ze de pomp in het veld testen.” Met een lach: “Daar komen vast dingen uit die Gert Jan en ik mogen oplossen.”

Troep eruit
Hoe komt het dat er nog nooit een goede pomp voor dit werk is ontwikkeld? Aart: “Afrikanen gooien van alles in de latrines: doeken die als maandverband worden gebruikt, injectiespuiten, scheermesjes, blikjes. Daardoor raken veel pompsystemen verstopt. Voordat ze de latrines legen, moeten ze de troep eruit vissen. Wij hebben iets ontworpen wat de kans op verstopping verkleint, waardoor het niet meer nodig is eerst het afval uit de latrines te halen. Daarmee verbeteren we de situatie voor de mannen die de putten legen.”

Gert Jan vult aan: “Die mannen doen hun werk vaak ’s nachts. De rommel die ze uit de latrines halen gooien ze neer. Dat vormt een gevaar voor de volksgezondheid. Onze pomp is zo gemaakt dat hij de rommel kan opzuigen en over een behoorlijk lange afstand naar een voertuig kan pompen. Met een tank kan alles afgevoerd worden.”

Octrooi
Practica bedacht al meer innovatieve oplossingen voor Afrikaanse landen, zoals een slimme watertap, een waterpomp op zonne-energie en een handpomp waarmee water tot op 80 meter diepte omhoog gehaald kan worden. De uitvindingen beschermt het bedrijf vaak niet met octrooi. Gert Jan: “Het is de bedoeling dat de dingen de we ontwikkelen op grote schaal gebruikt gaan worden. Hoe we dat regelen, is afhankelijk van het product. Onze irrigatiepomp op zonne-energie wordt door een Engels bedrijf geproduceerd en verkocht. Zij hebben daarvoor investeringen moeten doen, daarom hebben zij patent genomen op een product dat wij ontwikkeld hebben.”

Kleine bedrijfjes
Over de PuPu Pomp zegt Gert Jan: “Ik denk niet dat we voor deze pomp bescherming zoeken. Onze vraag is: op welke manier kunnen we de meeste aantallen in de wereld krijgen? Als dat met patent is doen we dat, anders niet.”

Aart: “De uitdaging is dat de productie doorgaat als subsidies stoppen. Practica heeft er altijd op ingezet om het werk in te bedden bij kleine bedrijfjes. We zorgen ook voor de training van medewerkers van die bedrijfjes en leggen voor de ondernemers contacten met de overheid, als dat nodig is.” 

Twee bronnen
Om te kunnen blijven innoveren, is Practica ondergebracht in een stichting. Gert Jan: “Onze inkomsten komen uit twee bronnen: werk waarvoor we een rekening versturen, zoals voor de Wereldbank en Unicef, en van organisaties die willen betalen voor een innovatie waarvan het succes niet gegarandeerd is.”

Momenteel is de PuPu onderweg naar Madagaskar. Het is hopen op goede berichten straks.